دندان عقل آخرین دندانی است که رویش کرده و در برخی مواقع نیز به صورت کامل بیرون نیامده و در زیر لثه باقی می مانند. در این شرایط می گوییم که دندان عقل نهفته یا impacted wisdom tooth است. مشکل دندان عقل نهفته برای افرادی که لثه نرم و فضای کافی برای رویش دندان عقل داخل فک خود دارند، رخ نمی دهد. در این مطلب به بررسی انواع دندان عقل نهفته، علائم رویش آن، روش درمان و برخی از خطرات آن پرداخته می شود.
بررسی انواع دندان عقل نهفته
دندانهای عقل معمولاً بین سنین 15 تا 25 سالگی رشد می کنند و اگرفضای کافی برای بیرون آمدن دندان عقل از داخل لثه در فک افراد وجود نداشته باشد، این احتمال وجود دارد که دندان عقل او به شکل نهفته و نیمه نهفته رشد کند. این مشکل معمولا برای افرادی که فک کوچکی داشته و بافت لثه آنها نیز سفت است، رخ می دهد. ناگفته نماند که دندان عقل نهفته در افراد مختلف به شکل متفاوت رشد کرده و الگوی ثابتی ندارد. موارد زیر شایع ترین شکل های مختلف رویش دندان عقل نهفته هستند. با شناخت این الگوها متوجه می شوید که دندان عقل نهفته شما چه شرایطی دارد.
| انواع نهفتگی دندان عقل | توضیحات |
|---|---|
| نهفتگی استخوانی | دندان عقل به صورت واضح قابل مشاهده بوده و بخش از آن در قسمت فک بیمار رشد می کند. |
| نهفتگی میانی | دندان عقل به سمت جلوی دهان رشد کرده است. |
| نهفتگی عمودی | شیوه رشد دندان عقل کاملاً نرمال و طبیعی است؛ اما دندان فضای کافی برای بیرون آمدن ندارد. |
| نهفتگی افقی | در این شرایط دندان عقل نهفته به شکل افقی رشد کرده است. |
| نهفتگی انتهایی | دندان بیمار به سمت عقب و داخل دهان رشد کرده است. |
| نهفتگی بافت نرم | در این شرایط دندان عقل نهفته بین بافت نرم لثه گیر کرده و به اصطلاح نیمه نهفته است. |
نشانه های دندان عقل نهفته چیست؟
رویش دندان عقل نهفته با نشانه ها و علائمی همراه است که آشنایی به آنها و شناسایی به موقع این علائم، به درمان هر چه بهتر و آسانتر دندان عقل نهفته کمک می کند. موارد زیر از جمله رایج ترین نشانه های دندان عقل نهفته محسوب می شوند:
- احساس شدید درد در ناحیه انتهای لثه
- قرمز و متورم شدن بخش انتهایی لثه
- بوی بد دهان
- درد در ناحیه گوش
- در برخی مواقع خونریزی لثه
- درد در ناحیه مفصل گیجگاهی فکی
- تورم لثه در محل رویش دندان
اگر تعدادی از این علائم را دارید به احتمال زیاد دندان عقل شما نهفته یا نیمه نهفته بوده و بهتر است برای خارج کردن و کشیدن دندان عقل نهفته هر چه سریع تر اقدام نمایید.
روش های درمان دندان عقل نهفته
تنها راه درمان دندان عقل نهفته و نیمه نهفته خارج کردن آن از دهان است. زیرا وجود دندان عقل نهفته در جویدن غذا تاثیری ندارد و به علت دسترسی سخت یا غیرممکن به آن دندان امکان مسواک زدن و استفاده از نخ دندان در آن قسمت وجود نخواهد داشت که همین امر باعث پوسیده شدن دندان عقل و همچنین پوسیدگی دندان های کناری آن می شود. به همین علت جراحی دندان عقل و کشیدن بهترین راه حل ممکن است.
خارج کردن دندان عقل معمولاً پس از رشد دندان و تا سن 30 سالگی انجام می شود. البته ناگفته نماند که زمان کشیدن دندان عقل نهفته در افراد مختلف متفاوت بوده و باید دندانپزشک متخصص بعد از معاینه و بررسی دقیق زمان مشخصی برای جراحی دندان عقل تعیین کند.
فرایند جراحی دندان عقل نهفته به گونه ای است که با بی حسی قوی انجام شده و بیمار درد نخواهد داشت. برشی روی لثه ایجاد شده و سپس با کوچک کردن قطعات دندان عقل، دندانپزشک آن را از فک و دهان بیمار خارج می کند. لازم به ذکر است که بعد از کشیدن دندان عقل حتما به نکات مراقبتی پس از جراحی توجه شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه حتماً مطلب «کشیدن دندان عقل و درد» را مطالعه کنید.
اگر دندان عقل نهفته جراحی نشود چه می شود؟
عوارض بی توجهی به دندان عقل مشکلاتی را برای بیمار به دنبال دارد. در نتیجه بهتر است که درمان جراحی عقل دندان نهفته را جدی گرفت. در مطلب «زمان مناسب کشیدن دندان عقل» به شرح مفصل درباره زمان مناسب برای خارج کردن دندان عقل صحبت کرده‌ایم. اگر شما نیز دندان عقل نهفته دارید حتماً مطلب نامبرده را مطالعه نمایید. موارد زیر از جمله رایج ترین عوارض بی توجهی به دندان عقل نهفته محسوب می شوند:
- آسیب به دندان های مجاور
- افزایش بیماریهای لثه
- افزایش احتمال تشکیل کیست لثه
- داشتن سردرد و سرگیجه
خطر کشیدن دندان عقل نهفته روی عصب چیست؟
در برخی مواقع ریشه دندان عقل نهفته به دور عصب پیچیده یا روی آن قرار دارد. جراحی دندان عقل نهفته روی عصب ممکن است خطرات و عوارضی را به دنبال داشته باشد. برای مثال بی حس شدن لب‌ها، چانه و گردن به صورت موقت و حتی دائم از خطرات این عمل محسوب می شوند. در شرایط مشابه جراحی باید توسط شخص متخصص انجام شود تا آسیب های احتمالی به حداقل ممکن برسد. برای کاهش خطرات نامبرده معمولاً دندانپزشکان از روش کرونکتومی یا حذف جزئی دندان عقل استفاده می کنند. در این شرایط ریسک جراحی دندان عقل نهفته کاهش می یابد. ناگفته نماند که در شرایط حاد دندانپزشک نمی تواند برای جراحی دندان عقل نهفته روی عصب اقدام کرده و به همان صورت دندان باید باقی بماند. در نتیجه تشخیص نوع نهفتگی و موقعیت آن حائز اهمیت است.
خطر دندان عقل نهفته در سینوس چیست؟
از دیگر مشکلات دندان عقل نهفته می توان به مجاورت و نزدیکی آن با سینوس‌ها اشاره کرد. این مشکل در همۀ افراد وجود نداشته و با توجه به فک و شرایط دهانی بیماران متفاوت است. زمانی که ریشه دندان عقل فک بالا به سینوس نزدیک است احتمال وارد شدن فشار مضاعف به سینوس ها و عفونی شدن آنها نیز وجود دارد، در این شرایط نشانه های سینوسی در بیماری تشدید یافته و با علائمی مانند درد، گرفتگی، سردرد سینوسی، تب، ترشح مخاط و نشانه‌های آلرژیک را خواهد شد. در شرایط مشابه بهترین راه حل خارج کردن و جراحی دندان عقل بالا و نزدیک به سینوس است.
در این مطلب برایتان گفتیم که با دندان عقل نهفته باید چه کار کرد و انواع دندان های نهفته با چه الگویی رشد می کنند. حال که با عوارض این مشکل آشنایی دارید بهتر است هر چه سریع تر برای درمان توسط دندانپزشک متخصص اقدام نمایید.
سوالات متداول در مورد دندان عقل نهفته
رایج ترین نشانه های دندان عقل نهفته احساس درد و ناراحتی شدید به خصوص در زمان جویدن غذا در بخش انتهایی لثه است. از دیگر علائم نیز می توان به قرمز و تورم لثه، مشاهده برآمدگی در محل رویش دندان، خونریزی لثه، ورم فک و صورت اشاره کرد. برای تشخیص دقیق تصویر رادیوگرافی نیز روش قطعی است.
بله، در اکثر مواقع رویش دندان عقل نهفته با درد همراه است.
برای کشیدن دندان عقل نمی توان زمان خاصی مشخص کرد؛ زیرا شرایط بیمار در روند درمان مؤثر است. به صورت کلی دندانپزشکان پایان دوره نوجوانی و ورود به 20 سالگی را برای خارج کردن یا جراحی دندان عقل نهفته توصیه می کنند. بهتر است قبل از بروز علائمی نظیر درد، تورم وخونریزی لثه برای کشیدن دندان عقل اقدام کرد.