سرطان دهان از جمله بیماری های بسیار خطرناک دهان و دندان است که اگر در درمانش غفلت یا تعلل صورت گیرد ممکن است به مرگی زودهنگام منجر شود. سرطان دهان همچنین از جمله بیماری هایی است که در کوتاهترین زمان ممکن اثرات جدی و مخرب خود را، در بدن بیمار بر جای می گذارد. از آنجایی که سرطان دهان به اندام های مختلفی مانند زبان، کام یا سقف دهان و گلو حمله می کند، شروع فرایند درمان در کوتاهترین زمان ممکن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
برخی گونه های این بیماری قادرند نه تنها اندام های فوق را درگیر کنند، بلکه می توانند مستقیم به لب ها، گونه ها و کف دهان نیز آسیب جدی وارد کنند. اغلب این پرسش مطرح می شود که آیا سرطان دهان کشنده است؟ طبق مطالعات مختلف صورت گرفته با توجه به این که سرعت پیشرفت و متاستاز این بیماری بسیار زیاد است، اگر روند درمان به سرعت بعد از ابتلا به سرطان دهان شروع نشود این بیماری می تواند به مرگ بیمار منتهی شود. بنابراین، مهمترین نکته در جلوگیری از بروز مرگ در بیماران مبتلا به سرطان دهان تشخیص به موقع و شروع سریع روند درمان در بیماران است.
علائم سرطان دهان چیست؟
علائم مختلفی در افراد مشکوک به داشتن سرطان دهان مشاهده می شوند که در ادامه این مطلب به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد. یکی از شایع ترین علایم سرطان دهان زخم های داخل دهان بیمار است که شباهت زیادی به آفت دهانی دارند. اما نکته ای که این زخم ها را از آفت دهانی متمایز می کند این است که این زخم ها حتی بعد از گذشته دو هفته نه تنها برطرف نمی شوند بلکه دچار خونریزی می شوند. نشانه های دیگر این بیماری بی حس شدن قسمتی از دهان است، رشد توده غیر طبیعی در دهان که این نشانه بسیار مهمی است و فرد نباید به سادگی از کنار آن عبور کند و باید با دیدن این موارد فوراً به پزشک مراجعه کند. وجود انواع التهاب های سفید و قرمز یکی دیگر از علائم جدی سرطان دهان در بیمار است که باید جدی گرفته شود.
افراد مبتلا به سرطان دهان اغلب هنگام جویدن یا بلعیدن غذا درد و عذاب بسیار زیادی را تحمل می کنند. پرسش مهم دیگری که ممکن است به ذهن شما نیز خطور کرده باشد این است که آیا بیماری سرطان دهان یک بیماری مسری است؟ تحقیقات متعددی درباره سرطان دهان انجام شده است که هیچ یک مسری بودن این بیماری را تایید نکرده اند. برخی بیماران بعد از مراجعه به پزشک معالج خود از تغییر تن صدا و خارش گلو شکایت کرده اند. گوش درد و کاهش بیش از حد وزن نیز می توانند از جمله علائمی باشند که فرد با دیدنشان باید به این بیماری در خود شک کند و در اولین فرصت به پزشک مراجعه کند.
اما برای تشخیص قطعی و درمان این بیماری خطرناک باید نزد چه پزشک و متخصصی مراجعه کرد؟ تشخیص و درمان این بیماری در دایره تخصص و مهارت متخصص دهان و دندان قرار دارد.
علل ابتلا به سرطان دهان
با مطالعه و مشاهده دقیق اکثر افراد مبتلا به سرطان دهان، پی خواهیم برد که برخی رفتارها و عادت های نادرست و سبک زندگی غیراستاندارد مهم ترین نقش را در ابتلای این افراد به این بیماری ایفا کرده است. برای مثال استعمال دخانیات از جمله رفتارها و عادت هایی است که احتمال ابتلای فرد به بیماری سرطان دهان را چند برابر می کند. همان طور که تحقیقات معتبر نشان می دهند افراد سیگاری شش برابر بیشتر از افراد عادی به این بیماری مبتلا می شوند. لذا به راحتی می توان استنباط کرد که مصرف محصولات دخانی مانند سیگار،پیپ و قلیان می تواند خطر بروز این بیماری را تا چندین برابر افزایش دهد. بطور کلی مهمترین علل ابتلا به سرطان دهان را می توان به صورت زیر خلاصه نمود:
- استعمال دخانیات
- مصرف مشروبات الکلی
- وجود سابقه خانوادگی و عامل ژنتیک
- قرارگیری بیش از حد لب ها در مقابل نور خورشید
- ابتلا به پاپیلوم انسانی (ویروس HPV)
- سیستم ایمنی ضعیف
درمان سرطان دهان
سرطان دهان با روش های متنوعی قابل درمان است. برای درمان این نوع از سرطان نیز اغلب از روش های استاندارد درمان سایر گونه های سرطان مانند تست های فیزیکی یا بیوبسی استفاده می شود. معمولاً بلافاصله بعد از تشخیص، پزشک اقدام به تجویز داروهای ضد سرطان برای بیمار می کند و بیمار باید طبق دستور پزشک شروع به مصرف داروها نماید. علاوه بر مصرف داروها، شیمی درمانی نیز به عنوان یکی از روش های موفق برای درمان بیماری تجویز می شود. همچنین در برخی موارد خاص پزشکان اقدام به انجام عمل جراحی می کنند و طی آن بافت سرطانی را از دهان بیمار خارج می کنند. در پایان، سلول های سرطانی باقی مانده در دهان بیمار به وسیله روش پرتو درمانی از بین می روند تا به این ترتیب درمان به صورت کامل صورت گیرد.
دهان و دندان اغلب دچار طیف وسیعی از بیماری ها می شوند که اکثرشان ناشی از عدم رعایت اصول بهداشت دهان و دندان می باشد. اگر فرد به طور صحیح اصول بهداشتی مربوط به دهان و دندان را مراعات کند، شانس ابتلای خود به این بیماری ها را به طرز چشمگیری کاهش می دهد. خوشبختانه، امروزه روش های درمانی زیادی برای این بیماری ها کشف شده که فرد با مراجعه به پزشک متخصص می تواند در صدد درمان آنها بربیاید.
راههای پیشگیری از سرطان دهان
برخی از راههای پیشگیری سرطان دهان که باید رعایت شود عبارتند از:
- کاهش استعمال دخانیات (شامل سیگار، پیپ و قلیان)
- کاهش مصرف مشروبات الکلی
- استفاده از کرم ضدآفتاب روی صورت
- پوشش لب ها هنگام حمام آفتاب
- استفاده از واکسن HPV برای جلوگیری از ابتلا به HPV
- رژیم غذایی مناسب
- چکاپ دندانپزشکی منظم (افراد بین 20-40 سال باید هرسه سال یکبار و افراد بالای 40 سال سالانه تست غربالگری سرطان دهان را انجام دهند.
سوالات متداول درباره سرطان دهان
پاسخ به این سوال به موارد متعددی بستگی دارد از جمله زمان تشخیص بیماری، حاذق بودن پزشک معالج، شدت و نوع بیماری و بافت سرطانی. اما مهمترین نکته ای که می تواند به افزایش شانس درمان فرد مبتلا به این بیماری کمک چشمگیری کند توجه به علائم و نشانه های بروز سرطان دهان است، به طوری که فرد باید با مشاهده اولین علائم فوراً به پزشک متخصص مراجعه نموده و در صدد رفع علائم خود بربیاید.
از جمله شایع ترین علائم بیماری سرطان دهان می توان به زخم های دهانی شبیه به آفت دهانی که بعد از دو هفته برطرف نمی شوند و شروع به خونریزی می کنند. بی حس شدن بخشی از دهان، کاهش وزن، احساس درد و عذاب هنگام جویدن و بلع غذا.
تشخیص و درمان بیماری سرطان دهان در حیطه تخصصی دندانپزشک متخصص دهان و دندان قرار دارد و با مراجعه به وی می توانید فوراً روند درمانی خود را شروع کنید.
سلام وقتتون بخیر آقای دکتر!
من برادری دارم که ۴۵سالشه ، چند ماهی هست که مدام دهانش آفت میزنه، تا میاد بعد دو هفته آفت قبلیش خوب بشه ی آفت جدید میزنه اصلا نمیتونه غذا بخوره سیگاری بوده یک سالی هست که ترک کرده بی نهایت لاغره خیلی نگرانشم چیکار باید کرد با تشکر از شما🙏
باسلام. توصیه می شود جهت معاینه و تشخیص درمان مناسب به دندانپزشک متخصص بیماری های دهان و فک مراجعه نماید.
سلام. آقای دکتر آیا هر زخمی در دهان می تواند سرطانی باشد؟
باسلام. خیر، توصیه می شود زخم های دهانی را جدی بگیرید. دقت کنید آفت دهانی، زخم های سفید داخل دهان یا لیکوپلاکیا و زخم های سرطانی دهان توسط پزشک قابل تشخیص است.
سلام جناب دکتر من دهانم زخم سفید زده خیلی میترسم الان سه روز شده ، بنظرم امروز بهتره چیکار کنم؟
باسلام. زخم دهان شما آفت دهان است. اگر رو به بهبود داشت نگران نباشید.