بیماری برفک دهان، گونه ای از عفونت قارچی می باشد که به صورت لکه های سفید (شبیه پنیر دلمه‌ای) بر روی فضای داخلی دهان روی زبان یا داخل گونه ظاهر می‌شود. همچنین می تواند سقف دهان، لثه ها، لوزه ها یا پشت گلو را تحت تاثیر قرار دهد. می توان برای درمان کردن آن از برخی داروهای ضد قارچ استفاده نمود. این بیماری از سوی مخمرهایی با نام کاندیدیازیس در دهان ایجاد می شود. ممکن است این بیماری هر شخصی را درگیر نماید، اما احتمال بروز آن در نوزادان و بزرگسالان مسن بیشتر است؛ زیرا سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف تر می باشد. همچنین افرادی که داروهای خاص مصرف می کنند هم مستعد مبتلا شدن به این بیماری هستند.
برفک دهان سبب دشوار نمودن خوردن و آشامیدن می شود و اگر درمان نشود، در بیشتر مواقع علائم آن در دهان باقی می ماند و ممکن است وارد مری شود. در صورت رها کردن دوره درمان یا درمان نکردن این بیماری، خطر گسترش بیشتر عفونت، به تمامی قسمت های بدن وجود دارد. برای افرادی که سالم هستند، این بیماری نوعی مشکل جزئی است. اما افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف تر است، ممکن است با علائم شدیدتر از بیماری برفک روبرو شوند.
برفک زبان
علائم نشان دهنده برفک دهان
بیماری برفک دهان می تواند با علائم مختلف بروز پیدا نماید. اما اصلی ترین علامت آن، تشکیل لکه های سفید در دهان می باشد. لکه های سفید برفک در دهان، اغلب پاک می شوند؛ اما قرمزی آنها بر روی پوست باقی می ماند و ممکن است گاهی اوقات خونریزی کمی داشته باشند. از دست دادن حس چشایی و یا طعم تلخ در دهان نیز دیگر نشانه بیماری برفک است. در برخی از افراد، این بیماری با قرمزی داخل دهان و گلو بروز پیدا می نماید. احساس درد و سوزش در دهان و یا ایجاد ترک در گوشه های لب هم از دیگر علائم نشان دهنده ابتلا احتمالی فرد به بیماری برفک دهان هستند.
دلایل بروز بیماری برفک دهان
مقدار کمی از قارچ های کاندیدا به طور طبیعی در دستگاه گوارش و در دهان بسیاری از افراد وجود دارند و مشکل ایجاد نمی کنند. اما در صورت تکثیر، می توانند منجر به برفک دهان شوند. البته دلایل متعدد دیگری نیز وجود دارند که سبب ایجاد برفک می شوند. به طور مثال مصرف یک دوره آنتی بیوتیک با دوز بالا، مصرف داروهای استنشاقی برای درمان بیماری آسم و استفاده از پروتزهای مصنوعی یا مواد اولیه دندان مصنوعی، از عوامل موثر در بروز برفک در دهان می باشند.
یکی دیگر از دلایل مهم بروز بیماری برفک دهان عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان است. معمولاً کودکانی که به درستی بهداشت دهان را رعایت نمی کنند، بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. همچنین افرادی که برای درمان بیماری سرطان، در مراحل شیمی درمانی یا رادیوتراپی هستند ممکن است دچار برفک دهان شوند. به طور کلی لازم است بدانید که خشکی دهان و یا مصرف داروهای خاص، از مهمترین دلایل ایجاد برفک در دهان هستند.
راهکارهای پیشگیری از برفک دهان
برای کاهش ابتلا به برفک دهان می توان در طی شبانه روز، برخی فعالیت ها را انجام داد. از جمله راهکارهای پیشگیری از برفک دهان می توان به موارد زیر اشاره داشت.
- شستشوی دهان پس از هر بار غذا خوردن
- روزانه دوبار مسواک زدن با خمیر دندان دارای فلوراید
- استفاده منظم و صحیح نخ دندان
- درآوردن دندان مصنوعی از دهان پیش از خواب
- ترک کردن سیگار
- کنترل برخی بیماری ها مانند دیابت
درمان بیماری برفک دهان
درمان معمولی برای برفک دهان، استفاده از داروهای ضد قارچ است. پزشکان معمولاً داروهای ضد قارچ مانند نیستاتین را برای درمان برفک تجویز می نمایند. این داروها گاهی اوقات قرص و یا در بعضی مواقع مایعاتی هستند که قبل از بلعیدن، درون دهان باید به صورت موضعی مورد استفاده قرار بگیرند. البته درمان های خانگی نیز برای این بیماری وجود دارد. شستشوی دهان با آب نمک یکی از راهکارهای خانگی موثر برای درمان این بیماری می باشد. استفاده از آبلیمو به دلیل خواص ضدعفونی کننده و ضد قارچی، می تواند به درمان برفک دهان نیز کمک نماید. اما برای استفاده از آبلیمو حتماً باید آن را با نصف فنجان آب مخلوط کرد. مطالعات نشان می دهد که سرکه سیب به دلیل خواص ضد قارچی خود، سبب درمان برفک می شود. البته تمامی مواد ذکر شده، حتماً باید به مدت ۳ الی ۴ هفته مورد استفاده قرار بگیرند تا بیماری برفک درمان شود.
سوالات متداول برفک دهان
1- آیا برفک دهان عوارضی برای بدن دارد؟
بله، برفک دهان را باید جدی گرفت زیرا در صورت پایین بودن سیستم ایمنی بدن ممکن است که این برفک ها که در واقع نوعی باکتری هستند به سیستم مری نفوذ کرده و کلا سیستم گوارش را تحت تاثیر قرار دهد.
2- آیا برفک دهان مسری است؟
اگر فردی دچار برفک دهان است توصیه می شود تا بشقاب و لیوان خود را منحصرا استفاده کند و از بوسیدن دیگران خودداری کند زیرا این ویروس مخمری، ممکن است به راحتی به فرد دیگری سرایت کند.
3- آیا می توان با انواع رژیم غذایی برفک های دهانی را از بین برد؟
برای از بین بردن برفک ها باید داروهایی که توسط پزشک متخصص تجویز می شود مصرف شود اما داروهایی مانند پروبیوتیک ها نیز به محدود کردن رشد این برفک ها کمک می کنند.
4- آیا برفک دهان به قسمت های دیگر بدن سرایت می کند؟
زمانی که عفونت قارچی شدید باشد و درمان نشود، عفونت می تواند به اعضای دیگر بدن سرایت نماید.