فرنوم و فرنکتومی چیست

فرنوم یک عضله کوچک است که با غشای مخاطی پوشیده شده است که لب ‌ها و زبان را به استخوان ‌های فک متصل می‌کند. عملکرد اصلی فرنوم این است که لب‌ ها و زبان را با استخوان‌ های در حال رشد دهان در طول رشد جنین هماهنگ نگه دارد. بزرگ بودن بیش از حد طبیعی فرنوم باعث بروز مشکلاتی می شود. مثلا بزرگ بودن فرنوم زبانی باعث بروز مشکلات در حرکات زبانی و اختلال در تکلم می شود. در حالی که بزرگ بودن فرنوم لبی می تواند باعث ایجاد فاصله بین دندانهای قدامی (جلویی) و نامرتبی دندانها و در نتیجه لبخند نازیبا گردد. علاوه بر این به دلیل بالا کشیدن لثه به طور مداوم ممکن است سبب تحلیل لثه و استخوان گردد. برای رفع این مشکلات لازم است فرنوم توسط عمل جراحی فرنکتومی برداشته شود. به طور کلی دو نوع فرنوم در دهان وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.

1-فرنوم لبی (لبیال)

این نوع فرنوم بافت لثه را به لب متصل میکند. اگر یک بافت همبند کوچک طول کافی نداشته باشد، تحرک بین لب‌ ها و لثه‌ ها را محدود می‌ کند. این فرنوم لب ممکن است به لب‌ ها اجازه حرکت کامل را ندهد. درحالی‌ که هر دو لب می‌ توانند تحت ‌تأثیر این اختلال قرار گیرند، مشکلات اغلب در لب بالایی احساس می‌ شود. در این حالت صحبت‌ کردن بسیار سخت خواهد شد. با پیشرفت بیماری حتی غذا خوردن بیمار تحت ‌تأثیر قرار می‌ گیرد و لثه ‌ها عقب‌ نشینی می‌کنند.

2-فرنوم زبانی (لینگوال)

این نوع فرنوم زبان را به قسمت پایینی دهان متصل می‌کند. فرنومی که خیلی کوتاه است می‌ تواند باعث محدودیت حرکات شود. این عارضه در نوزادان می تواند باعث ایجاد اختلال در تغذیه آنان شود. این بیماری از شایع ‌ترین بیماری‌ های مرتبط با شیردهی است که تغذیه نوزاد را دشوار و حتی غیرممکن می‌کند.

نوزادانی که این مشکل را دارند نمی‌ توانند به‌ اندازه کافی شیر بخورند و این امر موجب کاهش وزن شدید نوزاد خواهد شد؛ بنابراین، بهتر است بلافاصله پس از مشاهده چنین مشکلاتی، جهت درمان نوزاد خود اقدام کنید. انجام فرنکتومی زبانی محدودیت تحرک را از بین می‌ برد و کودک شما دوباره می‌ تواند به‌ اندازه مورد نیاز تغذیه کند.

فرنوم غیرطبیعی باعث بروز مشکلاتی می شود. مثلا بزرگ بودن فرنوم زبانی باعث بروز مشکلات در حرکات زبانی و اختلال در تکلم می شود. در حالی که بزرگ بودن فرنوم لبی می تواند باعث ایجاد فاصله بین دندانهای قدامی (جلویی) و نامرتبی دندانها و در نتیجه لبخند نازیبا گردد. علاوه بر این به دلیل بالا کشیدن لثه به طور مداوم ممکن است سبب تحلیل لثه و استخوان گردد. برای رفع این مشکلات لازم است فرنوم توسط عمل جراحی فرنکتومی برداشته شود.

فرنکتومی چیست؟

فرنکتومی یک عمل جراحی است که بطور خاص برای برداشتن فرنوم صورت می گیرد. در مواردی ممکن است فرنوم شکل غیرطبیعی داشته و باعث بروز عوارض نامطلوبی باشد که باید با جراحی توسط متخصص برداشته شود. فرنوم را می‌توان به طور کامل و یا به طور جزئی برداشت. فرنکتومی اگر به شکل صحیح انجام گیرد می‌تواند بسیاری از مشکلات فرد را از بین ببرد.

مزایای جراحی فرنکتومی

فرنکتومی هم در کودکان و هم در بزرگسالان قابل انجام است. کلیه بیماران می‌ توانند پس از دوره درمانی از مزایای بسیار مناسب این روش جراحی استفاده کنند. در ادامه به‌ صورت مختصر در مورد برخی از مزایای فرنکتومی اطلاعاتی را به شما ارائه می‌کنیم.

بهبود جویدن و بلعیدن غذا

فرنکتومی می‌ تواند تحرک بیشتری به فک‌ ها بدهد و با این عمل تراز لب‌ ها به طور طبیعی‌ تر اتفاق می‌افتد. این امر موجب می‌ شود تا جویدن و گاز گرفتن بدون فشار زیادی انجام شود. همچنین با بهبود عملکرد و تحرک زبان می تواند باعث سهولت جویدن و بلع غذا شده و منجر به رفع مشکلات گوارشی و رفلاکس گردد.

بهبود وضعیت دندان‌ها، سلامت دهان و اصلاح طرح لبخند

پس از فرنکتومی، دندان‌ ها دیگر با انقباض مداوم فرنوم لبی آزار نمی‌ دهند و درد شدید هنگام جویدن یا بلعیدن از بین می‌ رود. در واقع فرنوم دیگر بین دندان‌ ها گیر نمی‌کند. این امر موجب بهبود وضعیت دندان‌ ها می‌شود. فرنوم نامناسب حتی بر روی زبان نیز تأثیر می‌‌ گذارد. اگر زبان به شکل مناسب نچرخد، محیط درون دهان به‌ شدت آلوده مي‌‌شود. رفع فرنوم زبانی نامناسب با استفاده از فرنکتومی به کنترل چنین مواردی و جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ ها کمک می‌کند.

اگر فرنوم لبی به طور مداوم دو دندان جلویی را از هم جدا کند، زیبایی لبخند به طور کامل از بین خواهد رفت. فرنکتومی لبی با ازبین‌ بردن فرنوم، لبخند زیبا را دوباره به بیمار هدیه می دهد.

بهبود تکلم و افزایش اعتماد به ‌نفس بیمار

توانایی تکلم با وضوح و تلفظ صحیح کلمات می‌ تواند تأثیر زیادی بر عزت‌ نفس شما داشته باشد. فرنکتومی به‌ وسیله حذف فرنوم نامناسب به شما در این زمینه کمک می‌‌کند.

نحوه انجام عمل فرنکتومی

فرنکتومی عمل ساده ای است که باید حتما توسط دندانپزشک متخصص لثه انجام شود. ابتدا متخصص لثه یک ماده بی‌حس‌ کننده را روی اطراف فرنوم اعمال می ‌کند تا بیمار درد کمتری احساس کند. سپس با استفاده از ابزار جراحی یا لیزر، بافت زائد برداشته می شود. بسته به وسعت محل جراحت، ممکن است بخیه‌ هم بعد از عمل لازم باشد. استفاده از لیزر برای برش بافت به طور کلی خطر عوارض این عمل را کاهش داده و خونریزی را کمتر می‌کند.

مراقبت های لازم بعد از جراحی فرنکتومی

عمل فرنکتومی حدود ده الی بیست دقیقه طول می‌کشد. از آنجایی که این یک عمل ساده است، معمولا به سرعت بهبود می یابد. دندانپزشک ممکن است برای جلوگیری ازعفونت یا عوارض این عمل، آنتی بیوتیک تجویز کند. در عرض دو یا سه روز، شما باید بتوانید فعالیت‌ های عادی و عادات غذایی خود را از سر بگیرید.

بخشی از مراقبت پس از فرنکتومی برای نوزاد تمیز نگه داشتن ناحیه عمل است. این منطقه ممکن است در ابتدا کمی ‌حساس باشد. در بزرگسالان، علاوه بر رعایت بهداشت دهان و دندان معمولاً تغییراتی در رژیم غذایی لازم است تا از گیر کردن مواد غذا در ناحیه عمل جلوگیری شود.

بعد از انجام درمان باید مراقبت های بعد از عمل جراحی انجام شود. موارد مهمی که لازم است حتما انجام شوند یکی تمیز نگهداشتن محل جراحی و شستشوی آن با استفاده از دهانشویه یا آب نمک رقیق، و دیگری استفاده از مسواک نرم برای مسواک زدن هستند. اگر محل جراحی بخیه داشته باشد معمولا از نخهای جذبی استفاده می شود بطوری که به مرور جذب بدن می شود. در روزهای اول باید از خوردن غذا های سفت خودداری کرد. در صورتی که بعد از عمل فرنکتومی درد و التهاب وجود داشته باشد؛ تا حدی طبیعی است ولی برای تسکین آن می توان با تجویز پزشک از داروی مسکن استفاده کرد.

ارتباط ارتودنسی و فرنکتومی

در صورتی که بیمار علاوه بر فرنکتومی به درمان ارتودنسی نیز نیاز داشته باشد؛ برای تعیین زمان مناسب باید نزد متخصص ارتودنسی بروید تا تشخیص درست را انجام دهد. اما اصولا متخصصین توصیه می کنند برای بسته شدن فضای بین دندانها بیمار باید تا رشد دندان های دائمی صبر کند. اگر فضا بعد از رویش دندان های دائمی بسته نشد نیاز به ارتودنسی ثابت است. در بسیاری موارد با رشد دندان های دائمی فاصله بین دندانها به خودی خود از بین می رود . در انتهای درمان ارتودنسی در صورت وجود فرنوم می بایست جراحی فرنکتومی انجام شود.

بعد از درمان ارتودنسی و مرتب شدن دندان ها، در صورت وجود فاصله زیاد بین دندانهای فک بالا، ممکن است لازم باشد فرنوم برداشته شود زیرا وجود آن باعث ایجاد کشش عضلانی و در نتیجه برگشت ارتودنسی و باز شدن مجدد فاصله بین دندان ها شود. برای مشاوره در خصوص ضرورت انجام جراحی فرنوم حتما با ارتودنتیست مشاوره کنید.

نکته مهم در خصوص فرنکتومی این است که درمان ارتودنسی باید قبل ازعمل فرنکتومی انجام شود. زیرا اسکار بجا مانده از جراحی فرنکتومی خود می تواند بعنوان مانعی برای بسته شدن فاصله بین دندانها عمل کرده و مانع درمان صحیح و کامل ارتودنسی شود.

سوالات متداول فرنوم و فرنکتومی

1- آیا جراحی فرنکتومی ضروری است؟

بله، فرنوم نامناسب موجب ایجاد مشکلات متعددی در بلع، گفتار و لبخند افراد می‌شود. با استفاده از فرنکتومی می‌ توانید کلیه این مشکلات را تنها با استفاده از یک جراحی ساده از بین ببرید.

2- آیا نوجوانان نیز می‌توانند از فرنکتومی استفاده کنند؟

بله، استفاده از فرنکتومی محدودیت سنی ندارد، اما به ‌تبع شرایط فرنکتومی در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان با هم متفاوت است.

3- عوارض جراحی فرنکتومی شامل چه مواردی است؟

فرنکتومی اگر به شکل صحیح صورت گیرد هیچ عوارضی نخواهد داشت، البته یکی ازعوارض رایج پس از این جراحی خونریزی کوتاه‌ مدت در دهان است.

4- دوره نقاهت عمل فرنکتومی چقدر طول می‌کشد؟

مدت ‌زمان دوره نقاهت عمل فرنکتومی رابطه مستقیمی با شرایط بیمار دارد، اما بیماران حداکثر بعد از حدود دو هفته به روند زندگی عادی خود برمی‌گردند.

5- چه زمانی باید برای درمان فرنوم نوزادان به متخصص مراجعه کنیم؟

اگر نوزاد شما مشکلات مختلفی در زمینه شیر خوردن و یا بلع دارد، باید بلافاصله جهت معاینه وی توسط متخصص اقدام کنید.