این فنرها با استفاده از سیم ارتودنسی ساخته می شوند و به منظور وارد کردن نیرو به یک یا چند دندان ساخته می شوند. فنرهای فعال ارتودنسی به حرکات دندانی مورد نیاز کمک می کنند. انواع فنر ارتودنسی توسط متخصص ارتودنسی برای ایجاد انواع حرکات دندان مانند حرکات مزیودیستالی، لیبیالی، لینگوالی و باز کردن آرچ های دندانی کاربرد دارند.
فنر ارتودنسی باید بتواند نیروی مطلوب را وارد کند و دارای درجه ی بالایی از الاستیسته باشد و در عین حال محدوده عمل بالایی داشته باشد.
چهار فاکتور مهم که در ساخت فنر ارتودنسی در نظر گرفته می شود فاکتورهای: نیرو (F) ، خمیدگی (D) ، شعاع R ) (و طول( I ) می باشد.
مراحل ساخت چند نوع فنر ارتودنسی را در ادامه توضیح می دهیم، و ازاولین و ساده ترین نوع فنر ارتودنسی شروع می کنیم.
1-فنر فینگر ساده:
فنر فینگر ساده جهت ایجاد حرکت دندان در جهت مزیالی یا دیستالی ساخته می شود.
مواد لازم:
سیم ارتودنسی 5/0 میلی متری برای دندان های سانترال یا سیم 6/0 میلیمتری برای نیش و آسیای کوچک
- پلایر Young Loop برای خم کردن سیم
- پلایر 139
- مداد برای علامت گذاری
- سیم چین
- موم قالب گیری
- چاقوی موم
ابتدا سیم ارتودنسی با قطر 5/0 میلی متر را بردارید. سپس سیم را به طول 5 سانتی متر برش دهید. یک نیم دایره با فاصله 13 میلی متر را از یک طرف سیم فرم دهید.
در مرحله دوم قسمت کوتاهتر سیم را با سطح پشت (لینگوال) دندان تطابق دهید.
در مرحله سوم خط میانی دندان را انتخاب کرده و با قسمت بلندتر سیم یک خط بر سطح دندان عمود کنید. و باقیمانده سیم را پشت دندان بر روی بافت نرم منطبق نمایید. دقت کنید که حدود 5/0 میلی متر باید بین سیم و بافت نرم دهان فاصله بگذارید.
در مرحله چهارم سیمی که بر سطح میانی دندان عمود کرده اید را به شکل زیگزاک درآورید بدین ترتیب گیر مناسب فنر در بیس آکریل ایجاد خواهد شد.حالا فنر فینگر ساده شما آماده است. این نوع فنر برای حرکت دندان قدامی یا خلفی مورد استفاده قرار می گیرد. بین یک تا چند دندان را می توان با این نوع فنر حرکت داد.
2-فنر مارپیچی:
برای ساخت فنر مارپیچی به یک سیم ارتودنسی استنلس استیل از پیش فعال شده یا Elgiloy با قطر 5/0 میلی متر نیاز داریم.
در مرحله اول یک قطعه سیم به طول 5 سانتی متر را انتخاب می کنیم و به شکل یک هلیکس کوچک در فاصله 1.3 سانتی متر از انتهای سیم فرم می دهیم. این فنر عمود به محور طولی دندان قرار می گیرد.
در مرحله دوم هلیکس را در خلاف جهت حرکت دندان کار می گذارید. بدین معنا که اگر دندان به سمت مزیال حرکت داده می شود هلیکس در سمت دیستال ساخته می شود
در مرحله سوم خط میانی سطح دندان را انتخاب کرده و یک خط عمود بر سطح دندان در قسمت بلندتر سیم ایجاد می کنیم این سیم را بر بافت نرم منطبق کنید.
در مرحله آخر خم های زیگزاگ متوالی در امتداد بافت نرم ایجاد می کنید و بدین ترتیب شکل فنر ایجاد می شود.
3-فنر Z :
این فنر برای حرکت باکالی یا لبیالی دندانها به کار برده می شود. نوع سیم انتخابی همانند دو فنر قبلی است و طول سیم انتخابی نیز همان 5 سانتی متر است.
مواد لازم:
- یک سیم 5 میلی متری ضد زنگ
- پلایر young Loop
- مداد برای علامتگذاری
- سیم چین
در مرحله اول یک خم بسته کوچک در ابتدای سیم ایجاد کنید تا از آسیب رسیدن به مخاط دهان جلوگیری کنید.
در مرحله دوم اندازه عرض دندان بر روی سیم علامت زده و coil اول را ایجاد می کنیم.
در مرحله سوم بازوی دوم را کمی کوچک تر و بالاتر از بازوی اول ایجاد کرده و coil دوم را ایجاد می کنیم.
در مرحله سوم به اندازه نصف بازوی دوم سیم ارتودنسی را خم می کنیم و آن را با همان فاصله نیم میلی متر که قبلا ذکر شد با فاصله از بافت نرم منطبق می کنیم.
در مرحله چهارم خم ها را به صورت زیگزاگ در انتهای سیم ایجاد می کنیم.
4-فنر Reverse Loop Canine Retractor:
وسایل مورد نیاز:
- سیم ضد زنگ 6/ 0 و یا 7/0 میلیمتری
- پلایر young Loop
- پلایر 139
- مداد برای علامت گذاری
- سیم چین
در مرحله اول یک coil به قطر داخلی 4 میلیمتر در جهت عقربه های ساعت یا خلاف آن بسته به جهت قوس فک ساخته می شود.
در مرحله دوم سیم پیچ یا coil را تا جایی که ممکن است بالا در سولکوس، کوتاهتر از عمق مفید نسبت به فضایی که کانین باید حرکت کند، قرار می دهید.
در مرحله سوم بازوی مزیال سیم پیچ به صورت مزیالی نسبت به آسیای کوچک دوم قرار می گیرد. و بازوی دیستالی که در مجاورت سطح بافت قرار دارد بازوی فعال را می سازد. بازوی نگهدارنده به صورت مزیالی نسبت به آسیای کوچک دوم توسط رد کردن سیم ارتودنسی از بالای نقطه تماس فرضی تا سطح پالاتال تنظیم می شود.
در مرحله آخر یک خم قائمه حدود سرویکال مارجین دندان روی بازوی فعال ایجاد کرده سپس آن را بر روی سطح مزیال کانین تنظیم کنید.