تشخیص ارتودنسی به صورت فردی-فصل1 قسمت1

جولای 7, 2023
نویسنده دکتر جمیلیان

فصل1-قسمت1

واژه ی تشخیص به معنی شناسایی یک بیماری توسط معاینه ی دقیق علائم و تاریخچه ی آن است.1 مال اکلوژن ها به خودی خود بیماری حقیقی نیستند، با این وجود آنها پروسه های “disease” ارتودنسی بوده و در مرکز توجه تشخیص های ارتودنسی قرار دارند. مال اکلوژن ها می توانند دارای تداخلات زیبایی و عملکردی باشند. برای فهم اتیولوژی آنها و انتخاب های درمانی برای این ناهنجاری ها، نیازمند یک تشخیص دقیق هستیم. از نقطه نظر زیبایی ظاهری، مشکلات روانی همراه با این مال اکلوژنها، به پذیرش اجتماعی و موفقیت ارتباط داده می شوند.2 و از نظر نقطه نظر عملکردی نیز، اعمالی هم چون جویدن، صحبت کردن و حفاظت ساختارهای سیستم دهان و فک، قادر به ایجاد مال اکلوژن بوده و یا ناشی از یک مال اکلوژن هستند.
برای مشخص کردن خصوصیات غیرطبیعی یا پاتولوژیک مال اکلوژن، باید مفهوم حالت “نرمال” را توضیح دهیم. توصیف این مفهوم کار دشواری است چرا که حالت نرمال در محدوده ی گسترده ای قرار می گیرد. از آنجا که در طبیعت با تنوع مواجهیم، تعریف محدوده ی گستره ی نرمال دشوار می گردد. با وجود اینکه برداشت های متنوعی از زیبایی در طول زمان و در میان افراد، نژادها و فرهنگ های مختلف وجود داشته است، اکلوژن ایده آل و ویژگی های فانکشنال آن توسط خصوصیات مورفولوژیک مطلقی، مشخص شده اند. به این ترتیب توصیف اکلوژن نرمال اجزای objective و subjective را در بر می گیرد.
مطالعات گسترده ای خصوصیات اکلوژن نرمال فانکشنال را مشخص کرده اند. مفاهیمی هم چون اکلوژن های کاسپ-با-فوسا یا کاسپ-با-فضای اینترپروگزیمال، guidance قدامی یا جانبی، و اکلوژن mutually protected به تفصیل در سایر کتب مرجع توضیح داده شده اند.3 با این وجود، شاخص های عملکرد اکلوزالی ایده آل، در مقایسه با مقادیر زیبایی ایده آل، بهتر توصیف می شوند. اغلب مفاهیم اکلوزالی که امروزه مورد پذیرش واقع شده اند، مشتق از فرضیه ای هستند که آناتومی خوب (یعنی interdigitation اکلوزالی خوب) را آنالوگ عملکرد مناسب می داند (تصویر 1-1).
قضاوت ارتودنتیست ها از دیدگاه زیبایی، بر مقادیر نرمال سفالومتریکی قرار دارد که چندین دهه ی قبل، از نمونه های جوامعی با پارامترهای زیبایی نامشخص، استخراج شده اند. در کل، این مطالعات فرض کرده اند که اکلوژن مستقیماً با زیبایی خوب صورت مرتبط است. با وجود اینکه این مطالعات، تعدادی دستورالعمل objective را فراهم می سازند که می توانند برای آغاز تعیین نحوه ی انحراف هر بیمار از مقادیر نرمال به کار برده شوند، محدودیت هایی نیز در کاربرد این آنالیزها وجود دارد. علاوه بر این، تنها مقادیر رقمی مطلق و تغییرات آنها نیستند که درمان را مشخص می کنند، بلکه تفسیر دقیق این مقادیر و تمام اطلاعات به دست آمده از معاینات بالینی و سایر مدارک بیمار نیز در این پروسه دخیلند.
علم ارتودنسی برای تشخیص دقیق یک مال اکلوژن، از شیوه ی مبتنی بر شواهد (که در ابتدا در علم پزشکی به وجود آمده بود) کمک می گیرد.4 باید تمام عواملی را که پتانسیل دخالت در اتیولوژی مال اکلوژن را داشته، یا قادر به کمک به ایجاد ناهنجاری یا اثر گذاری بر درمان هستند، بررسی نمود. جمع آوری اطلاعات از طریق تاریخچه ی پزشکی و دندانپزشکی، معینات بالینی، و رکوردهایی صورت می گیرد که شامل مدلها، تصاویر فتوگرافیک و رادیوگرافیک می شوند. یک لیست مشکلات، از آنالیز پایگاه داده ای شکل می گیرد که محتوی شبکه ای از عوامل مرتبط است. تشخیص، پس از فیدبک پیوسته ای بین شناخت مشکل و پایگاه داده، صورت می گیرد. نهایتاً، تشخیص باید قادر به فراهم ساختن بینشی در رابطه با اتیولوژی مال اکلوژن نیز باشد (تصویر 2-1).
تشخیص و لیست مشکلات، چارچوبی را تشکیل می دهند که اهداف درمان هر بیمار را دیکته می کند. طرح درمان نیز برای پرداختن به اهداف (از مکانیک آن ها تا توالی مورد استفاده در درمان این مشکلات) طرح می گردد.
از نقطه نظر اهداف درمانی، می توان یک یا چند راه درمانی را برای هر هدف درمان پیشنهاد نمود. هر راه درمانی، مزایا و معایبی برای بیمار دارد. باید این معایب و مزایا و خطرات هر طرح درمان را حین گرفتن رضایت آگاهانه، به خوبی به بیمار توضیح داد؛ نهایتاً این بیمار است که طرح درمان نهایی را تعیین می نماید. سپس طرح درمان، برنامه ی مکانیک طراحی شده برای رسیدن به اهداف مطلوب را به نحوی دیکته می کند که با بیشترین کارایی و کمترین اثرات جانبی همراه باشد.
این فصل در مورد برخی از مقیاس های objective را مورد بحث قرار می دهد که محدوده ی نرمال را از نقطه نظر اکلوزال و دنتوفاسیال، مشخص می کنند. توجه به این نکته حائز اهمیت است که با وجود تاکید صورت گرفته بر کل مجموعه ی دنتوفاسیال، محدودیت هایی در رابطه با میزان تصحیح قابل دست یابی به روش ارتودنسی وجود دارند.
کلنسین ناچار است که درون محدوده ی مشخصی عمل نماید و محدودیت های انواع روش های درمانی را درک کند. برای مثال، پوشش بافت نرم تنها میزان مشخصی از اصلاحات را امکان پذیر می سازد. ممکن است در صورت نیاز به حرکات قابل توجه، سایر روش های درمانی دیگری از جمله جراحی یا انکورج اسکلتی مورد نیاز قرار گیرند. با این وجود، این روش ها نیز علی رغم داشتن توانایی دست یابی به محدوده ی وسیعتری از حرکات، توسط مرزهای پوشش بافت نرم، محدود می گردند. هدف اصلی باید دستیابی به بهترین تعادل ممکن در صورت و اکلوژن فانکشنال باشد.
نهایتاً، باید در حین مبذول داشتن دقت قابل ملاحظه در تهیه ی طرح درمان دقیق، به این نکته نیز توجه نمود که تشخیص و طرح درمان پروسه های دینامیکی هستند. معاینه ی مداوم و ارزیابی موثر اهداف درمان در حین اجرای طرح درمان، ضروری هستند. بازبینی های مناسب، تنظیمات و اقدامات اصلاح کننده ی طرح درمان اولیه، در رسیدن به تمام اهداف اختصاصی (نه فقط اهداف اکلوزالی) حائز اهمیت هستند.
همانطور که در بالا گفته شد، جمع آوری بسیار دقیق داده ها لازمه ی دستیابی به تشخیص مناسب است. پایگاه داده باید شامل تاریخچه ی دقیق دندانپزشکی و پزشکی، یک سری از مدل های دندانی، رادیوگرافی های ضروری، و معاینه ی بالینی همراه با تصاویر خارج دهانی و داخل دهانی باشد.