مواد ترمیمی در دندانپزشکی

مواد ترمیمی در دندانپزشکی زمانی اهمیت پیدا می کند که بیمار از دندان های ناسالم، آسیب دیده، کدر، فرسوده و کج رنج ببرد. همچنین ترمیم دندان با استفاده از مواد مختلف ترمیمی، آسیب های ناشی از پوسیدگی را رفع می نماید. سپس ظاهری زیبا و جذاب به دندان های بیمار می بخشد و از صدمه های بیشتر پیشگیری می نماید. البته این کار فقط با کمک مواد ترمیم کننده با کیفیت و ایده آل امکان پذیر می باشد.

مواد ترمیمی دندان چیست؟

مواد ترمیمی به یکسری از مواد خاص تعلق دارد که از طریق روش های مختلف؛ دندان آسیب دیده یا از دست رفته را ترمیم می نماید. البته امروزه روش های متعددی برای ترمیم ساختار دندان های صدمه دیده در دسترس می باشد که مواد ترمیمی در هر کدام از روش ها کاملا متفاوت است. پس کلیه ابزارها و اقدامات پزشکی به منظور حفظ سلامت و زیبایی دندان در برابر صدمه و پوسیدگی مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین مشکلات قابل ترمیم از طریق مواد ترمیمی به علت پوسیدگی، شکستگی، ضعیف شدن و از دست رفتن دندان ها به کار می رود. زیرا ترمیم با مواد مناسب و با کیفیت، تمام مشکلات ذکر شده را برطرف می نماید.

انواع مواد ترمیمی دندان و مزایا و معایب آن ها

یکی از رایج ترین و پرطرفدارترین اقدامات در دندانپزشکی همان ترمیم و پر کردن دندان با مواد ترمیمی است. البته برای پر کردن دندان ها از مواد مختلفی استفاده می کنند که رایج ترین آن ها به شرح زیر می باشند.

1- مواد ترمیمی آمالگام

مواد ترمیمی آمالگام ترکیبی از جیوه 50%، مس، روی، قلع و نقره می باشد که قابلیت چسباندن را ندارد و بایستی به روش سنتی مورد استفاده قرار گیرد. آمالگام بیشتر برای ترمیم دندان های عقبی کاربرد دارد و از طول عمر 10 ساله و حتی بیشتر برخوردار است. همچنین هزینه مصرفی برای این ماده ترمیمی خیلی کم می باشد.

آمالگام در پروسه ترمیم در مقایسه با کامپوزیت به رطوبت حساسیت کمتری دارد. طول دوره درمان تنها یک جلسه است. نسبت به سایر مواد ترمیمی کم هزینه تر می باشد. آمالگام از مقاومت و استحکام بالایی در زمان جویدن برخوردار است. اما در کنار این مزایا، آمالگام معایبی هم دارد. این ماده ترمیمی با رنگ دندان های بیمار هماهنگی ندارد. ترمیم با آمالگام به مرور زمان رنگ دندان را تغییر داده و دچار خوردگی می شود. این نوع ترمیم سنتی قابلیت اتصال به دندان بیمار را ندارد. حفره دندان بایستی گیر مورد نیاز را به خوبی تامین نماید، در غیر این صورت دندانپزشک مجبور است لایه بیشتری از دندان را برداشته تا حفره مدنظر را ایجاد کند. برخی از بیماران به جیوه حساسیت زیادی دارند.

2- مواد ترمیمی کامپوزیت رزین

مواد ترمیمی کامپوزیت رزین از ذرات ظریف شیشه و پلاستیک ساخته شده است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم مورد استفاده قرار می گیرد. البته دندانپزشک ترمیم مستقیم را از طریق نور آبی روشن که وظیفه سفت کردن ماده نرم را برعهده دارد، انجام می دهد. ولی دندانپزشک در ترمیم غیر مستقیم قسمتی از دندان را تراش داده و آن را قالب گیری می نماید. این بخش از دندان با استفاده از قالب و در لابراتوار ساخته شده و پس از آماده شدن، دندانپزشک آن را بر روی دندان نصب می نماید. کامپوزیت رزین بیشتر برای ترمیم های بزرگ و کوچک از جمله دندان های جلویی و برای اینله و آنله ها مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده ترمیمی دارای طول عمر 5 ساله می باشد.

مزایای کامپوزیت رزین

کامپوزیت رزین با مواد دیگری همچون گلاس آینومر ترکیب شده و بیمار می تواند از مزایای هر دو نوع ماده بهره ببرد. اینله ها و کامپوزیت های غیر مستقیم با کمک گرما سفت و محکم می شوند. در نتیجه استحکام و مقاومت دندان افزایش می یابد.

ترمیم با استفاده از کامپوزیت رزین در مقایسه با آمالگام تراش کمتری داشته و دندانپزشک گزینه حفره گیردار را حذف می نماید. زیرا فرآیند باندینگ کمک می کند که کامپوزیت رزین به عنوان مواد ترمیمی در دندان ثابت بماند. ترمیم با کمک کامپوزیت مستقیم به دندان بیمار چسبیده و دندان های مجاور را تقویت می نماید. این روش ترمیم تنها به یک جلسه درمان نیاز دارد. رنگ کامپوزیت رزین با رنگ دندان های طبیعی بیمار مطابق دارد.

معایب کامپوزیت رزین

هزینه ترمیم با کامپوزیت رزین بالا می باشد. استحکام و مقاومت بالای کامپوزیت رزین در برابر سایش دندان ها بسیار زیاد است. ولی دندان های عقب زیر فشار جویدن به اندازه آمالگام مقاومت ندارند. برخی مواقع زمان ترمیم ماده کامپوزیت منقبض شده و شکافی بین ترمیم و دندان ایجاد می نماید. بنابراین در قسمتی که کامپوزیت رزین به دندان متصل شده، حفره هایی به وجود می آورد. پس این انقباض تنها در شرایطی کاهش می یابد که ترمیم با لایه های خیلی نازک انجام شود.

ترمیم کامپوزیت به زمان بیشتری نیاز داشته و بیشتر به صورت لایه لایه روی همدیگر قرار می گیرند. بنابراین افزایش نیروی کار و زمان، افزایش هزینه را نیز به دنبال دارد. در شرایطی که پر کردن به صورت غیر مستقیم باشد به دو جلسه درمان نیاز دارد. پس دندانپزشک در جلسه اول دندان را قالبگیری کرده و در جلسه دوم آن را می چسباند.

3- مواد ترمیمی سرامیک

پرکننده های سرامیکی معمولاً از پرسلن ساخته می شوند و در مقایسه با پرکننده های کامپوزیت کمتر در طول زمان لکه دار می شوند. پرکننده های سرامیکی سخت هستند و حداقل 15 سال دوام می آورند. بنابراین اگرچه هزینه بیشتری دارند، اما سرمایه گذاری خوبی هستند. پرکننده های سرامیکی ایمن و غیر سمی هستند. ماده ترمیمی سرامیک همرنگ دندان طبیعی بیمار است.

4- مواد ترمیمی طلا

پرکردن دندان با طلا معمولاً با دوام‌ ترین نوع پرکننده دندان است و حدود 20 سال یا بیشتر دوام می‌آورد، اما پرهزینه ‌ترین پر کننده دندان است. ماده ترمیمی طلا ممکن است برای برخی افراد تحریک کننده باشد زیرا گرما و سرما را هدایت می کند. پرکننده طلا با رنگ طبیعی دندان هماهنگی ندارد. آلیاژ طلا بسیار شکل پذیر است، بنابراین می‌تواند دقیقاً بدون ایجاد شکاف فضای خالی دندان را پر کند.

مقایسه مواد ترمیمی

مواد ترمیمی متعددی وجود دارند که برای انتخاب بهترین ماده از بین آنها باید عوامل و خواص مختلفی را در نظر گرفت. در جدول زیر سه نوع ماده ترمیمی مختلف از نظر سه خاصیت هزینه، طول عمر و رنگ مقایسه شده اند. بدلیل وجود عوامل مختلف، انتخاب ماده ترمیمی مناسب که یک کار تخصصی است باید توسط متخصص ترمیمی که مجموعه عوامل را در نظر می گیرد انجام شود. با این حال اطلاع کلی از خواص این مواد که در جدول زیر آمده است می تواند برای شما مفید باشد.

مواد ترمیمی	هزینه	طول عمر	رنگ
آمالگام	کم	10سال	نقره ای
کامپوزیت	بالا	بیش از 7 سال	همرنگ دندان
سرامیک	بالا	15 سال	همرنگ دندان
طلا	بسیار بالا	بیش از 20سال	زرد

سوالات متداول مواد ترمیمی دندان

1- برای پرکردن دندان یا ترمیم دندان کامپوزیت بهتر است یا آمالگام؟

انتخاب نوع مواد ترمیمی به عوامل مختلف مانند میزان پوسیدگی، نوع دندان، موقعیت قرارگیری دندان و هزینه بستگی دارد.

2- هزینه پرکردن دندان با کامپوزیت بیشتر است یا آمالگام؟

معمولا در ترمیم دندان یکی از عوامل مهم در هزینه مقدار ماده مصرف شده است. در شرایط یکسان از نظر پوسیدگی هزینه کامپوزیت از آمالگام بیشتر است.

3- آیا دندان های ترمیم شده نیاز به مراقبت های بعدی دارد؟

اگرچه ترمیم دندان با روش ها و مواد ترمیمی مناسب انجام گرفته باشد. ممکن است پرکردگی دندان با گذشت زمان به دلیل جویدن غذا ها یا عاداتی مانند دندان قروچه زودتر دچار فرسودگی شوند. هر ماده ترمیمی یک عمر مفیدی دارد. بنابراین دندانی که ترمیم شده باید در معاینات دوره ای چک شود و قبل از تخریب آن نسبت به ترمیم اقدام نمود.

4- آیا سرامیک گزینه مناسبی برای پر کردن دندان است؟

بله. مواد سرامیکی به دلیل طول عمر بیشتر از 7 سال و مقاومت بالا در برابر سایش و رنگ پذیری، بهترین گزینه برای ترمیم دندان های از دست رفته ای است که با استفاده از اینله و آنله یا روکش ترمیم می شوند.

5- آیا امروزه از طلا برای ترمیم دندان استفاده می شود؟

بله. ماده ترمیمی طلا از مقاومت بالایی برخوردار بوده و به هیچ عنوان خورده نمی شود. بنابراین افرادی با سبک خاص همچنان از این آلیاژ زیبا و در عین حال مقاوم برای ترمیم دندان های آسیب دیده خود استفاده می کنند.