مواد غذایی مفید برای سلامت دندان ها از اهمیت زیادی برخوردارند، چرا که دندان ها از مهمترین اجزای بدن هستند که نقش حیاتی را در سلامت عمومی انسان ایفا می کند. به طور کلی رژیم غذایی یکی از عواملی است که بر سلامت انسان ها تاثیر بسیار زیادی دارد. این تاثیر با توجه به نوع رژیم غذایی می تواند منفی یا مثبت باشد. پوسیدگی دندان و بیماری های لثه و دندان از جمله شایع ترین عوارضی هستند که برای اغلب انسان ها ممکن است اتفاق بیفتند، از همین رو ما از سنین کم یاد میگیریم که به خوبی از دندان های خود مراقبت کنیم و به این منظور از مسواک، نخ دندان، شستشوی زبان و دهانشویه استفاده می کنیم.
اغلب افراد از تاثیر مواد غذایی بر روی سلامت دندان ها ناآگاه بوده و تصور می کنند تنها با مسواک و نخ دندان زدن می تواند از دندان های خود مراقبت کنند. در ادامه این مقاله قصد داریم تاثیر رژیم غذایی بر سلامت دندان ها را مورد بررسی قرار داده و مواد غذایی مفید برای سلامت دندان ها را به شما معرفی کنیم.
تاثیر رژیم غذایی بر سلامت دندان ها
ممکن است برای بسیاری جای تعجب داشته باشد که رژیم غذایی شما می تواند تا حد زیادی سلامت دندان های شما را تعیین کند. شاید شما هم تجربه کرده باشید که اگرچه بهترین مراقبت ها از دندان های خود کرده اید اما باز هم دچار بیماریهای لثه و دندان شده اید و از خود پرسیده اید که چگونه ممکن است؟ من همیشه دندان هایم را مسواک می زنم! من همیشه دندان هایم را نخ دندان می کشم!
اینجاست که اهمیت رژیم غذایی بر سلامت دندان ها خود را نشان می دهد. اگر شما رژیم غذایی سالمی نداشته باشید، حتی اگر مراقبت های بهداشتی از دندان را به بهترین شکل انجام دهید، باز هم نمی توانید دندان های خود را کاملاً سالم نگه دارید. از همین رو است که باید همواره مراقب آنچه که می خورید باشید.
رژیم غذایی می تواند تاثیر مثبت یا منفی روی سلامت دهان و دندان شما داشته باشد؛ به عنوان مثال استفاده زیاد از نوشابه های گازدار می تواند پوسیدگی دندان را به دنبال داشته باشد، حتی اگر همواره دندان های خود را مسواک بزنید. این در حالی است که گنجاندن لبنیات مانند شیر در رژیم غذایی می تواند به استحکام و سلامت دندان های شما کمک کند.
خوراکی های مفید برای سلامت دندان ها
همانطور که پیش تر گفته شد بسیاری از مواد غذایی می توانند در سلامت دندان های شما تاثیر مثبت داشته باشند. مواد غذایی بر استحکام دندان ها و سلامت دهان تاثیر بسزایی دارد. در ادامه برخی از این مواد غذایی را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
کاکائو و سلامت دندان
کاکائو اگر بدون قند اضافه باشد می تواند از ایجاد پلاک و حفره های دندانی جلوگیری کند، چرا که این ماده باکتری های مضر دهان را تحت کنترل قرار می دهد. همچنین چای به علت ترکیب مشابه با قهوه و کاکائو می تواند باکتری استرپتوکوک موتانس که باعث ایجاد حفره های دندانی می شود را از بین ببرد و به این ترتیب دندان ها را سالم تر نگه دارند. البته لازم به ذکر است که مصرف زیاد قهوه و چای و کاکائو می تواند باعث تغییر رنگ دندان ها شود.
لبنیات، خوراکی های مفید برای سلامت دندان ها
لبنیات از جمله مواد غذایی است که برای سالم نگه داشتن دندان ها باید به طور مداوم مصرف کنید. مواد غذایی چون شیر پنیر و کره سرشار از ویتامین K2 هستند که برای داشتن دندان های سالم ماده حیاتی به شمار می رود. علاوه بر آن و لبنیات مقادیر زیادی پروتئین و ویتامین D داشته که در استحکام دندان ها تاثیر فراوان دارد.
گوشت، مرغ، تخم مرغ، جگر و تاثیر آن ها بر سلامت دندان ها
گوشت، مرغ، تخم مرغ و جگر از جمله مواد غذایی هستند که به این دلیل که سرشار از فسفر هستند به استحکام و سلامت دندان ها کمک زیادی می کند. فسفر ماده مغذی است که دندان ها برای سالم ماندن به آن نیاز دارند.
تاثیر ماهی چرب بر سلامت دندان ها
ماهی چرب به دلیل داشتن مقادیر زیادی از ویتامین D یکی از مهمترین اجزای یک رژیم غذایی مفید برای سلامت دندان هاست. ویتامین D به طور کلی برای سلامت عمومی بدن ضروری است. این ماده همچنین در کاهش پوسیدگی نقش بسیار مهمی دارد. ویتامین D همراه با ویتامین های A و K2 باعث رساندن کلسیم به دندان ها و افزایش استحکام مینای دندان ها می شود. ماهی همچنین سرشار از امگا ۳ بوده و سلامت لثه ها را تامین می کند. یکی از دلایل خونریزی و التهاب لثه خصوصاً حین مسواک زدن کمبود امگا۳ بدن بوده که ماهی چرب می تواند امگا ۳ مورد نیاز بدن را برای سلامت دندان ها تامین کند.
سبزیجات و دندان های سالم
سبزیجات برگ دار مانند اسفناج و کاهو به دلیل داشتن ترکیبات پروبیوتیک می توانند باکتری های مفید در دهان را تغذیه کرده و سلامت دهان و دندان را تامین کند.
سلامت دندان ها با استفاده از مرکبات
مرکباتی مانند گریپ فروت و پرتقال دارای اسید های مفید هستند که می توانند بر سلامت دهان و دندان تاثیر زیادی بگذارند. مرکبات به دلیل داشتن مقادیر بالای ویتامین C نه تنها باعث افزایش استحکام دندان ها شده بلکه التهاب لثه ها را از بین برده و بافت های همبند داخل دهان را نیز استحکام می بخشند.
مواد غذایی مضر برای سلامت دندان ها
همانطور که بسیاری از مواد غذایی برای سلامت دندان ها مفید هستند، برخی مواد غذایی وجود دارند که میتوانند تعادل ترکیبات دهان و دندان را به هم زده و باعث ایجاد بیماری های لثه و دندان بشوند. در ادامه برخی از این مواد غذای مضر برای سلامت دندان ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
- مواد غذایی که کربوهیدرات های بالا دارند مانند انواع شیرینی، کیک وچوب شور پس از خورده شدن در دهان بلافاصله به قند هایی تبدیل می شوند که می توانند باکتری های بیماری زا را تغذیه کرده و باعث تشکیل پلاک دندانی و پوسیدگی شوند.
- میوه خشک از نظر خیلی از افراد ماده غذایی سالمی به نظر می آید، اما این ماده غذایی برخلاف میوه کامل هیچ آبی نداشته و تنها شامل قندهایی است که باکتری های مضر را تغذیه کرده و ph دهان را برهم می زند. میوه های خشک می توانند باعث ایجاد حفره های دندان شوند.
- انواع نوشابه و حتی نوشابه های رژیمی که به اصطلاح نوشابه های بدون کالری نیز خوانده می شوند، بسیار برای دندان ها مضر هستند. چراکه می توانندph دهان و دندان ها را تا حد زیادی بر هم زده و محیط دهان را فوقالعاده اسیدی کنند. اسیدیته زیاد در دهان باعث ایجاد پوسیدگی دندان، التهاب لثه و افزایش عوامل بیماری زا در دهان می شود. توصیه می شود در صورتی که نوشابه مصرف کردید بلافاصله دهان خود را با آب و نمک یا دهان شوی شسته و دندان های خود را به روش صحیح مسواک بزنید.
- حبوباتی مانند لوبیا و عدس نیز اگرچه برای سلامت عمومی بدن مفید هستند، اما به دلیل وجود اسید فیتیک در آنها می توانند باعث پوسیدگی دندان شوند. برای از بین بردن اسید فیتیک موجود در حبوبات باید حداقل ۲۴ ساعت قبل از پخت و پز آنها را بخیسانید.
عادات موثر در سلامت دندان ها
اگرچه بهبود رژیم غذایی و رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان می تواند تا حد زیادی سلامت دندان ها را تامین کند. اما لازم به ذکر است که برخی از عادت های روزمره نیز در سلامت دندان ها نقش مهمی دارند. به عنوان مثال توصیه می شود روزانه مقدار زیادی آب مصرف کنید. مصرف زیاد آب نه تنها سلامت عمومی بدن را تامین می کند، بلکه به دلیل فلورایده بودن می تواند از پوسیدگی دندان ها پیشگیری کند. همچنین سیگار کشیدن می تواند باعث تغییر رنگ دندان ها و افزایش خطر پوسیدگی و ایجاد پلاک شود. جویدن مواد غذایی سفت یا شکستن پوسته سخت دانه هایی مثل تخمه، پسته، فندوق، بادام و غیره اجتناب شود. از همین رو داشتن عادت های سالم در کنار رژیم غذایی سالم و رعایت مراقبت های بهداشتی برای سلامت دندان ها بسیار حائز اهمیت است.
سوالات متداول مواد غذایی مفید برای سلامت دندان ها
مواد غذایی سالم تنها می تواند از پوسیدگی دندان ها و ایجاد دیگر عوارض پیشگیری کند ولی اثر درمانی در از بین بردن پوسیدگی دندان ندارد. در صورت به وجود آمدن هر یک از عوارض دهانی و دندانی باید در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کرده و در صدد درمان برآیید.
مولتی ویتامین خصوصا برای افرادی که رژیم غذایی خوبی ندارند، می تواند منبع خوبی برای تامین ویتامین ها و املاح مورد نیاز برای سلامت لثه و سلامت عمومی بدن باشد. با این حال توصیه می شود که مواد غذایی لازم برای سلامت دندان ها از طریق تغذیه مناسب تامین شده و مصرف مولتی ویتامین زیر نظر دندانپزشک و با تجویز وی انجام شود.
بله، آجیل و انواع مغزها به دلیل داشتن آنتی اکسیدان می توانند تاثیر فراوانی بر سلامت دهان و دندان داشته باشند. با این حال حین مصرف آجیل و مغزها ذرات آنها در لا به لای دندان ها باقی می ماند که در صورت برطرف نشدن می تواند زمینه مناسبی برای رشد باکتری های مضر و ایجاد پوسیدگی یا پلاک دندان ها را فراهم آورد.
مصرف مواد غذایی مفید و مغذی نه تنها بر ظاهر و مینای دندان تاثیر گذاشته و آن را محکم و سالم نگه می دارد، بلکه باعث رسیدن مواد غذایی مورد نیاز به عروق خونی، بافت لثه و ریشه دندان شده و آن را نیز سالم نگه می دارد.
التهاب لثه می تواند دلایل زیادی داشته باشد. کمبود ویتامین C و فیبر از مهمترین دلایل بیماری های لثه می باشند. از همین رو مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مانند آجیل، غلات، سبزیجات و میوه و مواد غذایی حاوی ویتامین C مانند پرتقال و دیگر مرکبات می تواند التهاب لثه و خونریزی آن را بهبود ببخشند.
سلام اقای دکتر ایا میتوان در زمان ارتودنسی از ترشیجات مصرف کرد؟
با سلام. منعی وجود ندارد. برای اطلاعات بیشتر مراجعه به این لینک رژیم غذایی در درمان ارتودنسی
یعنی واقعا اعتقاد دارید که خوردن گوشت جگر و تخم مرغ برای سلامت دندانها مؤثر است؟
باسلام. بله، مواد غذایی لازم برای سلامت دندان ها از طریق تغذیه مناسب تامین می شود.
سلام. آقای دکتر آیا می توانیم از مکمل های غذایی برای سلامت دندان بجای مواد غذایی استفاده کنیم؟
با سلام. اگر چه ممکن است استفاده از مکمل های غذایی را پزشک به شما تجویز کرده باشد. بهتر است از مواد غذایی لازم برای سلامت دندان ها از طریق تغذیه مناسب تامین شود و مصرف مولتی ویتامین در کنارش استفاده نمایید.