برای این که از بروز عوارض خطرناک در جراحی فک جلوگیری کنیم لازم است بدانیم که این خطرات دقیقا چه مواردی هستند. در صورت رعایت برخی نکات مراقبتی بسیاری از عوارض جراحی فک قابل پیشگیری و درمان هستند. به خصوص عوارض مربوط به مرگ و میر ناشی از جراحی فک با انجام یک سری مراقبت های قبل و بعد عمل قابل پیشگیری می باشد. ما در این مطلب ضمن بیان مهمترین عوارض خطرناک جراحی فک به چگونگی جلوگیری از آنها می پردازیم.
مهمترین عوارض خطرناک در جراحی فک کدامند؟
مهمترین عوارضی که ممکن است به دنبال جراحی فک بروز کنند به شرح زیر است. دقت کنید که این عوارض برای تمام بیماران بروز نمی کند. این عوارض، در شرایط خاصی بعد از جراحی فک برخی بیماران گزارش شده است.
- بی حسی دائمی
- شکستگی استخوان فک
- نکروز استخوان
- سینوزیت
- سوراخ شدن سینوس ها
- انسداد راه های تنفسی: به علت تورم شدید، خونریزی پشت حلق
- خونریزی غیر قابل کنترل: به علت آسیب عروق بزرگ
- آمبولی ریه: به علت ورود لخته خونی به ریه
- شوک سپتیک: عفونت گسترده کنترل نشده
چگونه می توان از بروز عوارض خطرناک در جراحی فک جلوگیری نمود؟
اقداماتی که برای جلوگیری از عوارض خطرناک در جراحی فک باید انجام داد به دو دسته کلی تقسیم می شوند: اقدامات پیش از عمل، و اقدامات بعد از عمل.
اقدامات پیش از جراحی فک
برخی اقدامات ساده قبل از عمل جراحی فک می تواند از بروز خطرات جبران ناپذیر این جراحی جلوگیری کند. برای مثال کشیدن سیگار روند بهبودی زخم ها را کند می کند و خطر بافت مردگی (نکروز) را افزایش می دهد. دیابت کنترل نشده نیز ضمن تاخیر در ترمیم استخوان ها خطر بروز عفونت های شدید را بیشتر افزایش می دهد. تحقیقات جدید نشان می دهند احتمال جدا شدن اتصالات مینی پلیت برای کسانی که دچار سوء تغذیه پروتئینی هستند بیشتر از حالت عادی است.
لیستی از اقدامات پیش از جراحی فک در ادامه آمده است:
- ترک سیگار
- کنترل بیماری های سیستمیک مانند دیابت
- انجام آزمایش های ضروری
- بهبود تغذیه
- انتخاب مرکز درمانی مجهز (مخصوصا برای جراحی پیچیده دو فک)
- عدم مصرف داروهای رقیق کننده خون (با نظارت پزشک)
اقدامات و مراقبت های پس از عمل جراحی فک
مراقبت های پس از عمل جراحی فک همان اندازه مهم هستند که اقدامات قبلی و جراحی اصلی مهم است. لیست کلی این اقدامات به شرح زیر است:
- پرهیز از خوردن مواد غذایی سخت
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- مصرف کامل داروهای تجویز شده
- کنترل دقیق قند خون در افراد دیابتی
- بلند نکردن اجسام سنگین
- کنترل سرفه و عطسه
- ویزیت منظم پزشک معالج
- پرهیز از مصرف دخانیات
در رعایت بهداشت دهان و دندان مصرف آنتی بیوتیک ها باید حداکثر دقت را داشت. بروز عفونت می تواند به یکی از عوارض خطرناک در جراحی فک تبدیل گردد. عفونت کنترل نشده نه تنها کل پروسه درمان را با شکست مواجه می کند بلکه می تواند سلامت عمومی بیمار را به طور جدی تهدید نماید.
بدترین اتفاقی که در اثر سهل انگاری بیمار می تواند بعد از جراحی رخ دهد، شکستگی استخوان فک جراحی شده در اثر جویدن غذاهای سخت و یا فشارهای ناگهانی و زیاد است. مصرف دخانیات حداقل باید 8 هفته قبل از جراحی فک ترک شود و تا 8 هفته بعد از جراحی فک ادامه داشته باشد.
میزان مرگ در جراحی فک
در مقایسه با سایر عمل ها، جراحی ارتوگناتیک ایمن محسوب می شود. براساس متادیتاها، مرگ در جراحی فک به ندرت اتفاق افتاده است (در حد ۰٫۰۰۳٪ تا ۰٫۰۱٪). ارتقا تکنیک های جراحی، پیشرفت تجهیزات پزشکی و داروهای جدید نقش بسزایی در این زمینه داشته اند. برخی از مهمترین عوارض جراحی فک که خطر مرگ دارند مربوط به مهارت جراح و کیفیت مرکز درمانی است. بنابراین انتخاب جراح ماهر و مرکز درمانی مجهز مخصوصا برای جراحی دو فک الزامی می باشد.
عوارض روحی و روانی جراحی فک
عوارض خطرناک در جراحی فک فقط مربوط به شرایط جسمی نمی شود بلکه در برخی موارد بیمار از نظر روحی تحت فشار قرار می گیرد. دوره درمانی نسبتا طولانی، محدودیت های غذایی، داشتن توقعات غیر واقعی و عدم حمایت کافی اطرافیان بیمار می تواند زمینه ساز مشکلات روحی شوند. برخی آمارها نشان دهنده این است که افسردگی بعد از عمل می تواند خطرناک تر از عوارضی مانند آمبولی ریه باشد. افکار خودکشی بعد از عمل مخصوصا در میان افرادی که دنبال نتاج بیش از حد واقع گرایانه هستند مشاهده شده است.
در نظر داشته باشید که جراحی فک صرفا یک عمل زیبایی نیست بلکه بسیاری از مشکلات تنفسی، گوارشی و سلامت خواب را رفع می کند. ایجاد انتظارات معقول در بیمار به همراه حمایت اطرافیان و خانواده در مراحل مختلف درمان برای کاهش فشارهای روحی ضروری است.
سخن پایانی درباره جلوگیری از عوارض خطرناک در جراحی فک
به طور کلی سنجش وضعیت سلامت بیمار قبل از جراحی فک و ارتقا آن در صورت لزوم می تواند تا حد زیادی عوارض خطرناک در جراحی فک را کاهش دهد. همچنین بیمار با انجام برخی اقداماتی که در بالا آورده شد نقش محوری در این زمینه دارد. امروزه با توجه به پیشرفت تجهیزات و تکنیک های پزشکی مرگ و میر ناشی از جراحی فک بسیار نادر است. در برخی موارد مشکلات روحی (مخصوصا ناشی از تصویرسازی غیر واقعی از نتایج جراحی فک و فشارهای جسمی) می توانند خطرناک تر از عوارض جسمی جراحی فک باشند. ایجاد توقعات واقعی و حمایت بیمار توسط اطرافیان در مدیریت این مشکل حیاتی هستند. همچنین بهتر است قبل از اقدام به جراحی با یک متخصص ارتودنسی ماهر در زمینه طرح درمان ارتودنسی با دستگاهای ثابت یا متحرک ارتودنسی تحقیق کنید. دستگاه ارتودنسی ثابت برای رفع ناهنجاری های دندانی و دستگاه ارتودنسی متحرک برای رفع ناهنجاری های فکی کاربرد دارند.
