یکی از نقص هایی که در دوران جنینی در بدن شکل می گیرد عارضه شکاف کام می باشد که در آن کام یا سقف دهان باز بوده و گوشت آن دارای رشد کافی نبوده است. این عارضه می تواند با شکاف لب به طور همزمان رخ دهد. شکاف در لب و گاهی در کام به صورت یک طرفه و گاهی دو طرفه وجود دارد. حال سوالی که برای اکثر والدین پیش می آید اینست که آیا تشخیص شکاف کام قبل از تولد امکان پذیر است یا خیر؟
خوشبختانه شکاف لب و کام را می توان با انجام سونوگرافی های سه بعدی از جنین تشخیص داد. بدین ترتیب توصیه اکثر پزشکان به والدینی که در این بیماری زمینه های ارثی دارند اینست که حتما این سونوگرافی را در دوران بارداری خود انجام دهند و توجه زیادی به این موضوع داشته باشند.
تشخیص شکاف کام طی دوران بارداری
در دهه های گذشته تشخیص شکاف لب و کام در دوران بارداری با سونوگرافی امکان پذیر نبوده است و والدین تنها در زمان تولد کودک متوجه این موضوع می شدند، اما هم اکنون با پیشرفت های وسیع علم پزشکی تشخیص شکاف کام و لب با سونوگرافی امکان پذیر است. پس از تولد نوزادی با این ناهنجاری تنها راهکار درمانی انجام جراحی لب می باشد که باید در سن زیر شش ماهگی انجام شده و شکاف کام نیز در سن نه تا دوازده سالگی باید درمان شود. درمان ارتودنسی بیماران شکاف کام و لب در سن 6 سالگی انجام می شود.
نحوه تشخیص شکاف کام قبل از تولد
مادران در دوران بارداری خود این امکان را دارند تا از طریق مشاوره های ژنتیکی به وجود این بیماری در جنین خود آگاه شوند. اثبات دقیق آن و اطمینان یافتن از این عارضه نیازمد انجام مطالعات وسیع در این زمینه می باشد.
در برخی از مراکز درمانی پیشرفته انجام سونوگرافی های پیشرفته می تواند منجر به تشخیص شکاف کام شود که پس از آن انجام جراحی در سن مناسب و در زمان معین کمک قابل توجهی به رفع این ناهنجاری در بیماران خواهد کرد.
درمان به موقع پس از تشخیص شکاف کام
خوشبختانه هنگامی که نوزادان پس از تشخیص به موقع درمان می شوند بهبودی سریعا حاصل خواهد شد و دیگر نیازی به انجام جراحی های سنگین بعدی در دوران بزرگسالی نمی باشد. اما در صورتی که نوزاد به موقع و در سنی که باید جراحی نشود این بیماری می تواند برای او همراه با عوارض مختلفی باشد که نهایتا ترمیم شکاف لب و کام را برای او بسیار دشوار کند. بخصوص اینکه ممکن است نیاز به سایر جراحی ها از جمله جراحی زیبایی بینی و جراحی فک نیز احساس شود.
بدین ترتیب والدین باید پس از تشخیص شکاف کام نسبت به انجام صحیح و به موقع پروسه درمانی حساسیت نشان دهند. تکنیک های جدید و پیشرفته علم پزشکی در این زمینه به این بیماران بسیار کمک می کند تا جایی که چهره و ظاهر لب و کام بسیار طبیعی جلوه خواهد کرد. برای جلوگیری از شکاف کام و لب می توان اقدامات مناسبی انجام داد در مقاله های بعدی این موارد را می خوانید
تشخیص شکاف کام قبل از تولد در کشور های جهان سوم
اگر بخواهیم به این موضوع بپردازیم که خانواده ها دقیقا چه زمانی متوجه وجود این ناهنجاری در فرزند خود می شوند تنها باید به دسترسی آن ها به مراکز پزشکی پیشرفته اشاره نمود. معمولا در کشور های جهان سومی که پیشرفت های قابل توجهی در این زمینه دارند این مساله با انجام سونوگرافی های سه بعدی و پیشرفته تشخیص داده خواهد شد.
اشاره به برخی از مشکلات بیماران پس از تشخیص شکاف کام
مشکلی که در این بیماران از همه آشکارتر است تغییر چهره و ظاهر افراد است که اثرات ناخوشایندی را در صورت عدم درمان به موقع در روحیه آن ها خواهد گذاشت. در واقع این بیماران هنگامی که ظاهر متفاوت خود را در مقایسه با دیگر افراد مشاهده می کنند از این موضوع رنج برده و اعتماد بنفس خود را از دست می دهند. حتی در مواردی ممکن است مهارت های اجتماعی و بسیاری از مهارت های دیگر خود را از دست بدهند.
این بیماران بیش از سایر هم سن و سالان خود در معرض ابتلا به بیماری هایی از جمله عفونت گوش، سرماخوردگی و غیره قرار می گیرند. لذا حتما باید توجهات لازم در فصول سرد سال انجام شود تا از ابتلا به بیماری های ذکر شده در امان باشند.
البته بهترین راهکار اینست که این کودکان پس از تشخیص شکاف کام به سرعت درمان شوند و روند درمانی آن ها به دوران بزرگسالی موکول نشود تا بسیاری از مشکلات ثانویه را تجربه نکنند.
یکی دیگر از مشکلات عمده این گروه از بیماران اختلال در نحوه تکلم و حرف زدن است. بیماران شکاف کام و لب علاوه بر درمان ارتودنسی و جراحی به گفتار درمانی نیز نیاز دارند. بنابراین یک تشخیص و درمان به موقع شکاف کام و لب شما را از جلسات پی در پی و طولانی گفتار درمانی بی نیاز خواهد کرد.