روکش دندان کلاهکی است که روی تاج دندان قرار می گیرد و آن را کاملا می پوشاند و از لحاظ ظاهری همرنگ و هم شکل با دندان است. روکش ها می توانند به ظاهر و عملکرد بهتر دندان شما کمک کنند. در واقع هنگامی که دندان ها پوسیده و شکل ظاهری مناسبی ندارند، پس از ترمیم آنها می توان از روکش دندانی استفاده نمود. این روکش ها توسط دندانپزشک متخصص قالب گیری می شود و نکته بسیار حائز اهمیت این است که روکشی که دندانپزشک انتخاب می کند حتما باید با دندان های دیگر مشابه و همرنگ باشد. پس از قرار دادن روکش دندان ها، قدم بعدی مراقبت از دندان های روکش شده بوده که در این مقاله به برخی از روتین های مراقبتی روکش اشاره خواهیم کرد.
چه زمانی از روکش دندان استفاده می کنیم؟
در اینجا به برخی از موقعیت های استفاده از روکش دندان اشاره می کنیم:
- روکش دندان های ضعیف شده
- روکش دندان های فرسوده و ترک خورده پس از انجام ترمیم
- روکش دندان های عصب کشی شده و درمان ریشه
- روکش دندان ایمپلنت شده
- روکش دندان هایی که دارای لکه های عمیق هستند و تغییر رنگ داده اند.
انتخاب رنگ مناسب برای روکش دندان
اهمیت مراقبت از روکش دندان
همانطور که در بالا اشاره شد، از روکش دندان در شرایط خاص و در ضعیف ترین حالت دندان ها به منظور حفظ و نگهداری آنها استفاده می شود. بنابراین هر چه از روکش ها به خوبی و درستی مراقبت کنیم در واقع از دندان های ضغیفی که زیر روکش قرار گرفته اند مراقبت کرده ایم. همچنین دندان های روکش شده بیشتر از سایر دندان های فاقد روکش مستعد تجمع غذا و پوسیدگی هستند. پس با مراقبت از آنها، جلوی پوسیدگی های بعدی و عفونت های لثه گرفته خواهد شد. در آخر لازم بذکر است که فرایند قالب گیری، ساخت و چسباندن روکش زمان و هزینه قابل توجهی را مصرف می کند که این مورد با مراقبت صحیح از روکش ها کنترل خواهد شد.
روتین مراقبت از دندان روکش شده
در ادامه به نکاتی در مورد نحوه نگهداری روکش های دندان برای استفاده طولانی اشاره خواهیم کرد که با انجام آنها روکش های تازه ساخته شده و حتی روکش های قدیمی طول عمر بیشتری خواهند داشت:
1- رعایت نکات بهداشتی پس از انجام روکش دندان
اولین و مهمترین روتین مراقبت از دندان روکش شده، رعایت دقیق و منظم نکات بهداشتی می باشد. در ادامه به این نکات بهداشتی مراقبت از دندان می پردازیم:
مسواک زدن
مسواک زدن صحیح 2 بار در روز و در حالت ایده‌آل بعد از هر وعده غذایی باید انجام شود. دقت نمایید از خمیر دندان های فاقد اسکراپ و ملایم استفاده کنید. مسواک زدن به خصوص بعد از نوشیدن چای، قهوه و نوشابه که رنگدانه دارند بسیار در حفظ ظاهری روکش ها اهمیت دارد. همچنین استفاده از مسواک به طور منظم باعث افزایش طول عمر روکش ها می شود. فراموش نکنید مسواک زدن حتما باید 2 دقیقه طول بکشد تا شستشو کاملا انجام شود. بهترین زمان برای مسواک زدن شب ها قبل از خوابیدن و صبح ها پس از میل کردن صبحانه است.
استفاده از نخ دندان
باید از نخ دندان بعد از هر وعده غذایی برای تمیز کردن باقیمانده ذرات غذا در لابلای دندان ها استفاده شود. استفاده صحیح از نخ دندان سبب می شود تا شما دندان های سالم تری را داشته باشید. هنگام استفاده از نخ دندان باید بسیار دقت داشته باشید و با احتیاط این کار را انجام دهید زیرا اگر فشار زیاد وارد شود ممکن است باعث شکستکی و یا کنده شدن روکش ها بشود.
استفاده صحیح از نخ دندان
استفاده از دهانشویه
زمانی که شما از روکش های دندانی استفاده می کنید بهتر است از دهانشویه های ضد باکتری و بدون الکل روزی یکبار استفاده کنید و دهان و دندان های خود را شستشو دهید. همینطور غرغره کردن آب نمک در دهان برای ضد عفونی کردن لثه ها و دندان ها بسیار مفید می باشد و در حفظ سلامت دندان ها نقش اساسی دارد. بنابراین بهتر است بعد از مسواک زدن حتما این کار را انجام دهید.
2- جلوگیری از ساییدن دندان های روکش شده
برخی افراد عادت دارند در هنگام خواب عمل دندان قروچه را انجام دهند. دندان قروچه می تواند تاج های دندان های شما را از بین ببرد. همچنین این ساییدگی باعث شکستن و از بین رفتن روکش های دندان شما می شود. برای جلوگیری و درمان دندان قروچه بهتر است از نایت گارد یا محافظ مخصوص دندان قروچه که توسط دندانپزشک متخصص برای هر فردی با توجه به قالب دهان و دندان آن شخص ساخته می شود استفاده گردد. علاوه بر این می توان از نایت گارد به عنوان محافظ برای ورزشکاران در حین فعالیت های ورزشی سنگین که ممکن است ضربه به سر و صورت وارد شود استفاده نمود.
3- اجتناب از خوردن خوراکی های سفت با دندان روکش دار
خوردن تکه های یخ، آجیل های بسیار سفت، پاپ کورن با هسته و غذاهای چسبنده مثل تافی ها و کارامل، موجب می شوند به تاج دندان شما آسیب وارد شود و یا باعث می شوند که روکش های دندان شما از جای خود خارج شوند. در واقع گاهی حتی جویدن ناخن ها نیز می تواند باعث آسیب به روکش های دندان شود. گاهی نیز برخی افراد هنگام کار در پشت میزشان به طور ناخوداگاه عادت دارند خودکار خود را بجوند که این عمل هم بسیار برای دندان های روکش دار خطرناک می باشد.
4- مراجعه به دندانپزشک برای معاینه دندان روکش شده
پس از قرار دادن روکش ها به روی دندان ها جهت معاینات منظم دندانپزشکی و تمیز نمودن حرفه ای روکش دندان های خود حتما باید به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید تا از سلامت دندان ها مطمئن شوید. زیرا بعضی مواقع ممکن است دندان های زیر روکش آسیب دیده باشند که شما متوجه نشوید و این فقط با معاینه دندانپزشک تشخصیص داده می شود.
5- پرهیز از کشیدن سیگار
سیگار کشیدن به طور کلی سبب می شود تا دندان ها زرد و یا باعث از بین رفتن زیبایی ظاهری دندان ها شود. حال اگر از روکش دندان استفاه می کنید سیگار کشیدن به روکش ها آسیب و باعث از بین رفتن شکل ظاهری و سلامت آن می شود.
چه زمانی باید روکش دندان را تعویض کرد؟
روکش دندان اغلب بین 10 تا 15 سال به روی دندان ها باقی می مانند اما نحوه مراقبت از آن ها در جهت ماندگاری هرچه بیشتر آنها تاثیر بسزایی دارد. اگر دستورات دندانپزشک در جهت مراقبت از روکش دندان را رعایت کنید گاهی حتی بیشتر از 15 سال هم طول عمر خواهند داشت. اما پس از به پایان رسیدن طول عمر روکش دندان بعد از چندین سال استفاده، مراقبت نادرست از روکش ها، تغییر رنگ و وارد شدن آسیب فیزیکی به روکش دندان و یا بزرگ یا کوچک بودن روکش ساخته شده برای دندان لازم است تا نسبت به تعویض آنها اقدام نمایید. برای تعویض مجدد روکش دندان نیازمند قالب گیری و ساخت مجدد روکش خواهید بود.
سوالات متداول مراقبت از دندان های روکش دار
1- برای مراقبت از روکش دندان از مصرف چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟
از غذاهای سفت، چسبنده که باعث حرکت روکش دندان می شود باید پرهیز کرد. برخی از این خوراکیها عبارتند از آجیل، آبنبات های سفت، آدامس، یخ، سبزیجات خام و سفت، غذاهای خیلی داغ و خیلی سرد.
2- مصرف چه نوع غذاهایی بعد از روکش دندان امکان پذیر است؟
مصرف غذاهایی که زیاد احتیاج به جویدن ندارند و باعث حرکت روکش دندان نمی شوند امکان پذیر است. این مواد غذایی عبارتند از: سبزیجات پخته شده، سوپ، تخم مرغ، ماست و میوه های نرم مثل موز.
3- نحوه مسواک زدن دندان روکش شده به چه صورت است؟
طرز مسواک زدن دندان روکش شده و دندان غیر روکش هر دو به یک شکل است. دندان روکش دار را باید با مسواک نرم و خمیر دندان تمیز کرد و همچنین باید زیر روکش که محلی برای ایجاد بیماریهای لثه است بخوبی با نخ دندان و مسواک نرم تمیز کرد.
4- آیا می توانم از محصولات یا مواد سفید کننده بر روی دندان روکش شده استفاده کنم؟
خیر، زیرا محصولات سفید کننده مانند خمیردندان سفید کننده یا مواد بلیچینگ تاثیری بر روی مواد چینی (porcelain) بکار رفته در ساخت روکش دندان، ندارند.
5- چند وقت یکبار برای معاینه دندان روکش شده به دندانپزشک مراجعه نمایم؟
حدود دو الی چهار هفته بعد از انجام روکش دندان به دندانپزشک معالج مراجعه نمایید تا از محل قرارگیری روکش مطمئن شود. سپس شش ماه یکبار برای معاینه مراجعه گردد.
6- ماندگاری روکش های دندانی چقدر است؟
میانگین طول عمر روکش های دندانی با توجه به نوع آن و نحوه مراقبت از آن 10 تا 15 سال است. اگر متوجه ساییدگی یا آسیب دیدگی شدید زمان تعویض آن فرا رسیده است.