ایدز در دندانپزشکی

مسئولیت حرفه ای و اخلاقی دندانپزشکان و متخصص ارتودنسی به آنها حکم می کند که برای درمان بیماران مبتلا به ایدز در دندانپزشکی خدمات معمول را انجام دهند. نکته مهم این است که همه کارکنان دندانپزشکی باید موارد احتیاطی را در برخورد با این بیماران رعایت کنند تا از انتقال آلودگی به خود یا سایر مراجعین پیشگیری کنند. لازم است این افراد اطلاعات خود را در مورد روند بیماری, تظاهرات دهانی بیماری، و راههای انتقال ایدز در دندانپزشکی افزایش دهند.

علائم بالینی ایدز در دندانپزشکی

ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) باعث تخریب سلول های مخصوصی در سیستم ایمنی می شود و افراد مبتلا را مستعد عفونت دندان با سایر ارگانیسم ها و سرطان های وابسته به عفونت می کند. این ویروس در طول زمان می تواند باعث ایجاد سندروم نقص ایمنی اکتسابی (AIDS) در بدن شود که مشخصه آن،  کاهش تعداد لنفوسیت های تی  CD4 (به میزان کمتر از 200 سلول بر میلی متر مکعب)، ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن، و وجود عفونت های فرصت طلب (یک نوع یا بیشتر) است. ویروس HIV درمان نمی شود ولی می توان آن را کنترل کرد.

از اولین علائم بیماری ایدز , مشکلاتی است که در دهان و دندان اتفاق می افتد شامل:

• خونریزی از لثه
• زخم تبخال در دهان
• عفونت های قارچی و کاندیدا (برفک دهان)

علائم دهانی ایدز در دندانپزشکی, اقدامات معمولی را با خطر مواجه می سازد

سایر علائم ایدز

کاهش وزن سریع، سرفه خشک، تب راجعه یا تعریق شبانه به میزان زیاد، خستگی بدون دلیل و عمیق، غدد لنفاوی متورم در زیر بغل، کشاله ران یا گردن، اسهالی که بیشتر از یک هفته طول می کشد، دانه های سفید یا غیر طبیعی روی زبان، داخل دهان، یا در گلو. از دیگر علائم ایدز ذات الریه، لکه های قرمز ، قهوه ای ، صورتی یا بنفش روی یا زیر پوست یا داخل دهان، بینی یا پلک ها را می توان نام برد. از دست دادن حافظه ، افسردگی و دیگر اختلالات عصبی  نیز از سایر علائم همراه با بیماری ایدز هستند.

انتقال ایدز در دندانپزشکی

انتقال و سرایت بیماری ایدز به دودسته کلی تقسیم می شود. راه های عمومی انتقال و راه های  در حین اقدامات و درمان های دندانپزشکی. برای شناسایی و مبارزه با این موانع با آنها آشنا شوید.

راههای عمومی انتقال

راه های اصلی انتقال ویروس HIV ، از طریق مادر آلوده به کودک، تماس جنسي، خون و فرآورده هاي خوني، پیوند اعضا، استفاده مشترک از وسایل تیز و برنده آلوده و در کل به هر صورتي است که خون یا ترشحات آلوده به بدن فرد سالم برسد. متوسط خطر ایجاد عفونت HIV به دنبال تنها یک بار تماس پوستي با خون آلوده، 0.3%  و به دنبال یک بار تماس غشاهای مخاطی چشم، بینی و دهان، حدود 0.1% است.

انتقال در حین اقدامات دندانپزشکی

مطالعات اپیدمیولوژیک حاكي از آن است که عوامل متعددی می توانند خطر HIV  بعد از  تماس شغلي را برای دندانپزشک و سایر کارکنان دندانپزشکی افزایش دهند از جمله :

• خطر انتقال در تماس با خون فرد مبتلا به بیماری پیشرفته (به دلیل تیتر بالای ویروس در خون فرد)
• فرو رفتن سوزن های تو خالی مثل سوزن تزریق و آنژیوکت ( انتقال از طریق این سوزن ها در مقایسه با سوزن های تو پر مثل سوزن بخیه بیشتر است).
• فرو رفتن مستقیم خون در شریان یا ورید

تشخیص ایدز در دندانپزشکی

در مرحله حاد (اولیه) بیماري، حساس ترین معیار عفونت  HIV،  وجود  RNA ویروس در  پلاسما مي باشد. آزمایش الایزا 2 تا 8 هفته (و بندرت 26 هفته) بعد از عفونت، علیرغم ظهور آنتی بادی  اختصاصی در آزمایش وسترن بلات، منفی باقی می ماند. به این دوره، مرحله پنجره گفته مي شود. معیار استاندارد برای اثبات عفونت HIV، حداقل یک آزمایش الایزای مثبت و یک تست تاییدی مانند وسترن بلات مثبت است.

پیشگیری از ایدز در دندانپزشکی

واکسیناسیون ایدز در دندانپزشکی: ویروس HIV  و مخصوصا پوشش پروتئینی آن دارای یک تنوع باورنکردنی است. نوترکیبی های جدیدی که بطور دائم در این ویروس اتفاق می افتد باعث تعدد زیر گروه های آن شده است. این موضوع باعث شده است که تولید واکسن ایدز و بطور ویژه واکسن هایی که پوشش ویروس را هدف قرار می دهند، با دشواری های فراوانی روبرو شود. در حال حاضر، واکسن ایدز فقط در قالب طرح های پژوهشی مورد استفاده قرار می گیرد.

سایر روش های پیشگیری از ایدز در دندانپزشکی:

خون، بزاق و ترشحات لثه همه بیماران دندانپزشکی، بالقوه می تواند عامل انتقال عفونت باشد و به این دلیل انجام اقدامات پیشگیرانه بسیار اهمیت دارد. برای پیشگیری توجه به نکات زیر ضروری است:

• استفاده از دستکش، ماسک، محافظ صورت، عینک ایمنی، و سدهای پلاستیکی سالم و بدون سوراخ و پارگی
• شستن دست ها
• پاکیزه نگه داشتن وسایل و دستگاهها (استفاده از مواد و وسایل یکبار مصرف، دفع صحیح زباله های آلوده، استریلیزه کردن وسایل و ابزارهای با دوام)
• استفاده از کاغذ یا فویل برای هر بیمار برای پیشگیری از آلودگی سطوح
• استفاده از مواد ضدعفونی کننده (همه ضد عفونی کننده ها، بجز ترکیبات آمونیوم چهارتایی، در کمتر از 2 دقیقه ویروﺱ HIV را ﻏیر فعال مي کنند)

پیشگیری بعد از مواجهه (PEP) با ایدز در دندانپزشکی

• شروع بلافاصله PEP ، شروع، (پس از 72 ساعت توصیه نمی شود مگر در موارد پر خطر)
• شروع فوری داروهای آنتی رترو ویروس و ادامه درمان بر اساس نتیجه آزمایش
• متوقف کردن PEP، در صورت منفی بودن منبع از نظر HIV
• تکمیل دوره درمان (28 روز)، در صورت عدم دسترسی به منبع آلودگی
• مشاوره بعد از مواجهه با HIV
• گزارش فوری مواجهه

پیگیری مواجهه با ایدز در دندانپزشکی

• تکرار آزمایش HIV Ab، یکسال بعد از مواجهه، در صورت وجود آلودگی
• ویزیت هفتگی از نظر پایبندی به مصرف دارو
• پایش از نظر علایم سمیت دارویی