تاریخچه ایمپلنت

اینگوار برنمارک که در اواسط دهه 1950 محققی جوان و اهل سوئد بود، نه علاقه ای به تیتانیوم داشت و نه ایمپلنت. وی تلاش می کرد تا بتواند دانش جهانی آناتومی جریان خون را ارتقا دهد که ناگهان متوجه شد از ابزاری چشمی که در تیتانیوم ماشینی محصور شده است استفاده می کند. این وسیله، که به پای خرگوشی متصل شده بود، باعث شد تا وی با استفاده از میکروسکوپ نوری اصلاح شده به مطالعه و بررسی میکروسیرکولاسیون موجود در بافت استخوانی خرگوش بپردازد. وقتی زمان بیرون آوردن قطعه تیتانیوم از استخوان خرگوش شد، برنمارک در کمال تعجب مشاهده کرد که نمی توان استخوان و تیتانیوم را از هم جدا کرد.

در یکی دیگر از پژوهش های برنمارک، حدود 20 دانشجو داوطلب شدند تا قطعه ای تیتانیومی در بازوی آن ها ایمپلنت شود. پس از گذشت چند ماه، هیچ نشانه ای از پس زدن اپتیک های محصور در تیتانیوم مشاهده نشد در آن زمان، برنمارک مسیرکاری خود را تغییر داد تا بر روی توانایی بدن در زمینه تحمل تیتانیوم تحقیق کند.

برنمارک با مشاهده این موضوع که بدن میتواند تیتانیوم را تحمل کند ، شاید به میزان نامحدود، خواستار آن شد تا به دلیل این امر پی ببرد . او متوجه شد که باید هم زمان از دیدگاههای مختلف به این زمینه تحقیقاتی نزدیک شود. برنمارک متوجه شد که برای درک کامل اسئواینتگریشن (اصلاحی که وی برای پیوند تیتانیوم به بافت های زنده استخوانی خلق کرده بود) حداقل باید به متخصصان فیزیک، شیمی و زیست شناسی دسترسی پیدا می کرد. همه پزشکان، دندان پزشکان و زیست شناسان باید، تحت سرپرستی برنمارک، به بررسی اثر متقابل بین استخوان و تیتانیوم می پرداختند. آن ها به کمک هم، شیوه ای دقیق و منظم برای جاگذاری ایمپلنت ایجاد کردند. هم زمان، مهندسان، به چگونگی تاثیر احتمالی طراحی ایمپلنت بر رشد و درمان استخوان پرداختند.

برنمارک احساس می کرد که برخلاف جریان باد مشغول کار است. یافته های وی مبنی بر اینکه بدن در طولانی مدت تیتانیوم را می پذیرد و حتی به استخوان پیوند می زند، با عقل سلیم جور در نمی آمد. پزشکان و دندانپزشکان، در اواسط دهه 1960، هنوز بر این باور بودند که جسم خارجی و غیر زیستی نمی تواند با بافت استخوانی پیوند برقرار کند. از نظر آن ها، بدن در نهایت دچار التهاب می شد و جسم خارجی را پس می زد.

تلاش های پیشین در زمینه ایمپلنت با شکست مواجه شده بود و روی هم رفته، چالش فراوانی را برای بیماران همراه داشت. دنیای علم تحقیقات برنمارک را زیر سوال برد، که تا حدی به واسطه شکست سایرین در گذشته بود و تا حدی نیز به این خاطر بود که برنمارک همزمان در چند رشته علمی مشغول فعالیت بود.

بودجه های اعطایی از طرف سازمان های تحقیقاتی سوئد به اتمام رسید. او بارها درخواست خود مبتنی بر تجدید بودجه های اعطایی جهت مطالعه و بررسی ایمپلنت های بافتی، با شکست مواجه شد، اما مقاومت کرد تا اینکه سرانجام، موسسه بهداشت ملی آمریکا قدم پیش نهاده و تحقیقات وی مراجع به ایمپلنت دندانی را از نظر مالی تامین کرد. همین مسئله باعث شد تا برنمارک بتواند بارها صحت ادعاهای خود و زیست پذیری اسئواینتگریشن را اثبات کند. اما تا اواسط دهه 1970 طول کشید تا هیات ملی بهداشت و رفاه سوئد در نهایت شیوه درمانی برنمارک را به رسمیت شناخت.

پروفسور اینگوار برنمارک پس از یک دوره طولانی مدت بیماری در تاریخ 20 دسامبر 2014 میلادی در زادگاه خود گوتنبرگ سوئد چشم از این جهان فرو بست. بدون تلاش های اینگوار برنمارک، جهان ممکن بود هنوز در انتظار ورود ایمپلنت تیتانیومی باشد. مشاهدات برنمارک، در اواسط قرن بیستم، مبنی بر اینکه بدن انسان نه تنها تحمل تیتانیوم را دارد، بلکه ( تحت شرایط کاملاً کنترل شده) می تواند آن را با بافت زنده استخوانی پیوند دهد انقلابی در زمینه دندانپزشکی، بازتوانی ارتوپدی و فک وصورت ایجاد کرد. راه حل های ابتکاری ترمیمی وابسته به استخوان، براساس بینش علمی اولیه وی (که متعاقباً اثبات شد و سند یت پیدا کرد) تا به حال موجب بهبود کیفیت زندگی میلیون ها نفر از مردم سراسر جهان شده است.

اولین ایمپلنت دندانی

در سال 1965، مردی سوئدی، به نام گوستالارسن، اولین داوطلب ایمپلنت دندانی پروفسور اینگواربرنمارک شد. برنمارک، با استفاده از روشی بسیار دقیق که گروه تحقیقاتی وی برای نشان دادن بیشترین میزان اهمیت به بافت زنده استخوانی اختراع کرده بود، یکسری ایمپلنت تیتانیومی در لثه های لارسن جاسازی کرد که وی تا پایان عمر آنها را داشت.

این بیمار دچار نقص مادرزادی فک بود و چهار ایمپلنتی که آن روز بر روی لثه وی انجام شد به معنای اتصال یکسری دندان جدید به فک وی بود. لارسن برای اولین بار در زندگی خود توانست به صورت عادی غذا بخورد و صحبت کند. وقتی لارسن در سال 2006 درگذشت، ایمپلنت های وی مدت 40 سال بدون هیچ مشکلی به عنوان پایه ای بر روی پروتزهای دهانی کار کرده بودند. از آن زمان به بعد بیش از ده میلیون نفر در سراسر جهان از کشف اینگواربرنمارک در زمینه اسئوااینتگریشن، هم در سوئد و هم در خارج، از مزایای ایمپلنت بهره مند شدند.

برخی تیم های تحقیقاتی الهام گرفته از برنمارک در حال حاضر تمرکز خود را معطوف به درک بهتر چگونگی تعامل بین فرایندهای درمانی و دفاع ایمنی کرده اند. سایرین در زمینه ساختار سطحی و شیمی ایمپلنت تیتانیوم کار کرده اند تا بتوانند ویژگی های سطحی ایمپلنت را تا حدی مدیریت کنند که شانس بهتری برای درمان سریع و ایمن بدن فراهم شود.

با افزایش بیماران سراسر دنیا که درمان آنها با ایمپلنت با موفقیت انجام شده است ، هنوز هم مراکزی وجود دارند که به صورت علمی به ارزیابی طراحی های اجزا جدید و معتبر ایمپلنت می پردازند تا اطمینان حاصل کنند که بالاترین استانداردهای ممکن ایمنی را دارا می باشند. بزرگ ترین میراث اینگواربرنمارک ممکن است این حقیقت باشد که بخشی از برنامه درسی معمول دانشکده های پزشکی و دندانپزشکی در حال حاضر به کارگیری ایمپلنت های سازگار با استخوان است. پیگیری یادگیری به منظور پیشرفت های دائمی در زندگی حرفه ای وی مشهود بود و در گفته های مکرر وی بازتاب داشت.

پایه گذار ایمپلنت در ایران

با صمیمیت قلبی میتوان ادعا نمود که در تمام ابعاد درمان دندانپزشکی (از جمله ارتودنسی و ایمپلنتولوژی) سطح دانش اساتید ایرانی هماهنگ با سطح بین المللی می باشد. تقریبا همزمان با شروع عملی درمان بازسازی سیستم جونده در کشورهای پیشرفته، اولین بخش درمانی و آموزشی ایمپلنت در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران دایر گردید که پروفسور لخولم (Lekholm) معاون پروفسور برانمارک و رئیس بخش ایمپلنت برانمارک در گوتنبرگ (Göteborg) سوئد افتتاح نمودند و آشنایی روز با این علم جدید بطور دانشگاهی آغاز گردید. پیشرفت علوم بخصوص رشته دندانپزشکی و تکنولوژی های مربوط به آن امروزه سریع و بدون اغراق روزانه گردیده است و پزشکان و حرف وابسته به آن لازم است که دانش خود را با این پیشرفت ها هماهنگ و یکسان نمایند .

مهمترین روش آموزش دانش روز و انتقال آن به جامعه حرفه ای برگزاری کنگره های و همایش های مختلف و انعکاس افکار نوین علمی در مجلات و رسانه های تخصصی (Media) میباشد. این ضرورت موجب گردیده است که فعالیت علمی و رسانه ای در جامعه دندانپزشکی در سطح بین المللی گسترش تصور ناپذیری یابد.

رشته دندانپزشکی و در چهار چوب علمی آن رشته نوین ایمپلنتولوژی بطور خاص موجب تحولات علمی و تکنولوژیک (شاید بیش از رشته های دیگر) گردیده، به عنوان نمونه معرفی ایمپلنتولوژی در بازسازی سیستم جونده و تامین زیبائی طبیعی که توسط پروفسور برانمارک (Ingvar Branemark) انجام گرفته است بدون اغراق می تواند بعنوان یکی از تحولات معجزه آسای قرن محسوب شود.

چرا درمان ایمپلنت در بعضی موارد با شکست همراه است

در مورد تحلیل استخوان مارجینال و جلوگیری از آن باید نکات زیر را در نظر داشت

التهاب/عفونت در ترکیب با تحلیل استخوان مارجینال نمایانگر وضعیت Peri-implantitis است که توسط Albrektsson و Isidor شرح داده شد و به دفعات به عنوان دلیلی بر برداشته شدن ایمپلنت مطرح شده است.

اگر چه، اینکه آیا پری ایمپلنتایتیس در چنین مواردی عامل اصلی مشکلات ایمپلنت است یا در واقع ثانویه به مشکلاتی نظیر شکستگی های ریز استخوانی و یا حرکت های ریز (micro movement) ایمپلنت، دقیقا مشخص نمی باشد.

به همین دلیل باید بین پری ایمپلنتایتیس اولیه و ثانویه تمایز قائل گردید. دلایل اصلی زیادی برای تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت های دهانی وجود داردکه این دلایل، الزاماً با عفونت اولیه و یا بارگذاری بیش از حد به تنهایی ارتباط ندارد ولی در عوض ارتباطی با ابزار استفاده شده(از جمله خود ایمپلنت)، دستکاری کلینیکی و فاکتور های مختلف مربوط به بیمار یا وابسته به واکنش های جسم خارجی دارند.

به عبارت دیگر برای اجتناب و یا به حداقل رساندن تحلیل استخوان مارجینال لازم است ایمپلنت توسط جراحان و پروستودنتیست هایی متبحر به کار گرفته شوند و در بیمارانی استفاده شوند که استخوانی خوب داشته باشند و دارای براکسیزم و مصرف دخانیات نباشند.

ما مدرک قابل اعتنایی را در مورد وجود پری ایمپلنتایتیس اولیه به عنوان تنها فاکتور ایجاد کننده تحلیل استخوان مارجینال پیدا نکردیم.

همچنین شاهدی بر تاثیر بارگذاری بیش ازحد به تنهایی بر تحلیل استخوان مارجینال پیدا نشده است.

نتیجه گیری

1. شواهد کلینیکی واضحی وجود دارند که فاکتور های ترکیبی(سخت افزار های ایمپلنت، مهارت کلینیسین و مشخصات بیمار)می تواند موجب تحلیل استخوان مارجینال و حتی از دست رفتن ایمپلنت گردد.
2. این امکان وجود دارد که مکانیسم پشت نحوه عمل فاکتورهای ترکیبی، شکستگی های ریز استخوانی یا دیگر آسیب های استخوانی باشد که منجر به التهاب شود که در نهایت تحلیل استخوان را به دنبال دارد.
3. در این بررسی ها، مدرکی پیدا نکردیم که عفونت اولیه عامل تحلیل استخوان باشد.
4. شواهدی وجود دارد که موقعیت هایی است که می توان آن راپری ایمپلنتایتیس ثانویه نامید، که عوامل اصلی دیگری برای تحلیل استخوان مارجینال غیر از عفونت (مثل فاکتور های ترکیبی) می تواند موجب مستعد شدن بافت های اطراف ایمپلنت به عفونت گردد که باعث به خطر افتادن وضعیت کلینیکی گردد.
5. با استفاده از اطلاعات دریافتی، نمی توان اثبات نمود که بارگذاری بیش از حد هرگز باعث تحلیل استخوان مارجینال اطراف ایمپلنت نمی شود، اما دلیلی هم یافت نشد که بارگذاری بیش از حد به تنهایی عامل تحلیل استخوان مارجینال اطراف ایمپلنت های هانی باشد. strain مخرب بین سطح ایمپلنت و استخوان یک واژه بهتر به جای بارگذاری بیش از حد است، زیرا بارگذاری بیش از حد یک وجه نسبی دارد.
6. واکنش های جسم خارجی غیر عفونی (به طور مثال در رابطه با تجمع ذرات سمان در بافت های نرم می تواند منجر به تحلیل استخوان مارجینال و حتی در ترکیب با فاکتور های دیگر منجر به پری ایمپلنتایتیس ثانویه گردد.