انواع ریشه دندان انسان

هر دندان انسان حداقل 1 ریشه دارد و هر ریشه دندان همواره حداقل 1 کانال ریشه دارد. انواع ریشه دندان ها ممکن است دارای 1، 2 یا 3 کانال باشند. ریشه های دندان ممکن است از هم مجزا باشند یا به هم متصل باشند. تشخیص صحیح و دقیق انواع ریشه دندان به دندانپزشکان کمک می کند تا روند درمان ریشه دندان به خوبی پیش برود.

تعداد کانال های ریشه دندان ها به ترتیب زیر می باشد:

• دندان های پیشین بالا: 1 کانال
• دندان های نیش فوقانی: 1 کانال
• پرمولرهای فوقانی اول- بالا: 2 کانال
• پرمولرهای فوقانی دوم: از 1یا 2 کانال.
• مولرهای بالایی: 3 یا بیشتر از 3 کانال
• دندان های پیشین پایین: 1 کانال
• دندان های نیش پایینی: 1 کانال
• پرمولرهای پایینی: 1 کانال
• مولرهای پایینی: 2 یا بیشتر از 3 کانال

هر دندان چند ریشه دارد؟

در انواع ریشه دندان، تنوع زیادی وجود دارد. که این تنوع در واقع به تعداد ریشه ها باز می گردد:

• دندان های قدامی (جلو) : دندان های پیشین مرکزی بالا و پایین، دندان های پیشانی جانبی و دندان های خاردار ( نیش ) هر کدام فقط 1 ریشه دارند.
• دندان های خلفی (عقب) : پرمولر های بالا 1 الی 2 ریشه دارند.
• پرمولرهای بالایی دوم بالا، هر دو 1 الی 2 ریشه دارند.
• پرمولرهای پایین 1 و 2 (دو قلو) فقط 1ریشه دارند.
• مولرهای 1، 2 و 3 فوقانی هر کدام 3 ریشه دارند.
• مولرهای 1، 2 و 3 پایین هر کدام 2 ریشه دارند.

در نظر داشته باشید که گاهی اوقات پیش می آید که تعداد کانال هاو یاریشه دندانها بیشتر یا کمتر از حالت عادی باشد. به عبارت دیگر در بعضی از نژادها در بعضی از دندان ها ممکن است تعداد کانال ها و یا ریشه ها کمتر یا بیشتر از موارد بالا باشد

تشخیص انواع ریشه دندان چگونه است؟

تشخیص انواع ریشه دندان و مجاری ریشه دندان ممکن است با معاینه دندان و یا با دو روش رادیوگرافی دو بعدی و سه بعدی انجام شود:

1-تصویربرداری دو بعدی: نوع رایج رادیوگرافی دندان می باشد. و فقط یک تصویر صاف و بدون عمق از دندان سه بعدی شما تهیه می شود. در این مورد برای تشخیص بهتر، دندانپزشکان چندین عکس با اشعه ایکس از دندان تهیه می کنند. با این تفاوت که فقط زاویه اشعه ایکس با زاویه مثبت یا منفی 20 درجه تغییر پیدا می کند.

2-تصویربرداری سه بعدی: در طول یک دهه پیشین، استفاده از توموگرافی رایانه ای پرتو مخروط در دندانپزشکی بسیار رایج گشته است. در این روش نوع ریشه دندان با یک بار تصویربرداری کاملا مشخص می شود.

تشخیص دقیق ریشه دندان برای درمان ریشه و ترمیم پوسیدگی دندان بسیار حائز اهمیت است.

انواع ریشه دندان از نظر wein’s classicatio

ریخت شناسی کانال ریشه به وسیله weine و همکارانش از نوع یک تا چهار طبقه بندی شده است. این طبقه بندی به شرح زیر است:

نوع اول: یک کانال اصلی واحد از محفظه پالپ دندان تا راس ریشه ادامه دارد.

نوع دوم: دو مجرای جداگانه که از محفظه پالپ دندان شروع می شود و ریشه ها به صورت یکجا به هم متصل می شوند. این اتصال کمی بالاتر از راس ریشه می باشد.

نوع سوم: شامل دو مجرای جداگانه که از محفظه پالپ دندان تا راس ریشه شروع می شود.

نوع چهارم: یک کانال منفرد که از محفظه پالپ شروع شده و به دو کانال نزدیک به راس ریشه تقسیم می شود.

انواع ریشه دندان از دیدگاه vertucci’s classification

 ورتوچی ریخت شناسی کانال ریشه را به 8 نوع طبقه بندی کرده است. در واقع انواع ریشه دندان از دیدگاه    ورتوچی 8 نوع است.

1. یک کانال اصلی منفرد از محفظه پالپ دندان تا راس ریشه وجود دارد.
2. دو کانال جداگانه از محفظه پالپ دندان خارج می شوند اما به هم متصل می شوند و یک کانال را به راس تشکیل می دهند.
3. یک کانال از محفظه پالپ خارج شده و به دو کانال کوچکتر تقسیم می شود که بعداً دوباره ادغام شده و از طریق یک کانال خارج می شوند.
4. دو مجرای مجزا و کاملاً متمایز از محفظه پالپ دندان تا راس ریشه دندان عبور می کنند.
5. یک کانال منفرد از محفظه پالپ دندان خارج می شود که با سوراخ آپیکال جداگانه به دو کانال تقسیم می شود.
6. دو مجرای جداگانه در وسط ریشه دندان به هم متصل می شوند و یک کانال را تشکیل می دهند که تا راس، کمی کوتاهتر از راس امتداد می یابد و دوباره به دو تقسیم می شود.
7. کانال بصورت یکتایی شروع می شود تا یک سوم میانی ریشه دندان و سپس به دو مجرای جداگانه تقسیم می شود که پس از طی مسافتی دوباره به هم می پیوندند و سپس در نزدیکی راس دوباره به دو قسمت تقسیم می شوند.
8. محفظه پالپ دندان در نزدیکی قسمت تاجی به سه کانال جداگانه تقسیم می شود که تا راس دندان ادامه می یابد.

انواع ریشه دندان  بر اساس نظریه Sert and Bayirli

در این نظریه 14 نوع دیگر از ریخت شناسی کانال ریشه به طبقه بندی ورتوچی اضافه شده است. هرچه طبقه بندی انواع ریشه دندان دقیق تر باشد کار درمان ریشه و عصب کشی دندان نیز بهتر و دقیق تر انجام می شود. برخی دانشمندان معتقد اند که طبقه بندی ورتوچی و مکمل های آن به اندازه کافی دقیق نمی باشند. یکی از اشکالاتی که به این طبقه بندی انواع ریشه دندان وارد شده است این است که، تعداد ریشه در دندان های قدامی و خلفی را در نظر نمی گیرد.

انواع ریشه دندان بر اساس روش Ahmed et al

در این نظریه احمد و همکارانش برای تعداد دندان، انواع ریشه دندان ( تعداد ریشه ها ) و پیکربندی کانال یک کد اختصاص داده می شود. بنابراین یک طبقه بندی منطقی و دقیق ارائه می کنند.

 یکی از جنبه های مهم نظریه جدید این می باشد که دندان هایی که ساختار کانال آنها مشابه هم هست ولی ریشه های مجزا دارند یک کد برای آنها اختصاص داده می شود. همچنین با این نظریه می توان ریخت شناسی های قبلی طبقه بندی نشده کانال ریشه دندان را با یک کد ساده تعریف نمود.

سوالات متداول انواع ریشه دندان

1-آیا می توان انتظار داشت که همه دندان ها ریشه یکسانی داشته باشند؟

خیر. احتمال دارد ریشه دندان هر بیمار با بیمار دیگر تفاوت داشته باشد. و باید انتظار تنوع را داشت. در غیر این صورت درمان انواع ریشه دندان موفقیت آمیز نخواهد بود.

2-چه روش هایی برای تشخیص انواع ریشه ها و مجاری ریشه دندان وجود دارد؟

3 روش اصلی برای تشخیص انواع ریشه دندان وجود دارد تا دندانپزشک بتواند تمامی ریشه ها و مجاری ریشه دندان را تشخیص دهد. 1-کشف لمسی 2-بازرسی بصری 3-گرفتن عکس

3-دلایل متعدد بودن برخی انواع ریشه دندان چیست؟

داشتن بیشتر از یک ریشه دندان معمولا در ریشه های جوش خورده مثل ریشه های دندان پرمولر و مولر دیده می شود. این دندان ها به دلیل پیکربندی متفاوتی که نسبت به دیگر دندان ها دارند از کانال ریشه های متنوع تری برخوردار می باشند. همچنین برخی از بیماران دارای ریشه های اضافی دندان می باشند که امری وراثتی می باشد.

4-کدام دندان دارای 4 ریشه است؟

مولر بالایی نوع 2، دارای 4 ریشه مجزا می باشد. منتها این ریشه ها بیشتر کوتاه و موازی هستند. این نوع ریشه ها از نظر شکل و ظاهر مانند ریشه باکال می باشند. همچنین مولرهای بالایی نوع 2، دارای 2 ریشه مجزا، بلند و پیچیده می باشند. ریشه های باکال بیشتر اوقات به صورت شاخ گاو هستند.