برای افرادی که قصد انجام ارتودنسی دندان‌هایشان را دارند، زیبایی عامل مهمی است. علاوه بر این تغییرشکل لثه و اصلاح وضعیت آن همواره با ارتودنسی امکان‌پذیر نبوده و معمولاً به این مسئله کمتر توجه شده و بسیاری از بیماران اطلاعات کافی را درباره کاربرد لیزر در درمان ارتودنسی ندارند. امروزه بسیاری از متخصصین ارتودنسی از لیزر برای افزایش کارایی درمان ارتودنسی و تسهیل آن، استفاده می کنند. این روش یکی از پیشرفت‌های مفیدی است که با بهره بردن از آن می‌توان بهترین نتیجه ی ممکن را در کمترین زمان، با پایین‌ترین هزینه و با حداقل درد و ناراحتی به دست آورد.
نوع لیزر مورد استفاده در ارتودنسی، مختص بافت‌های رنگدانه‌ای یا رنگی و بافت‌های نرم است که در جراحی‌های لثه کاربرد دارد. این لیزر بافت اضافی را با دقتی بی‌نظیر برش می‌دهد، جلوی خونریزی را می‌گیرد و محل جراحی را ضدعفونی می‌کند. به دلیل تمرکز بالای لیزر، به بافت‌های مجاور آسیبی نرسیده و در نتیجه التهاب ایجاد نمی‌شود و زخم هرچه سریع‌تر بهبود می‌یابد. همچنین لازم به ذکر است که جراحی با لیزر تقریباً بدون درد است. استفاده از لیزر، درمان ارتودنسی را تسریع نموده و نتایج زیباتری را ارائه می‌دهد.
عملکرد و ویژگی‌های لیزر
برای به دست آوردن نتایج مطلوب در بافت مورد نظر، آگاهی از ویژگی‌های لیزر، مانند قدرت ، طول موج و زمان‌بندی، ضرورت دارد. به طور کل لیزر درمانی می‌تواند بسیارسودمند واقع شود زیرا معمولاً بدون خونریزی و درد بوده و همچنین غیرتهاجمی و نسبتاً سریع است. قطعا توجه به اقدامات ایمنی لازم برای جلوگیری از آسیب به بافت، در زمانی که با استفاده از سیستم لیزر، عمل ارتودنسی صورت می‌گیرد، بسیار حائز اهمیت است.
لیزرهای ملایم دندانپزشکی با تابش پرتویی از انرژی متمرکز، یک پالس بسیار باریک را برای برداشتن دقیق بافت مورد نظر ارائه می‌دهند. برخی لیزرها مخصوص بافت سخت (دندان و استخوان) و شماری برای بافت نرم (لثه) طراحی شده‌اند. بهترین متخصص ارتودنسی می‌تواند لیزرهای بافت نرم را در همه‌ی عمل‌ها، جایگزین تیغ جراحی کند تا بیمار با کمترین مقدار درد و ناراحتی مواجه شود.
در انجام ارتودنسی نوع خاصی از لیزر به کار برده می‌شود که مخصوص رنگدانه‌ها، یعنی بافت‌های رنگی، طراحی شده است. به طور معمول برای جراحی لثه از لیزر کربن دی‌اکسید بافت نرم یا لیز دیود استفاده می‌شود. لیزر به درمان‌های ارتودنسی سرعت بخشیده و نتیجه‌ی زیباتری به دست می‌دهد. از آنجا که پرتو بسیار باریک لیزر در یک طول موج معین استفاده می‌شود، می‌توان عمل‌های بسیار دقیق را در نهایت ایمنی با لیزر به انجام رساند.
کاربردهای لیزر در ارتودنسی
امروزه لیزر به سبب ارائه مزیت‌های قابل توجه، جایگاه چشم گیری در ارتودنسی به دست آورده است. لیزر بافت نرم در جراحی‌های لثه، کاربردهای متعددی دارد. با استفاده از لیزر، درد، خونریزی و ورم بسیار کمتر می‌شود، دقت کار بی‌نهایت افزایش می‌یابد و از انقباض زخم کمتر کاسته می‌گردد. در ضمن لیزرهای با شدت کمتر از خاصیت کنترل درد و تسریع حرکت دندان برخوردار هستند.
لیزر با گسیل پرتویی از انرژی متمرکز، پالسی باریک را به بافت مورد نظر می‌دهد و منجر به جدا شدن بخش‌های بسیار کوچکی از بافت لثه می‌گردد. بیمارانی که تحت عمل جراحی لثه با لیزر قرار می‌گیرند، همواره از راحتی و بدون درد بودن درمان شگفت‌زده می‌شوند. دندانپزشک از ژل بی‌حسی برای اجرای درمان استفاده می‌کند ومرحله‌ی اصلی درمان فقط چند دقیقه زمان می‌برد. به طور کلی کاربرد لیزر در ارتودنسی به شرح زیر می‌باشد:
- شکل دهی به لثه ها، برای پیشبرد فوری روند درمان ارتودنسی
- قرار دادن دقیق براکت‌ها در جای مناسب از طریق اصلاح وضعیت لثه
- چسباندن یا جدا کردن براکت‌ها
- نمایان ساختن دندان نهفته به منطور مرتب سازی و ارتودنسی آن که در گذشته نیاز به جراحی زمان‌بر و پرهزینه داشت
- انجام عمل فرنوم یا فرنکتومی برای برداشتن بافت اضافی فرنوم یا بند لب که گاهی بیش از اندازه بزرگ است و با بالاتر بردن اتصال حالت ناخوشایند ایجاد شده از بین می‌رود
- حذف لثه اضافی یا رفع مشکل لبخند لثه‌ای، در مواردی که لثه بیش از حد روی دندان‌های جلویی فک بالا را می‌پوشاند
مزایای استفاده از لیزر در ارتودنسی
لیزر درمانی بهترین گزینه برای ارائه‌ی درمانی آسان است. علاوه بر موارد مذکور، در عمل لیزر اکثر ناحیه‌ها را می‌توان با ژل بی‌حس کرد تا دیگر به تزریق آمپول بی‌حسی دندانپزشکی نیازی نباشد. لیزر ناحیه را همزمان با درمان کردن ضدعفونی نیز می‌کند، که به این ترتیب خونریزی، ورم یا عفونت کاهش می‌یابد. ناراحتی ناشی از درمان با لیزر مانند آفتاب سوختگی است و در کمتر از چند روز برطرف می‌شود. استفاده از لیزر، به غیر از سریع‌تر و کوتاه‌تر کردن درمان، ماندگاری نتایج را نیز افزایش می‌دهد. در ضمن لازم به ذکر است که تاکنون هیچ موردی در راستای عوارض جانبی نامطلوب لیزر یا منع استفاده از لیزر در درمان‌های جراحی گزارش نگردیده است.
- درمان سریع‌تر و موثرتر و کوتاه شدن دوران بهبود
- ایمنی بالا
- ترمیم یافتن سریع در ناحیه جراحی
- برش‌های لیزر بسیار باریک، دقیق و کنترل‌شده هستند
- بیمار حداقل درد را احساس خواهد کرد
- تهاجم کمتر و بدون خونریزی
- کاهش استرس در بیمار
- بسته شدن عروق لنفاوی که موجب کاستن التهاب ناشی از جراحی می‌شود
- لیزرمی‌تواند جایگزین فرز در برداشت بافت سخت شود
- ضربه فرز ممکن است باعث ایجاد ترک‌های ریزمیکروسکوپی روی دندان شود که با بهره بردن از لیزر احتمال به وجود آمدن ترک از بین می‌رود
- سفید کردن دندان‌ها با کمک لیزر (بلیچینگ)
- امکان جراحی اصلاح طرح لبخند و لبخند لثه‌ای
- روشن کردن تیرگی‌های لثه
- اصلاح افزایش حجم لثه‌ها و شکل‌دهی مناسب
- حفظ سلامت و بهداشت دندان‌ها و لثه‌ها
جمع بندی
هر روز به تعداد پژوهشگران و متخصصین علاقمند به کاربردهای لیزر در درمان ارتودنسی افزوده می‌شود. پژوهش‌های انجام شده در این زمینه در دندانپزشکی به بلوغ رسیده و حجم بالای این مطالعات نشانگر فراگیر شدن لیزر در درمان‌های دندانپزشکی در آینده‌ای نه چندان دور است. متخصص ارتودنسی در کنار دیگر متخصصین حوزه‌های مختلف پزشکی و دندانپزشکی با بهره بردن از لیزر، از مزایای بی‌شمار آن در فرآیند درمان، برخوردار می‌گردند. در آینده‌ای نزدیک، با شفاف شدن پروتکل‌های قرارگیری در معرض لیزر و کاهش هزینه‌ها، لیزر به طور چشم‌گیری، نقش مهمی را در درمان ارتودنسی و هزینه ارتودنسی ایفا خواهد نمود.