در حالت نرمال می بایست دندانهای فک بالا 2 میلیمتر جلوتر از دندانهای فک پایین قرار گیرند. در صورتی که در مورد یک یا چند دندان این حالت معکوس باشد یعنی دندان پایین جلوتر از بالا باشد، اصطلاحاًبه آن کراس بایت دندانهای قدامی (Anterior cross bite)گفته می شود.
این مشکل باید هر چه زودتر درمان شود در غیر این صورت باعث جلو قرار گرفتن فک پایین می شود که به علت رشد فک پایین به سمت جلو باعث ناهنجاری کلاس سه اسکلتال (Skeletal Cl III) می شود.
این ناهنجاری اگر در سنین پایین تحت درمان قرار گیرد به راحتی با یک پلاک متحرک قابل درمان است. کراس بایت قدامی باید به محض مشاهده شدن درمان گردد در غیر این صورت تبدیل به مال اکلوژن کلاس سه اسکلتال می شود که نیاز به جراحی فک در سن 18 سالگی خواهد داشت.
مال اکلوژن کراس بایت در 4% – 5% کودکان اتفاق می‌افتد و شامل دو نوع قدامی و خلفی می‌شود که در اینجا ناهنجاری دندانهای قدامی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
مال اکلوژن کراس بایت دندانهای قدامی باید هرچه زودتر در سنین کودکی درمان شود زیرا در سنین بالاتر (18 سالگی) به‌دلیل رشد کامل دندانها، فک پایین در جلو قرار می‌گیرد و ناهنجاری کلاس سه اسکلتال (skeletal cl lll) را به وجود می‌آورد.
انواع ناهنجاری کراس بایت قدامی
-دندانی: غالبا یک یا دو دندان در کراس بایت درگیر هستند و چهارچوب فک در شکل طبیعی خود است گاهی مجموعه‌ای از دندانهای جلو همراه درگیر کراس بایت می شوند که سبب بزرگی و پیشرفت فک پایینی و کوچکی فک بالا می‌شود.
کراس بایت دندانهای قدامی یکی از چند نوع ناهنجاری کراس بایت دندانی است که از دوران کودکی با معاینه در سنین 6-7 سالگی قابل مشاهده و تشخیص است و بهتر است از همان دوران از طریق ارتودنسی دندان، درمان شوند. چرا‌که هنوز بیمار رشد کامل نکرده است و رشد دندانها به‌طور کامل صورت نگرفته است و متخصص ارتودنسی می تواند رشد دندانهای دو فک بالا و پایین را با دستگاه ارتودنسی کنترل کند. اما اگر بیمار به سن 15 سالگی و بلوغ برسد، درمان دشوار خواهد شد. زیرا فک به رشد کامل رسیده و درمان ارتودنسی به تنهایی امکانپذیر نیست. در این مواقع از روش های ارتوسرجری استفاده می شود.
بروز ناهنجاری کراس بایت دندان های قدامی ممکن است به‌دلیل مشکل در فک باشد. در این مواقع همه دندانهای جلو درگیر این ناهنجاری می شود.
کراس بایت دندانهای قدامی سبب از بین رفتن زیبایی چهره کودک و مشکل در مفصل فک و درد طولانی مدت دو فک و خورده شدن دندان ها می شود.
علل بروز کراس بایت دندان های قدامی
برای علل بروز کراس بایت دندان های قدامی علل زیررا می توان نام برد:
- ازدحام دندانها سبب فشردگی و به هم ریختگی دندانهای جلو می شود و به‌دنبال آن دندانهای فک پایین به جلو کشیده می‌شوند.
- قرار گرفتن لینگوالی جوانه دندانهای فک بالا
- عوارض جراحی بعد از درمان شکاف لب و کام که مانع رشد قوس فک دندان می‌شود.
- شلوغی دندانها .
- باقی ماندن دندان موقت یا شیری برای مدت طولانی.
- تاثیرات وراثتی
عوارض ناهنجاری کراس بایت دندانهای قدامی
عوارض شایع که بر اثر ناهنجاری کراس بایت قدامی بروز می کند به شرح زیر است:
- بروز ناهنجاری اسکلتال کلاس سه
- احتمال شکستگی دندانها در اثر برخورد نامناسب انها در هنگام کراس بایت
- از بین رفتن مینای دندان بر اثر سایش دندانها به هم
- سردرد و انقباض عضلات بر اثر درد و فشار‌های پی‌درپی دندانها در طولانی مدت
- ناتوانی در حرف زدن و تلفظ صحیح کلمات
- دشواری در جویدن و خوردن غذا
- اثر‌های منفی بر رشد مفاصل و فک های صورت و انحراف استخوان‌ها.
درمان کراس بایت دندانهای قدامی
این ناهنجاری دندانی را در سنین کودکی می‌توان با مراجعه به ارتودنتیست، به‌آسانی با روش‌های زیر درمان کرد:
- حذف دندانهای شیری کودک جهت رشد صحیح دندانهای فک بالا و پایین.
- استفاده از دستگاه ارتودنسی متحرک کوچک داخل دهانی
پس از 12 سالگی تنها دو درمان در پیش رویمان قرار می‌گیرد:
راه حل اول: تلاش برای حرکت دندانها در مسیر مناسب با استفاده از ارتودنسی ثابت
راه حل دوم: درمان ارتوسرجری است که پس از 18 سالگی و زمانی که رشد دو فک متوقف شده است کاربرد دارد؛ این روش درمانی در موارد شدید به کار گرفته می شود .