انواع براکت های ارتودنسی

براکت ارتودنسی، اصلی ترین ابزار مورد استفاده در درمان ارتودنسی است که با گذر زمان دندان ها را حرکت داده و آنها را در موقعیت مناسب جایگزین می کند.

براکت و سیم ارتودنسی دو جزء اصلی بریس هستند. براکت طی فرایند باندینگ، بر روی دندان ها قرار گرفته و نیروی فشار را به دندان ها منتقل می کند. براکت ها معمولا حاوی یک یا دو شیار هستند که سیم ارتودنسی از میان آن رد شده و در محل مناسب تعیین شده توسط متخصص ارتودنسی قرار می گیرد.

مکانیسم اثر براکت ارتودنسی

در این قسمت به توضیح مختصری درباره نحوه عمل براکت ارتودنسی و ایجاد جا به جایی در دندان ها می پردازیم.

همانطور که می دانید، دندان ها بر روی لثه قرار می گیرند. در زیر بافت لثه رباطی به نام رباط پریودنتال قرار دارد که ریشه دندان را احاطه کرده و دندان را در محل خود نگه می دارد. رباط پریودنتال در واقع رابط دندان ها و استخوان فک به شمار می آید.

در فرایند درمان ارتودنسی، با اعمال فشار و کشش توسط براکت ارتودنسی، رباط پریودنتال در یک جهت تحت فشار و در جهت مقابل تحت کشش قرار می گیرد و در طی این عمل و عکس العمل، دندان در محل خود سست شده و در محلی که به سمت آن کشش دارد، جابجا می شود.

آشنایی با براکت های ارتودنسی

براکت در ارتودنسی به منظور افزایش اتصال پذیری سیم های ارتودنسی به دندان ها استفاده می شود. در روش ارتودنسی از بریس به عنوان وسیله ای برای انتقال نیرو به دندان ها و جا به جایی آنها به محل مورد نظر استفاده می شود. بریس از سیم قوسی (Arch Wire) و براکت تشکیل می شود. براکت ها به وسیله کامپوزیت های خاصی به دندان های اتصال می یابند. وظیفه براکت ارتودنسی، نگهداری از سیم قوسی و انتقال نیروی سیم به دندان هاست.

بریس انواع متفاوتی دارد که با توجه به آن، نوع ارتودنسی انتخاب شده برای فرد متفاوت می باشد.

براکت ها از نظر نوع ماده سازنده و روش اتصال و همچنین نحوه قرار گیری بر روی دندان، به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند.

براکت ارتودنسی فلزی

رایج ترین و پرکاربردترین نوع براکت ارتودنسی، براکت فلزی می باشد. براکت فلزی از جنس استنلس استیل است. این براکت به دلیل قابلیت هایی همچون مقاومت بالا و حداقل سایش پذیری، در اغلب ناهنجاری های دندانی بهترین گزینه محسوب می شود.

براکت فلزی قابل بازیافت بوده و می توان مجددا آن را استریل کرده و استفاده نمود. به همین دلیل نسبت به سایر براکت های ارتودنسی، هزینه کمتری دارد و مقرون به صرفه تر است.

تنها ایراد عمده این براکت، مشخص بودن آن و نارضایتی های مربوط به تاثیر در ظاهر افراد است.

براکت لینگوال

این نوع براکت ارتودنسی، در دیواره داخلی دندان و به سمت حفره دهانی و زبان قرار می گیرد. مهمترین مزیت استفاده از این نوع براکت، بحث زیبایی آن است. چرا که براکت لینگوال پشت دندان چسبانده شده و در هنگام صحبت کردن و یا خندیدن، قابل رویت نمی باشد.

براکت ارتودنسی لینگوال از براکت رایج فلزی گران تر است. همچنین، کارگذاری آن بر روی دندان نسبت به سایر انواع براکت دشوار تر بوده و تنظیم های دوره ای آن نیز در مدت زمان طولانی تری انجام می شود.

لازم به ذکر است که براکت لینگوال در شرایط نامنظمی شدید دندان ها، چندان کارآمد تلقی نمی شود.

براکت خود باز شونده یا براکت دیمون

یکی از پیشرفته ترین انواع براکت ها، براکت خود باز شونده  یا براکت ارتودنسی دیمون می باشد. در این براکت، کش یا اورینگ استفاده نمی شود. به همین دلیل بریس در آن چندان جلب توجه نکرده و از نظر حفظ زیبایی، جزو براکت های پر طرفدار محسوب می شود. علاوه بر آن، طول مدت درمان در زمان استفاده از این نوع براکت در اغلب کیس ها نسبت به سایر براکت ها کوتاه تر است.

در براکت ارتودنسی خود باز شونده دیمون، فشار از طریق فنری کوچک به سیم ارتودنسی وارد شده و دندان ها با سرعت نسبتا آرام جا به جا می شوند. همچنین این براکت نیاز به تنظیمات بعدی و اعمال فشار بیشتر ندارد و به همین دلیل تعداد جلسات لازم برای مراجعه به ارتودنتیست نیز کمتر می شود.

عدم استفاده از کش های اورینگ در این براکت ارتودنسی، تمیز کردن دندان ها و حفظ بهداشت دهان و دندان را آسان تر می کند.

براکت ارتودنسی سرامیکی

براکت ارتودنسی سرامیکی، از جنس اکسید آلومینیوم است. این ماده  پایداری و مقاومت موثری را در برابر فشار از خود بروز می دهد. اما، براکت سرامیکی در برابر شکستگی چندان مقاوم نبوده و در طول مراحل مختلف درمان احتمال شکستن براکت ارتودنسی وجود دارد.

این براکت نیز به دلیل ویژگی های ظاهری و عدم جلب توجه، و همچنین کوتاه بودن دوره درمان نسبت به براکت های فلزی، طرفداران خاص خود را دارد.

لازم به ذکر است که براکت سرامیکی از براکت فلزی گران تر است و به دلیل رنگ روشن براکت، نیاز به مراقبت های بهداشتی بیشتری دارد.

براکت ارتودنسی پلاستیکی

زمانی که فرد تمایلی به استفاده از براکت فلزی ندارد و می خواهد ظاهر دندان های او هنگام ارتودنسی طبیعی تر به نظر بیاید، از براکت پلاستیکی استفاده می شود. براکت پلاستیکی یکی از انواع براکت ارتودنسی ثابت می باشد که معمولا به صورت سفید یا بی رنگ وجود دارد و تنها نقطه ضعف آن، تغییر رنگ براکت در اثر خوردن مواد غذایی می باشد.

انواع ارتودنسی رنگی با براکت ثابت نیز معمولا با همین نوع پلاستیکی انجام می شود.

برای انتخاب بهترین نوع براکت باید با مشورت با متخصص ارتودنسی و بر اساس معیارهای بیمار مانند زیبایی، اصلاح طرح لبخند و معیارهای درمانی مانند ناهنجاری دندان ( از جمله کجی یا نامرتبی دندان‌ها)، نوع اختلال در بایت، هزینه ارتودنسی دندان و سایر موارد تصمیم‌گیری نمود. به طور مثال ارتودنسی ثابت برای ناهنجاری‌های بسیار شدید فک و دندان بهترین گزینه و در عین حال رویکرد درمانی مقرون به صرفه می باشد.

هزینه انواع براکت ارتودنسی نیز بسته به نوع مواد و هزینه‌های نگهداشت متغیر است. به طور مثال براکت‌های سرامیکی و پلاستیکی با توجه به نوع مواد و نگهداشت در طول دوره درمان قیمت بالاتری دارند. به ویژه که در مقایسه با ارتودنسی ثابت به جلسات تعمیر و تنظیم بیشتری نیز نیاز خواهند داشت.