وارد کردن وسایل دندانپزشکی به دهان، و در کل هر جسم غیر خوراکی، حین روزه داری اشکال ندارد. بنابراین شما در ماه مبارک رمضان و در حالت روزه می توانید با خیال آسوده برای معاینه دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنید.
شاید عمده ترین دلیل خلوت شدن مطب ها و کلینیک های دندانپزشکی در ایام ماه رمضان شبهات بیماران در مورد تداخل درمان های دندانپزشکی با روزه آن ها باشد. به طور کلی اقداماتی که دندانپزشک انجام می دهد از قبیل تزریق آمپول بی حسی، کشیدن یا پر کردن دندان جزء موارد دهگانه مبطلات روزه نیستند. بنابراین برای افرادی که در حین روزه داری قادر به اجتناب از بلعیدن و فرو بردن باشند مراجعه به دندانپزشکی در زمان روزه داری منعی ندارد. آنچه در پی می آید موضوعات مرتبط با دندانپزشکی در روزه داری و مجموعه احکام روزه داری برای بیماران دندانپزشکی است.
وسایل معاینه دندانپزشکی روزه را باطل نمی کنند
برای انجام هر گونه اعمال دندانپزشکی استفاده از وسایل و ابزار ضروری است. وارد کردن وسایل دندانپزشکی به دهان، و در کل هر جسم غیر خوراکی، حین روزه داری اشکال ندارد. پس شما می توانید بدون نگرانی از باطل شدن روزه در ماه رمضان برای معاینه دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنید.
تزریق بی حسی دندان در طول روزه داری
شاید مهم ترین نگرانی بیماران از انجام درمان های دندانپزشکی در ماه رمضان، هراس از تزریق ماده بی حسی باشد. بی حسی یکی از لازمه های بسیاری از درمان های دندانپزشکی است که به دلیل ورود یک مایع خارجی این تصور را پیش می آورد که ممکن است موجب ابطال روزه شود. مراجع تقلید بر افراد روزه دار احتیاط واجب دانسته اند که از تزریق آمپولی که به جای غذا به کار می‌رود، خودداری کنند. اما به حکم ایشان تزریق آمپولی که عضو را بی حس می‌کند یا به عنوان دارو به کار می رود، در مدت روزه داری اشکال ندارد.
کشیدن یا پرکردن دندان در ماه رمضان
کشیدن دندان به خودی خود باعث ابطال روزه نمی شود. ولی باید توجه داشت که بر طبق نظر مراجع، کشیدن دندان و هر کاری که به واسطه آن خون از دهان بیاید یا بی جهت آب یا مایع دیگری را در دهان روان گرداند، از مکروهات ایام روزه داری است. بنابراین چنانچه ضرورتی برای کشیدن دندان یا پر کردن آن در ماه مبارک رمضان وجود ندارد سعی کنید این قبیل کارها در ایام روزه داری انجام نداده و انجام آنها را به بعد از ماه مبارک موکول نمایید.
در صورتی که طبق نظر دندانپزشک و متخصص مربوطه ضرورتی برای کشیدن دندان یا پر کردن آن وجود دارد سعی کنید این موارد را بعد از افطار انجام دهید که مشکلی برای روزه گرفتن شما پیش نیاید. با اینحال همانطور که گفته شد این کارها باعث ابطال روزه نمی شود و اگر با انجام آنها چیزی وارد معده نشود روزه باطل نمی شود. اگر خون از محل کشیدن دندان خارج شود چون خون از نوع بزاق نیست فرو دادن عمدی آن باعث ابطال روزه می شود و روزه دار باید مواظب باشد که خون را عمدا قورت ندهد. توجه داشته باشد مراقبتهای حین کشیدن دندان پس از آن نیز باید ادامه یابد. معمولا تا چند ساعت بعد از کشیدن دندان ممکن است از محل دندان کشیده شده خون کمی خارج شود که باید از قورت دادن آن خودداری شود. گرچه میزان خون موجود در این خونابه ممکن است بسیار کم باشد ولی بهتر است آن را قورت ندهید.
برای پر کردن دندان نیز ممکن است خونریزی اتفاق افتاده ضمن اینکه قسمتهای پوسیده دندان تراشیده شده و بصورت تکه های کوچک وارد محیط دهان می شوند. گرچه با انجام ساکشن مناسب مایعات اضافی از محیط دهان خارج می شوند ولی بیمار نیز باید مراقب باشد که به طور عمدی آنها را قورت ندهد. با این که فرو بردن عمدی این خون و سایر مواد خارجی روزه را باطل می کند، فرو دادن سهوی آن ها اشکال ندارد و سلامت روزه را به خطر نمی اندازد.
جرم گیری دندان در زمان روزه داری
جرم گیری دندان ها از اقدامات مفید و پیشگیرانه ای است که باید به صورت دوره ای و در فواصل زمانی مشخص انجام شود. گرچه این عمل به خودی خود روزه را باطل نمی‌کند ولی باید دقت نمایید که خون، آب یا مواد خارجی که در دهان جمع می شوند را فرو ندهید. برای اینکه بتوانید هم جرم گیری دندانها را به موقع انجام دهید و هم بتوانید از مواهب معنوی ماه مبارک رمضان استفاده کرده و روزه خود را بگیرید، طوری برنامه ریزی نمایید که جرم گیری دندانها را قبل از شروع یا پس از پایان ماه مبارک رمضان انجام دهید. ولی با اینحال جرم گیری دندان در صورتی که مراقبتهای لازم را انجام دهید به خودی خود باعث ابطال روزه نمی شود و به این ترتیب می‌توانید برای این مورد به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
خروج خودبخودی چرک موقع روزه داری
خروج خود بخودی چرک از مجرای آبسه (فیستول) که به دهان باز می شود، و فرو دادن طبیعی آن همراه بزاق، روزه را باطل نمی کند. اما خروج عمدی این مواد توسط عملی ارادی که خود بیمار یا دندانپزشک انجام دهند و فرو برده شدن آن همراه بزاق، بنا بر احتیاط واجب موجب ابطال روزه می‌شود؛ حتی اگر به قول فقها «چرک در آب دهان مستهلک شده باشد».
پانسمان موقت دندان در ماه رمضان
پس از پایان برخی درمان های دندانپزشکی مانند درمان ریشه (عصب کشی) یا جراحی لثه، دندانپزشک ممکن است دندان را به صورت موقت پانسمان کند. این پانسمان ممکن است در دراز مدت در بزاق دهان حل شود و حتی مزه گس آن در دهان محسوس باشد. فرو دادن سهوی این مواد در افراد روزه دار اشکال ندارد.
مسواک زدن برای روزه دار اشکالی ندارد
بسیاری از روزه داران در طول روز، از بو و طعم بد دهان خود و احتمال رنجش اطرفیان در عذابند؛ مخصوصا اینکه پیش از موعد رسیدن اذان صبح فرصت مسواک کردن دندان ها را نیافته باشند. طبق حکم مراجع، مسواک کردن دندان ها با خمیر دندان در حالت روزه اشکال ندارد، مشروط بر اینکه روزه دار از فرو دادن آب و کف خمیردندان پرهیز کند. اما اگر بدون خمیر دندان هم دندان ها را مسواک می کنید، باید توجه داشته باشید که یا مسواک را از دهان خود خارج نکنید و یا رطوبت دهان را فرو ندهید. چرا که با بیرون آوردن و به دهان بردن دوباره مسواک، رطوبت آن رطوبت خارجی محسوب می شود که فرو دادنش موجب ابطال روزه می گردد.
حکم استفاده از نخ دندان برای روزه دار
استفاده از نخ دندان یکی از اقداماتی است که به منظور حفظ سلامت دهان و دندان ها انجام می شود. از آنجایی که در روزه‌داری، ممنوعیت خوردن و آشامیدن وجود دارد، برخی ممکن است با این سؤال مواجه شوند که آیا استفاده از نخ دندان باعث ابطال روزه می شود یا خیر؟
برای پاسخ به این سؤال، می‌توانیم به فتوای مراجع تقلید مراجعه کنیم. بیشتر مراجع تقلید، استفاده از نخ دندان در روزه را مانعی برای ادامه روزه نمی دانند. بنابراین، مسلمانان می توانند بدون هیچ گونه نگرانی از نخ دندان در طول روزه داری استفاده کنند. در حقیقت، برای حفظ سلامت دهان و دندان ها در طول ماه مبارک رمضان، استفاده از نخ دندان و سایر اقدامات بهداشتی مانعی ندارد. البته اگر در این موارد روزه دار از روی عمد، ذرات گیر کرده میان دندان ها را فرو دهد، روزه اش باطل می شود.
به علاوه، ممکن است برخی از مردم برای شستشوی دهان از غرغره کردن آب و نمک یا دهانشویه استفاده کنند. در این موارد نیز، مشکلی برای ادامه روزه نیست و مسلمانان می‌توانند از این مواد برای سلامت بیشتر دهان و دندان های خود استفاده کنند. البته توجه به این نکته ضروری است که طبق فتوای علما باید از فرو بردن مایعات و مواد خارجی پرهیز شود.