کراس بایت دندان چیست؟

کراس بایت دندان نوعی ناهنجاری یا عدم تطبیق نامناسب دندان ها است، جایی که دندان های فوقانی درون دندان های پایین قرار می گیرند. این عدم انطباق می تواند بر روی یک دندان یا گروه هایی از دندان ها تأثیر بگذارد که شامل دندانهای جلویی، پشتی یا هر دو است. کراس بایت خلفی زمانی بروز می کند که دندان های عقب داخل تر از دندانهای پایین قرار داشته باشند. در این وضعیت دندانهای فوقانی در داخل دندان های پایین قرار می گیرند.

قرار گیری موقعیت فک و دندان ها در حالت طبیعی، باید به گونه ای باشد که قوس دندانی بالا و پایین به طور یکسان در یک راستا قرار گرفته به طوریکه دندانهای فک بالا با یک فاصله 2 میلی متری خارج تر از دندانهای فک پایین باشند. این فاصله نباید نه کمتر و نه بیشتر از 2 میلی متر باشد. در غیر این صورت دندان های بالا در موقعیت مناسب نسبت به دندانهای پایین قرار نخواهند داشت  و از مسیر رشد اصلی خود منحرف می شوند.

ناهنجاری کراس بایت دندان، به طور معمول در دوران کودکی خود را نشان می دهد. به طوری که وقتی به صورت کودک نگاه می کنیم؛ خواهیم دید که فک او نامتقارن و یا دچار انحراف فکین است. البته منشا این ناهنجاری می تواند ناشی از مکیدن انگشت شست در کودکی و یا مکیدن زبان ویا تنفس دهانی و حتی مشکلات ژنتیکی باشد. اما جای هیچ نگرانی نیست و خوشبختانه با پیشرفت علم و تجهیزات دندانپزشکی و ارتودنسی، می توان بر این ناهنجای فائق آمد.

انواع کراس بایت دندانی

متخصصین ارتودنسی کراس بایت دندان را به انواع مختلفی بر اساس تعداد دندان هایی که تحت تأثیر قرار گرفته اند و موقعیت دندان های منحرف شده تقسیم بندی نموده اند که عبارتند از:

کراس بایت قدامی

این ناهنجاری مربوط به قسمت جلویی دهان است. البته در اصطلاح دندانپزشکی و ارتودنسی از آن به عنوان آندربایت یاد می شود. آنچه در کراس بایت قدامی اتفاق می افتد این است که دندان های بالایی در پشت دندانهای پایین در جلو قرار می گیرند و حتما باید سریعا درمان شود در غیر اینصورت باعث ایجاد جلوزدگی فک پایین یا ناهنجاری کلاس 3 اسکلتال می شود.

کراس بایت خلفی

این نوع کراس بایت در دندانهای خلفی  اتفاق می افتد و دندان های عقب را تحت تأثیر قرار می دهد. توجه داشته باشید که رفع ناهنجاری کراس بایت دندان خلفی در سنین پایین ساده تر است چرا که فک ها هنوز در حال رشد هستند و دندان های دائمی نیز در حال رویش هستند. این نوع ناهنجاری هم مانند کراس بایت قدامی جزو اورژانس های ارتودنسی است و حتما باید سریعا درمان شود در غیر اینصورت باعث ایجاد انحراف  فک پایین یا Mandibular deviation  می شود.

کراس بایت باکال و زبانی

اگر دندان ها ی فک بالا بسیار به سمت گونه ها حرکت کرده باشند و از دندانهای فک پایین بسیار باکالی تر باشند شوند، به این ناهنجاری کراس بایت  باکال گفته می شود و در عین حال در کراس بایت لینگوال یا زبانی، دندان های فک بالا بسیار به سمت داخل و در جهت زبان حرکت کرده اند. در هر یک از این دو مسئله، دندانها و فکین در موقعیت مناسب نسبت به هم قرار ندارند.

کراس بایت دو طرفه و یک طرفه

در کراس بایت دندان دو طرفه، دو طرف دهان تحت تأثیر قرار می گیرند. اما در کراس بایت یک طرفه، فقط یک نیمه راست یا چپ  از فک تحت تأثیر قرار می گیرد. این دو نوع مال اکلوژن به صوت تقریباً یکسانی درمان خواهند شد؛ اما تکنیک های درمانی کمی متفاوت خواهد بود.

کراس بایت تک دندان و سگمنتال

در این ناهنجاری فقط یک دندان تحت تأثیر قرار می گیرد. وقتی یک دندان تک قوس تحتانی (به طور معمول یکی از دندان های نیش یا دندان قدامی) بیش از حد  نسبت به دنان مقابل در فک بالا بیرون بزند؛ کراس بایت تک دندان ایجاد  می شود. در برخی مواقع نیز این وضعیت زمانی ایجاد می شود که یک دندان بالایی به سمت داخل دهان رشد کرده  باشد. توجه کنید که در کراس بایت سگمنتال  چند دندان فک بالا نسبت به فک پایین در موقعیت طبیعی واقع نمی شود ولی در کراس بایت تک دندان فقط یک دندان از فکین در موقعیت مناسب قرار ندارد.

سوالات متداول درباره کراس بایت دندان و شیوه درمان آن

1- روش های درمان کراس بایت چیست؟

شیوه درمان کراس بایت، با نظر متخصص ارتودنسی و بر اساس سن، نوع فک، جنس دندان و نوع کراس بایت متغیر است اما متداول ترین روش درمان عبارتند از گسترش فک بالا توسط پلاک های متحرک پیچ دار فک بالا.

2-عوارض کراس بایت دندان چیست؟

عدم درمان کراس بایت قدامی  باعث ایجاد جلوزدگی فک پایین یا ناهنجاری کلاس 3 اسکلتال می شود. و عدم درمان کراس بایت خلفی باعث ایجاد انحراف  فک پایین یا Mandibular deviation  می شود.

3-آیا کراس بایت در بزرگسالان قابل درمان است؟

اکثر بیماران کراس بایت احساس می کنند که درمان کراس بایت دندان، وقتی که به سن بلوغ یا بزرگسالی رسیده اند غیر ممکن است. ولی باید دانست  که امکان اصلاح و تراز كردن دندانها حتی در بزرگسالی وجود دارد ولی درمان سخت تر و طولانی تر خواهد بود.

4-اصلاح کراس بایت با استفاده از براکت ها چگونه انجام می شود؟

در این روش از گسترش فک بالا استفاده می شود. با گسترش فک بالا با ارتودنسی ثابت  می توان دندانهای فک بالا و پایین را در موقعیت مناسب قرار داد.

5-جراحی فک در درمان کراس بایت  چگونه انجام می شود؟

اگر درمان کراس بایت در کودکی انجام نشود.در طی جراحی فک بالا توسط جدا شدن دو قسمت از همدیگر گسترش می یابد سپس فکین  با پیچ و صفحات محکمی در جای مورد نظر قرار می گیرد. توجه کنید که این عمل در داخل دهان انجام می شود و در نتیجه زخم جراحی در خارج از دهان قابل مشاهده نیست.

6-آیا کراس بایت بدون جراحی درمان می شود؟

اگر بیمار در کودکی مراجعه کند درمان کراس بایت با دستگاه ارتودنسی انجام می شود ولی در سنین بالا بخصوص کراس بایت خلفی نیاز به جراحی دارد. با مراجعه به موقع به متخصص ارتودنسی ماهر می توانید از درمان های ارتودنسی برای اصلاح و درمان کراس بایت بدون جراحی سود ببرید. با این حساب مخاطرات جراحی فک را به جان نمی خرید و هزینه کمتری برای درمان کراس بایت پرداخت می کنید.