ایجاد تعادل در اجزای صورت و زیبایی دندان، یکی از مهمترین اهداف ارتودنسی موفق است. بنابراین در اغلب اوقات متخصص ارتودنسی، به چگونگی و میزان ارتباط موقعیت لب ها و ارتودنسی انجام شده، توجه ویژه ای دارد. متخصص ارتودنسی با استفاده از توموگرافی کامپیوتری پرتوی مخروطی، اسکنرهای لیزری و فتوگرامتری نوری استریو ساختاری، به تصویربرداری سه بعدی از بافت های نرم دهانی می پردازد. اگر چه اغلب این ابزار ها دارای مزایای بسیاری هستند؛ اما استفاده از دوربین های استریوی با سرعت شاتر کوتاه، مثل سیستم دوربین استریو 3DMDface (3DMD، آتلانتا، گا) به منظور عکسبرداری از موقعیت لب ها، رضایت همزمان ارتودنتیست و بیماران را به همراه داشته است.
تاثیر موقعیت لب ها و ارتودنسی بر زیبایی
زیبایی شناسی اصطلاحی یونانی می باشد که به معنای مفهوم زیبایی و جذابیت انسانهاست. زیبایی یک پدیده ذهنی است. بنابراین هر بیماری مفهوم خاصی از زیبایی را در نظر دارد و این واقعیت است که باعث می شود تا جامعه ای باور کند که لب های ضخیم زیبا به نظر میرسند اما در جامعه دیگر، لب های نازک به عنوان ملاک زیبایی ترجیح داده می شوند. عواملی مانند سن، جنس، نژاد، بلوغ و سطح آموزشی و فرهنگی ممکن است بر مفهوم زیبایی شناسی مردم تأثیر بگذارد. امروزه، نقش موقعیت لب ها و ارتودنسی در درمان دندان ها مورد توجه خاصی است. جالب است بدانید که برخی از راه حل های درمانی با ارتودنسی مثل خارج کردن پرمولر، تغییراتی در بافت نرم صورت بیمار ایجاد می کند.
موقعیت لب ها در ارتودنسی چگونه سنجیده می شود؟
خوشبختانه پیشرفت در تصویربرداری سه بعدی، امکان ضبط تصاویر دیجیتالی و اندازه گیری تغییرات موقعیت های بافت نرم دهانی را در چندین نقطه زمانی را فراهم می کند. چنین پیشرفت هایی در تصویربرداری دندانپزشکی، امکان بررسی دقیق تری از موقعیت لب ها و ارتودنسی دندان را فراهم می کند. در سال 1968، ریکتز یکی از مراجع معتبر در ارتودنسی، به نام خط E را معرفی کرد. خط E از نوک بینی تا نوک چانه امتداد می یابد. بنابراین ارتودنتیست ها ترجیح می دهند که لب پایین و بالا به ترتیب به طور متوسط حدود 3 میلی متر و 5 میلی متر از خط E فاصله داشته باشد.
موقعیت طبیعی لب ها در مقابل خط E
هدف این کار این است که طرح درمانی شفاف تر باشد و در عین حال حرکت دو فک و لب ها در بهترین حالت ممکن قرار گیرد. اگر فک بیماری عقب تر یا جلوتر باشد؛ انتظار میرود که فرم لب ها در ارتودنسی اصلاح شوند. متخصص ارتودنسی با حرکت یکی از فک ها و یا هر دو فک، باعث می شود تا لب ها روی هم قرار گیرند. اغلب ارتودنتیست ها به بیمارانی که دچار انحراف فک و دندان هستند؛ توصیه می کنند تا قبل از انجام هر عمل زیبایی مثل جراحی بینی یا پروتز لب ها، ابتدا ارتودنسی را انجام دهند و بعد از اصلاحات صورت گرفته، عمل های زیبایی دیگر را انجام دهند.
سوالات متداول موقعیت لب ها و ارتودنسی
1-آیا اصلاح موقعیت لب ها با ارتودنسی همیشه امکان پذیر است؟
برای اینکه پاسخ درستی به این سوال داده شود لازم است تا معاینه کلینیکی توسط متخصص ارتودنسی انجام شود. متخصص ارتودنسی، در هنگام معاینه نوع دستگاه ارتودنسی، مدت زمان مناسب با شیوه ارتودنسی و شیوه درمانی مناسب را به شما پیشنهاد می کند و تغییرات احتمالی بافت نرم مثل لب ها را پیش بینی می کند.
2-تغییرات فرم لب ها بعد از ارتودنسی، چقدر و به چه صورت است؟
بسیاری از بیماران از تاثیر ارتودنسی بر موقعیت لب ها واهمه دارند. شما می توانید قبل از انجام ارتودنسی با ارتودنتیست خود صحبت کرده و از او مشاوره بخواهید تا از میزان تغییرات احتمالی بر روی صورت خود آگاه شوید. معمولا بعد از درمان ارتودنسی در بیماران در حال رشد می توان شاهد تغییرات زیادی بر بافت نرم صورت مثل لب ها بود.
3-آیا موقعیت گونه ها هم در ارتودنسی تغییر می کند یا تغییرات، فقط شامل لب هاست؟
در اکثر موارد تغییرات بر روی لب است ولی در بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی و جراحی قرار می گیرند بسته به نوع ناهنجاری فرم کلی صورت و بافت نرم صورت هم تغییر می کند. به طور کلی متخصص ارتودنسی، با شناسایی این که بیمار با کدام یک از مشکلات ( مثلا آندِربایت، اُوِربایت، اُپِن‌بایت و… ) روبروست؛ می تواند میزان تغییرات چهره را پیش بینی نماید.
4-تغییر فرم لب ها بعد از ارتودنسی خوب است یا بد؟
درمان ارتودنسی در جهت استاندارد کردن اجزای صورت انجام می شود و تغییراتی که حین درمان ارتودنسی بر روی بافت نرم و فرم لب ها ایجاد می شود تغییراتی مثبت خواهد بود. به عبارت دیگر اکر لب ها جلو باشند با ارتودنسی می توان آنها را به عقب برد ویا اگر لب ها عقب باشند با درمان ارتودنسی می توان آنها را به جلو هدایت کرد.
5-آیا سن بیمار بر چگونگی تغییر فرم لب ها بعد از ارتودنسی موثر است؟
سن عامل موثری در ایجاد تغییرات بر روی لب است در سنین پایین با ارتودنسی و در سنین بعد از بلوغ توسط ارتودنسی و جراحی فک می توان فرم لب ها را تغییر داد.
6-چگونه از تغییر فرم لب ها حین ارتودنسی جلوگیری می شود؟
یک متخصص ارتودنسی با تجربه با استفاده از علم بیومکانیک می تواند مانع از تغییر بر روی لب ها گردد. در حقیقت دندانپزشکی و ارتودنسی هنری است که هر متخصصی بسته به تجربه و میزان مهارت خود، از آن بهره می برد.