فصل یک-قسمت دوم
معاینه ی بالینی
تاریخچه ی پزشکی و دندانپزشکی
“شکایت اصلی بیمار چیست؟” ، این پرسش، اساس تاریخچه بالینی بیمار را تشکیل می دهد. طرح درمان باید اقلاً این جزء اساسی معاینه اولیه ی بیمار را هدف درمان قرار دهد. کلنسین مسئول فهم و توجه دقیق به شکایت اصلی بیمار است. برخی بیماران اهداف درمانی بسیار مشخصی دارند؛ در حالیکه مابقی افراد توقعات کلی تری را ابراز می نمایند. ارتباط روشن، کلید فهم اهداف بیمار است. در بیماران جوان، معمولاً والدین هستند که از دندان های فرزندنشان شکایت دارند. اغلب اوقات، کودکان برای بیان مشکلات خود، فاقد انگیزه بوده یا بیش از حد، خجالتی هستند. نگرانی های والدین باید به صورت ملاحظه ی قابل توجهی در نظر گرفته شوند؛ با این حال، باید کودک را نیز از طریق طرح سوالات ساده ای درگیر طرح درمان نمود، تا بتوان انگیزه ی کودک از درمان را نیز یافت.
تاریخچه ی پزشکی، اطلاعات مرتبطی در رابطه با سلامت فیزیکی بیمار فراهم می سازد. شرایط پزشکی متعددی قادرند طرح درمان را به صورت های متفاوتی، متاثر سازند (جدول 1-1).5 برای مثال، تاریخچه ی مالفورماسیون یا آنومالی قلبی می تواند شاخصی برای دارو درمانی پیش از برخی از پروسه های ارتودنتیک خاص باشد.6 تاریخچه ی آرتریت روماتید نیز قادر است اثرات مستقیمی بر مفصل تمپورومندیبولار (TMJ) و به تبع آن بر اکلوژن داشته باشد. ممکن است روش درمانی بدون کشیدن دندان برای یک بیمار هموفیلی انتخاب شود. تمام شرایط بالینی فوق قادرند درمان بیمار را در سه فاز متفاوت (پیش از درمان، درمان، پس از درمان) تحت تاثیر قرار دهند.
هر اختلال متابولیکی هم چون دیابت نیز باید به خوبی پیش از درمان و حین آن کنترل شود، چرا که التیام بافتی تا حد قابل توجهی در انواع کنترل نشده ی دیابت به تاخیر می افتد.7
وضعیت بالینی شایع دیگری که خصوصاً در بیماران جوانتر وجود دارد، آسم است. اهمیت آسم تنها به دلیل مشکلات تنفسی آن نیست؛ بلکه شواهدی حاکی از احتمال بالاتر وقوع تحلیل ریشه ی بیماران آسمی تحت درمان ارتودنسی، نیز وجود دارند.8
مواردی که در بالا ذکر شد، چند نمونه از وضعیت های پزشکی شایعتر را تشکیل می دهند. با این حال، بررسی و معاینه ی بیشتر تمام وضعیت های پزشکی (مثلاً با تماس تلفنی با پزشک بیمار) در صورت نیاز، حائز اهمیت است؛ چرا که این موارد قادرند روند درمان را مستقیماً یا به طور غیرمستقیم، متاثر سازند. می توان مرور جامعتری از این اختلالات پزشکی شایع و سایر اختلالات دیگر مرتبط با ارتودنسی را در سایر منابع یافت.5
قسمت دیگر تاریخچه ی پزشکی که مختص خانم ها است، در ارتباط با بارداری است. معمولاً بهتر است درمان را تا اتمام بارداری به تعویق انداخت. سه دلیل اصلی تعویق درمان شامل موارد زیر هستند: تهیه ی تصاویر رادیوگرافی در حین بارداری توصیه نمی شوند، شانس هایپرپلازی لثه ای ناشی از تاثیرات هورمونی بالاتر است، و در برخی موارد نیز ممکن است تغذیه ی مادر آینده به دلیل درد ناشی از حرکت دندانی، مختل گردد.
اطلاعات مهم دیگر مربور به تاریخچه ی پزشکی، لیست داروهای مصرفی بیمار و وجود هرگونه آلرژی است. داروی هایی هم چون فنی توئین (ضد تشنج)، نیفدیپین (بلاک کننده ی کانال کلسیم)، و سایکلوسپورین (سرکوب کننده ی سیستم ایمنی) نیازمند توجه ویژه ای هستند؛ چرا که پتانسیل ایجاد پاسخ لثه ای هایپرپلاستیکی را دارند.9 برخی داروها نیز قادرند پیشرفت درمان ارتودنسی را تحت تاثیر قرار دهند. در میان این داروها، بیس فسفونات های دهانی هستند که برای درمان استئوپروز در خانم ها پیش از منوپوز به کار رفته و با مهار فعالیت استئوکلاستی، تحلیل استخوان را کاهش می دهند. فعالیت استئوکلاستی مناسب، لازمه ی حرکت فیزیولوژیک دندان است. تجویز موضعی بیس فسفونات ها به طور قابل توجهی حرکت دندان و بستن فضا را در موش های صحرایی به تعویق انداخته است.11،10 مطالعات نشان داده اند که بیماران مصرف کننده ی بیس فسفونات، خصوصاً در زمان کشیدن دندان، درمان های طولانی مدت تری دارند. این بیماران به صورت بالقوه نتایج پایینتری نیز دارند، چرا که دستیابی به توازی ریشه و بستن کامل فضا در آن ها دشوار است.12 خطر افزایش یافته ی استئونکروز فکین (ONJ) با مصرف بیس فسفونات ها (خصوصاً فرمولاسیون های وریدی آن)، وجود دارد. با این وجود، این خطر در بیماران مصرف کننده ی بیس فسفونات های خوراکی بسیار پایین تر است.
حساسیت های بالقوه به آلیاژ های به کار رفته در ارتودنسی، نیز باید مشخص شود. ازدیاد حساسیت به نیکل با شیوعی تا میزان 28 درصد گزارش شده است.13 حساسیت به سایر فلز های به کار رفته در ارتودنسی همانند آلیاژهای کروم و کبالت، نیز گزارش شده است.14 این موضوع که طبیعت هر واکنش حساسیتی به هر آلرژن چیست از اهمیت خاصی برخوردار است. حساسیت های مربوط به راه های هوایی نیز یافته قابل توجه ای است، چرا که اختلال در تنفس از راه بینی، بر روی رشد و نمو فکین تاثیر خواهد گذاشت.15
استفاده از تنباکو، باید از طریق شرح حال پزشکی بیمار مشخص شود. مواجهه با بیماران نوجوان و بالغین مصرف کننده ی سیگار، یافته ناشایعی نیست. سیگار، اثر مضری در وضعیت پریودنتال بیماران داشته16، به عنوان یک عامل خطر برای بیماری های پریودنتال محسوب شده، و نشان داده شده است که روند ترمیم زخم را کند می کند.17 مراقبین سلامت نیز، نقش مهمی در منصرف کردن نوجوانان و بالغین از مصرف تنباکو بر عهده دارند. با افزایش تعداد بیماران بالغی که به دنبال درمان های ارتودنسی هستند؛ تعیین ثبات پریودنتال این بیماران، جهت درمان ارتودنسی ثابت، اهمیت به سزایی می یابد. درمان ارتودنسی ثابت، به احتمال بالایی، با ایجاد بهداشت پایین و فعال کردن ریمادلینگ استخوان، مشکل زمینه ای پریودنتال بیمار را تشدید می کند.18 یک ارتودنتیست باید مراحل ضروری و لازم را جهت کاهش اثرات زیان آور انجام داده و هم چنین، انتظارات واقع بینانه برای این دسته از بیماران ایجاد نماید. جهت بررسی وضعیت پریودنتال بیمار، باید پیش از شروع درمان، تصویرهای کامل دهانی را ارزیابی نموده وهمچنین معاینه متمرکز بالینی را صورت داد. ممکن است مشورت با یک پریودنتیست، برای تعیین سلامت پریودنتال بیمار جهت درمان ارتودنسی، ضروری باشد. در صورت ابتلاء بیمار به پریودنتیت، درمان های پریودنتال بیشتری توصیه می گردند، که می تواند بسته به شدت بیماری، شامل ترکیبی از درمان های جرم گیری و تسهیل سطح ریشه یا دبریدمان همراه با open flap باشد.19 ممکن است افزایش دفعات پروفیلاکسی و معاینه توسط دندانپزشک عمومی یا پریودنتیست نیز برای حصول اطمینان از ثبات وضعیت پریودنتال بیمار، توصیه گردد.
دانلود تشخیص ارتودنسی به صورت فردی-فصل1-قسمت2 انتشارات آرتین طب