زمانی‌كه ساختمان‌های صورت در حال رشد هستند، ارتودنسی راحت‌تر و ساده‌تر انجام می‌شود و در زمان كمتری موفقیت بالاتری خواهد داشت. اگر این زمان سپری شود تصحیح روابط به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد. البته در سنین بالا‌تر، بیشترین هدف درمان، مرتب كردن دندانها و در سنین پایین‌تر بیشترین هدف درمان، رفع اختلالات فكی است. سن بیمار از این نظر اهمیت دارد كه به ما نشان می‌دهد چه امكاناتی برای درمان در اختیار داریم.
آیا از فاكتور رشد می‌توان كمك گرفت یا خیر؟ البته فراموش نكنید كه تا زمانی كه دندان در دهان است می‌توان ارتودنسی را انجام داد و به قول معروف هیچ وقت دیر نیست. پيشنهاد انجمن ارتودنسي آمريكا اين است كه اولين ویزیت ارتودنسي بايد با مشاهده اولين مشكل ارتودنسي صورت گيرد كه اين معاينه نبايد ديرتر از 7 سالگي انجام شود. ممكن است شروع درمان ارتودنسي در 7 سالگی ضروري نباشد، اما معاينه دقيق در تعيين بهترين زمان شروع درمان كمك مي کند. معاينه زودهنگام باعث تشخيص بموقع مشكلات شده و فرصت زيادي براي درمان فراهم مي كند. مداخله ماهرانه در الگوي رشد بيمار مي تواند باعث هدايت رشد و تكامل شده و از بروز مشكلات شديدتر در اين دوره جلوگيري كند. در 7 سالگي، اولين دندان آسياب بزرگ در محيط دهان ظاهر مي شود كه نقش مهمي در جويدن و تثبيت الگوي جفت شدن دندان ها دارد. در اين هنگام متخصص ارتودنسی قادر است روابط دندان ها و فكين را ارزيابي كند.
زمان درمان بستگی به نوع ناهنجاری، شدت مشکل، دارد. اگر سن بیمار کمتر باشد درمان راحت تر، کوتاه تر و موفقیت آمیز تر خواهد بود. در بیمارانی که دارای مشکل فکی هستند حتما باید بیمار را قبل از بلوغ معاینه کرد. در مورد پسرها 9 سالگی و در مورد دختر ها 8 سالگی معمولا مناسب ترین زمان است. ولی براساس نوع ناهنجاری می توان زودتر هم انجام شود به عبارت دیگر در بعضی از موارد باید درمان را حتی زودتر از 8-9 سالگی شروع کرد که نوع ناهنجاری تعیین کننده آن است. اگر متخصص ارتودنسی در بیمار مشکل فکی را تشخیص دهد، باید با کمک دستگاه های ارتودنسی مشکل فکی بیمار درمان شود چرا که در صورت عدم درمان در زمان مناسب، دیگر نمی توان مشکل بیمار را فقط با ارتودنسی درمان کرد و بیمار نیاز به جراحی فک خواهد داشت.
بنابراین ویزیت به موقع در درمان ناهنجاری های دندان و فک بسیار اهمیت دارد ولی اگر بیمار دارای مشکل فکی نباشد و فقط دندان های او نیاز به درمان برای ردیف شدن داشته باشند در آن موقع می توان درمان را در هر سنی انجام داد گرچه در آن شرایط هم بهتر است درمان را در محدوده 10 تا 12 سالگی شروع کرد. بنابراین بیماری که مشکل دندانی دارد، میتواند درمان را در هر سنی به شرطی که مشکلات لثه ای نداشته باشد انجام دهد ولی اگر مشکل فکی در سنین بزرگسالی وجود داشته باشد دیگر درمان ارتودنسی به تنهایی کارساز نخواهد بود و در آن زمان بیمار نیاز به جراحی به همراه ارتودنسی خواهد داشت. اگر مشکل فکی بیمار در سنین قبل از بلوغ تشخیص داده شود می توان با ارتودنسی به تنهایی و بدون نیاز به جراحی فک، بیمار را درمان کرد. مجدداً تاکید می شود اگر بيماران كه مشكل اسكلتي در فك‌هايشان دارند، در سنين رشد و قبل از بلوغ به متخصص ارتودنسی مراجعه كنند، درمان موفق‌تري خواهند داشت و مي‌توان از فرآيند رشد در درمان ارتودنسي استفاده كرد. در بيماران بزرگسال، اگر مشكل دنداني است مي‌توان با درمان‌هاي غيرجراحي مانند براكت و سيم مشكل را حل و دندانها را مرتب كرد ولي اگر مشكل مربوط به اسكلت فك‌ها باشد، در يك فرد بالغ بايد نخست مشكلات دنداني را با ارتودنسی اصلاح و به دنبال آن با جراحي موقعيت فك‌ها را اصلاح كرد.
بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی چه زمانی است ؟
زمان درمان بستگی به نوع ناهنجاری دارد ولی در هر سنی می توان ارتودنسی را انجام داد. اگر سن بیمار کمتر باشد درمان راحت تر، کوتاه تر و موفقیت آمیز تر خواهد بود. البته نوع ناهنجاری نیز در تشخصی زمان درمان بسیار با اهمیت است. در بیمارانی که دارای مشکل فکی هستند حتما باید بیمار را قبل از بلوغ معاینه کرد. در مورد پسرها معمولا 9 سالگی و در مورد دختر ها 8 سالگی مناسب ترین زمان است. اگر متخصص ارتودنسی مشکل فکی را تشخیص دهد، باید با کمک دستگاه های ارتودنسی مشکل فکی بیمار درمان شود چراکه در صورت عدم درمان در زمان مناسب، دیگر نمی توان مشکل بیمار را فقط با ارتودنسی درمان کرد و بیمار نیاز به جراحی فک نیز خواهد داشت.
بنابراین ویزیت به موقع در درمان ناهنجاری های دندان و فک بسیار اهمیت دارد ولی اگر بیمار دارای مشکل فکی نباشد و فقط دندان های او نیاز به درمان برای ردیف شدن داشته باشند در آن موقع می توان درمان را در هر سنی انجام داد گرچه در آن شرایط هم بهتر است درمان را قبل از بلوغ شروع کرد. بنابراین بیماری که به موقع مراجعه نمی کند و مشکل دندانی نیز دارد، میتواند درمان را در هر سنی به شرطی که مشکلات لثه ای نداشته باشد انجام دهد ولی اگر مشکل فکی در سنین بزرگسالی وجود داشته باشد دیگر درمان ارتودنسی به تنهایی کارساز نخواهد بود و در آن زمان بیمار نیاز به جراحی به همراه ارتودنسی خواهد داشت. اگر مشکل فکی بیمار در سنین قبل از بلوغ تشخیص داده شود می توان با ارتودنسی به تنهایی و بدون نیاز به جراحی فک، بیمار را درمان کرد.
آیا سن بیمار در ارتودنسی به طول درمان هم ارتباط دارد؟ بله ، سن بیمار از اهمیت بسیاری برخورداراست. ولی میزان ناهنجاری ، شدت نا هنجاری ، نوع ناهنجاری ، بهداشت دهان و دندان ، نوع بریس های استفاده شده نیز بی تاثیر نیستند.
آیا با انجام ارتودنسی در سن کودکی مشکل نهفتگی دندان ها درمان خواهد شد ؟ بله، با انجام ارتودنسی، در کودکی سبب می شود تا فضای فک و دهان برای دندان های دائمی بازتر شود و در واقع هر یک از دندان ها در جایگاه درست خود قرار گیرند. تا دندان ها در حالت نهفته در قسمت فک رشد نکنند.
در کدام ناهنجاری ها سن بیمار ملاک اصلی درمان است؟ سن بیماردر برخی ناهنجاری ها مانند انواع کراس بایت ها و جلو زدگی فک پایین از اهمیت بسزایی برخوردار است همچنین مشکلات مربوط به فکین مثل جلوزدگی فک، عقب ماندگی فک، اختلات فکی دندانی ، و یا مواردی که کودک عادت به مکیدن انگشت شست دارد و یا دچار مشکلات تنفسی باشد. این گونه مشکلات بهتر است با ارتودنسی در سن پایین برطرف شود.
آیا سن درمان ارتودنسی در طول عمر دندان تاثیر دارد؟مرتب کردن دندانها باعث می شود که آنها در موقعیت مناسب داخل فک قرارگیرند که نتیجه آن پخش متوازن نیرو در تمام جهات و کاهش فشار روی ریشه دندانها است همچنین منظمشدن دندانها به تمیز کردن آنها نیز کمک خواهد کرد.