حرکت دندان ها در مرحله بستن فضا به دو روش مکانیکی قابل انجام است. روش اول تکنیک قسمتی segmental یا sectional شامل closing loop است که در وایر کامل یا در قسمتی از وایر ساخته شود. دندان ها بر اساس فعال شدن loop با نسبت M/F کنترل شده همراه load-deflection کم، حرکت می نمایند. نوع دوم عبارت است از تکنیک لغزشی که حرکت براکت بر روی وایر یا لغزیدن وایر در داخل براکت و تیوب می باشد.
یکی از عمده ترین اختلاف های موجود در بین این دو تکنیک وجود اصطکاک می باشد.چون تکنیک قسمتی بدون اصطکاک است لذا به عنوان تکنیک بدون اصطکاک friction-free یا عاری از اصطکاک friction-less نامیده می شود. باید در نظر داشت که اصطکاک رل مهمی در بستن فضا با تکنیک لغزشی بازی می کند. لذا این تکنیک به نام تکنیک اصطکاکی قلمداد می شود.
نیروها و گشتاور در بستن فضا به روش لغزشی
آشنایی با دو فاکتور زیر، در هر نوع حرکت دندانی در ارتودنسی از اهمیت به سزایی برخوردار است. یکی نوع سیستم نیرو که بتواند مرکز چرخش مورد نیاز را، ایجاد کند و دیگری مقدار نیروی مناسب برای حرکت دندان بر اساس میزان مقاومت بافتهای نگهدارنده مثل استخوان آلوئول، لیگامان پریودنتال و بافت لثه تعیین می گردد. همچنین فرم، طول و تعداد استفاده از laser holography گزارش دادند که مرکز مقاومت در دندان های ثنایا در 3/1 طول ریشه، از کرست آلوئول تا آپکس قرار دارد. Pedersen و همکارانش با ایجاد یک مدل آزمایش، نشان دادند که مرکز مقاومت نسبت به طوق دندان های مولر اول و پره مولر اول فک پایین به ترتیب حدود 4/6 میلیمتر (6/38%) و 6/3 میلیمتر (6/28%) اپیکالی تر قرار دارد. Yamaguchi و همکارانش با انجام مطالعه ای در شرایط آزمایشگاهی برای تعیین مرکز مقاومت نشان دادند که مرکز مقاومت در حدود 35 درصد و 32 درصد طول ریشه از ناحیه طوق تا انتهای ریشه به ترتیب برای دندان های کانین بالا و مولر اول پایین می باشد. محل اثر نیرو، قطر سیم روی موقعیت مرکز چرخش دندان اثر قابل توجهی دارد.
همانطور که در فصل اول عنوان شد اگر نیرویی از مرکز مقاومت دندان عبور کند، باعث حرکت انتقالی می گردد. در تمام موارد به علت وجود محدودیت های آناتومیکی در حفره دهان، بعید به نظر می رسد که بتوان به طور عملی نیرو را از مرکز مقاومت عبور داد. برای مقابله با این مشکل باید یک سیستم نیرو روی تاج دندان در محل براکت اعمال گردد تا گشتاوری ایجاد شود. این گشتاور با گشتاور نیروی اعمال شده از نظر مقدار مساوی ولی در خلاف جهت می باشد.
در تکنیک لغزشی متخصص ارتودنسی احتیاج به اعمال چنین گشتاوری ندارد. تاج دندان کانین بر اثر اعمال نیرو تا زمانی که لبه های شیار براکت به طور مورت با سیم خم شده تماس یابد و در سیم خمیدگی ایجاد شود به طرف دیستال حرکت چرخشی انتقالی می یابد. سپس خمیدگی و ایریک زوج نیرو تولید می کند که باعث حرکت ریشه ها و upright شدن آنها می شود. مقدار گشتاورهای ایجاد شده بستگی به عرض براکت، خصوصیات آلیاژ، قطر و شکل سیم دارد. حرکت چرخشی انتقالی تاج دندان در ادامه uprighting ریشه ها، تا بسته شدن فضا ادامه می یابد.
نقش اصطکاک در تکنیک لغزشی
تئوریهای متعددی در مورد رابطه بین نیروهای ارتودنسی و حرکت دندان مطرح شده است. Schwartz اظهار نمود که مقدار نیروهای ارتودنسی نباید از مقدار فشار مویرگی در فضای پریودنتال تجاوز نماید هرچند که Storey و Smith تئوری نیروی مناسب را، به عنوان حداقل نیرویی که بتواند در محدوده پاسخ های بیولوژیکی حداکثر حرکت دندانی را ایجاد نماید، مطرح نمودند. تشخیص مقدار نیروی مناسب برای حرکت یک دندان معین خیلی مشکل است.
دانلود کامل فصل 12 کتاب بیومکانیک ناندا در دستگاه های ارتودنسی با عنوان ملاحظات بیومکانیکی در تکنیک های لغزشی انتشارات سوگند