ارتودنسی سرامیکی، همه آنچه که باید بدانید

امروزه ارتودنسی سرامیکی به دلیل داشتن استحکام بسیار خوب و ظاهر مطلوبی که ایجاد می کند، یکی از گزینه های مورد استقبال متخصصان ارتودنسی و بیماران است. بسیاری از مشکلات دندان ها را (مانند به هم ریختگی و فاصله بین دندانی) می توان با ارتودنسی سرامیکی درمان نمود. در مقایسه با ارتودنسی فلزی دارای مزایای قابل توجهی است، البته نقاط ضعفی هم دارد. خوشبختانه با پیشرفت فناوری، مشکلات ابتدایی ارتودنسی سرامیکی تا حد زیادی رفع شده است و می توان با اطمینان خاطر آن را جز گزینه های خوب برای ارتودنسی دندان ها قرار داد. درضمن ارتودنسی سرامیکی در دسته دستگاه های ثابت ارتودنسی قرار می گیرد که لازم است توسط متخصص ارتودنسی بر روی دندان های بیمار نصب شود.

ارتودنسی سرامیکی چیست؟

ارتودنسی سرامیکی نوعی ارتودنسی ثابت است که جنس براکت های آن از موادی مانند مواد کامپوزیتی، آلومینا با ترکیبات مختلف (پلی کریستال، تک کریستال) و … می باشد. به همین خاطر دارای ظاهری شفاف یا همرنگ دندان ها است و مشکلات زیبایی ارتودنسی سنتی و فلزی را ندارد. در طراحی این نوع ارتودنسی سعی شده است که استحکام، کارایی و زیبایی به صورت همزمان وجود داشته باشد.

کاربردهای ارتودنسی سرامیکی

به طور کلی می توان گفت برای مشکلات خفیف تا متوسط دندان ها، ارتودنسی سرامیکی کارایی بالایی دارد و می تواند با ارتودنسی فلزی برابری کند. این مشکلات شامل همه انواع ناهنجاری های فک از جمله موارد زیر می شود:

• ازدحام خفیف تا متوسط دندان‌ ها
• فاصله بین دندان‌ ها
• انحراف جزئی از خط وسط
• چرخش یا جابه‌ جایی خفیف دندان ‌ها
• اوربایت (Overbite) یا اورجت (Overjet) خفیف تا متوسط دندان
• اپن‌ بایت خفیف دندان
• مال ‌اکلوژن کلاس II
• مال ‌اکلوژن کلاس III

مهمترین مزایا و معایب براکت های سرامیکی

زیبایی ظاهری بزرگترین مزیت براکت های سرامیکی است. به خاطر داشتن براکت های شفاف یا همرنگ دندان، غالبا به سادگی قابل مشاهده نیست. این مزیت برای کسانی که به دلایل شخصی یا شغلی ظاهر ارتودنسی فلزی را نمی پسندند، بسیار کمک کننده است.

اما نقاط ضعف ارتودنسی سرامیکی شامل موارد زیر می شود:

• احتمال شکستن و جدا شدن براکت ها تحت نیروی زیاد
• تغییر رنگ در صورت بهداشت ضعیف دهان

برخی از نکاتی که درباره ضعف های ارتودنسی سرامیکی وجود دارد به سبک زندگی بیمار وابسته است. برای مثال احتمال آسیب دیدن و شکسته شدن براکت ها در افراد پرتحرک مانند کودکان یا ورزشکاران بالاتر است. همچنین احتمال تغییر رنگ سیم ها و کش های نگه دارنده در کسانی که بهداشت دهانی ضعیفی دارند یا سیگاری هستند بیشتر است.

تفاوت ارتودنسی سرامیکی و ارتودنسی فلزی

ارتودنسی فلزی رایج ‌ترین و مقاوم ‌ترین نوع براکت‌ها است. براکت‌ های فلزی از جنس  آلیاژهای استنلس استیل ضد زنگ ساخته می ‌شوند و به ‌دلیل استحکام بالا، کنترل حرکات دندانی در آن ‌ها دقیق ‌تر و سریع ‌تر انجام می ‌شود. این نوع ارتودنسی معمولاً هزینه‌ کمتری نسبت به انواع دیگر دارد و برای موارد پیچیده‌ درمان بسیار مناسب است. تنها نقطه‌ ضعف آن دیده ‌شدن براکت‌های فلزی روی دندان ‌هاست که ممکن است از نظر زیبایی برای برخی بیماران مطلوب نباشد.

در مقابل، ارتودنسی سرامیکی از براکت ‌های همرنگ دندان یا شفاف استفاده می‌ کند (جنس کامپوزیتی یا سرامیک آلومینایی) و به همین دلیل ظاهر زیباتر و کمتر قابل ‌دیدن دارد. این مدل بیشتر مورد توجه بزرگسالانی است که می ‌خواهند درمان ارتودنسی انجام دهند اما ظاهر فلزی را دوست ندارند. براکت‌ های سرامیکی شکننده ‌تر از فلزی هستند و معمولاً حرکت دندان ‌ها در آن ‌ها کمی کندتر انجام می ‌شود. همچنین هزینه‌ بالاتری دارند. با این حال، مزیت اصلی آنها حفظ زیبایی لبخند در طول درمان است.

تفاوت ارتودنسی سرامیکی با ارتودنسی نامرئی

ارتودنسی سرامیکی همرنگ دندان در دسته ارتودنسی ثابت قرار می گیرد که برای نصب آن بر روی دندان ها نیاز به مراجعه به متخصص ارتودنسی می باشد. منظور از ارتودنسی نامرئی اغلب همان الاینرهای شفاف است که بیمار می تواند آنها را به طور متحرک بگذارد و بردارد. این نوع ارتودنسی متحرک بسیار گران تر از ارتودنسی سرامیکی ثابت است. اما تفاوت اساسی آن این است که نیاز به مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی معالج را ندارد. زیرا با یک بار اسکن دندان ها تعدادی الاینر شفاف ارتودنسی نامرئی تحویل بیمار داده می شود و بیمار مسئول جا به جایی و نصب منظم الاینرهای شفاف است.

تفاوت مهم دیگری که برای ارتودنسی سرامیکی با ارتودنسی نامرئی در نظر گرفته می شود نتیجه نهایی درمان است. از آنجایی که ارتودنسی سرامیکی به طور ثابت بر روی دندان ها نصب می شود به طور مداوم فشار مطلوبی که مد نظر ارتودنتیست است را به دندان ها وارد می کند. اما اغلب بیماران در استفاده منظم از الاینرهای شفاف سهل انگاری می کنند و به دلیل وارد نشدن فشار مناسب به دندان ها طول درمان ارتودنسی با الاینرهای شفاف طولانی تر می شود. به همین دلیل به کودکان و افرادی که نمی توانند از پس این مسئولیت به طور کامل بربیایند توصیه می شود که از ارتودنسی ثابت سرامیکی یا فلزی استفاده کنند.

کدام یک بهتر است: ارتودنسی سرامیکی، ارتودنسی فلزی یا نامرئی (الاینر)

این موضوع را می توان از چند نظر مورد بررسی قرار داد: عملکرد درمانی، ترجیحات بیمار و هزینه های درمان از جمله مواردی می باشند که در انتخاب ارتودنسی سرامیکی تاثیرگذار می باشند. در ادامه درباره بهترین انتخاب در میان ارتودنسی سرامیکی، فلزی و نامرئی (الاینر) بیشتر توضیح خواهیم داد.

ترجیحات بیمار

این مورد کاملا وابسته به سبک زندگی و شرایط بیمار است. بیمار غالبا می تواند بین سه گزینه مطرح شده انتخاب داشته باشد. اگر زیبایی ظاهری نیز علاوه بر درمان مهم است، گزینه های پیشنهادی ارتودنسی سرامیکی و نامرئی (الاینر) هستند. استفاده از ارتودنسی نامرئی با الاینر نیاز به نظم و دقت بالای بیمار دارد. در واقع نقش بیمار بسیار پررنگ تر و اساسی است، چون خود بیمار موظف است بخش قابل توجهی از برنامه درمانی با ارتودنسی متحرک شفاف را اجرا کند. اما برنامه درمانی ارتودنسی سرامیکی بسیار شبیه ارتودنسی فلزی است و توسط متخصص ارتودنسی به طور کامل کنترل می گردد. پس اگر زیبایی ظاهری برای بیمار بسیار مهم است، ارتودنسی سرامیکی گزینه ای ایده آل است.

هزینه های درمانی

در مجموع از لحاظ هزینه های درمانی، ارتودنسی فلزی قیمت به صرفه تری نسبت به قیمت ارتودنسی سرامیکی دارد. بعد از آن ارتودنسی سرامیکی قرار دارد که به دلیل مواد به کار رفته هزینه بالاتری دارد. اما بیشترین هزینه را غالبا ارتودنسی نامرئی با الاینر دارد. چون نیازمند ساخت قالب های متعدد، محاسبات پیچیده، استفاده از فناوری های پیشرفته و … است. البته باید شدت بیماری و هزینه های خاص مرتبط با محل زندگی بیمار (مانند شرایط دسترسی به درمان) نیز در نظر گرفته شود.

سخن پایانی درباره ارتودنسی سرامیکی

اگر بخواهیم منصفانه نتیجه گیری کنیم، باید بگوییم که ارتودنسی سرامیکی راه حل بسیار مناسبی برای درمان طیفی از مشکلات فک و دندان ها است. نقطه ضعف این تکنیک استحکام پایین تر براکت ها نسبت به ارتودنسی فلزی است، اما با توجه به پیشرفت فناوری، روز به روز این مشکل در حال کم رنگ تر شدن است. در کنار عملکرد درمانی خوب، مشکلات زیبایی ارتودنسی سنتی را ندارد، اما باید نسبت به ارتودنسی فلزی بیشتر تحت مراقبت قرار گیرد، تا در اثر ضربه و فشار ناخواسته شکسته یا کنده نشود.