یکی از نگرانی های افراد قبل از اقدام برای ارتودنسی دندان، حساسیت و واکنش آلرژیک به براکت های ارتودنسی است. درمان ارتودنسی که یکی از راه های موثر برای درمان ناهنجاری های دهان و دندان بشمار می رود، گاهی اوقات ممکن است واکنش های آلرژیک برای تعداد اندکی از بیماران ایجاد کند. این واکنش های آلرژیک در ارتودنسی معمولا به علت حساسیت به برخی از فلزات، لاتکس و مواد سازنده در براکت های ارتودنسی و سایر تجهیزات مربوطه ایجاد می شوند. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع واکنش های حساسیتی در ارتودنسی، راه های پیشگیری و درمان آنها بپردازیم.
واکنش آلرژیک در ارتودنسی چیست؟
واکنش آلرژیک در ارتودنسی به واکنشی گفته می شود که از طرف سیستم ایمنی بدن نسبت به لاتکس و فلزات استفاده شده در براکت ها و تجهیزات ارتودنسی نشان داده می شود. علایم حساسیت به شکل های مختلف می تواند بروز کند. از شایع ترین علایم این نوع حساسیت می توان به قرمزی، تاول، خارش، تنگی نفس و سرفه اشاره کرد. به صورت کلی واکنش های آلرژیک را می توان به دو گروه زیر دسته بندی کرد:
1- واکنش حساسیتی نوع 1
به این نوع از واکنش آلرژیک، آنتی بادی گفته می شود که در مدت زمان کوتاه (چند دقیقه) بعد از برخورد با جسم خارجی نمایان می شود. ممکن است افراد در برخورد با لاتکس یا فلز بریس های دندانپزشکی دچار این نوع از حساسیت شوند. علایم و نشانه های این واکنش در قالب کهیر، اُفت فشار خون، مشکلات تنفسی و آنافیلاکسی کامل است.
2- واکنش حساسیتی نوع تأخیری
تفاوت این نوع حساسیت با نوع اول در مدت زمان اثرگذاری است. در واقع زمانی که ماده خارجی با بدن و سیستم ایمنی تماس دارد، مدت زمانی صرف شناسایی این ماده شده و سپس علایم واکنش آلرژیک به براکت های ارتودنسی ظاهر می شوند. این علایم نیز شامل خارش، قرمزی شدید، تشکیل زیکول وغیره می شوند. این نوع از حساسیت و آلرژی به سیم و وسایل ارتودنسی نسبتاً شایع است. در ادامه بررسی می کنیم که در مراحل ارتودنسی دندان احتمال واکنش آلرژیک به چه تجهیزات دندانپزشکی وجود دارد. در هر صورت بهتر است به محض مشاهده علایم و واکنش آلرژیک به براکت ها به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
بررسی انواع واکنش آلرژیک به براکت ها و تجهیزات ارتودنسی
واکنش دفاعی افراد نسبت به بریس، براکت و سایر تجهیزات ارتودنسی متفاوت است. اکثر افراد بدون هیچ گونه حساسیت و نگرانی پروسه درمان خود را طی می کنند؛ اما برخی نیز دچار واکنش های آلرژیک می شوند. موارد زیر از جمله تجهیزاتی هستند که ممکن است افراد نسبت به آنها حساسیت داشته باشند:
- حساسیت به نیکل و آلیاژهای آن: برای ساخت براکت های ارتودنسی، از نیکل و انواع آلیاژهای آن استفاده می کنند. طبق آخرین تحقیقات انجام شده 11 تا 20 درصد زنان بین 16 تا 35 سال نسبت به نیکل حساسیت دارند. اگر شما نیز جزء این دسته از افراد باشید ممکن است به مدت 24 ساعت بعد از قرار دادن براکت های ارتودنسی در دهانتان دچار حساسیت شوید. در این شرایط باید ارتودنتیست مراجعه کنید تا برایتان از بریس های مخصوص و فاقد آلیاژ نیکل استفاده کنند.
- حساسیت و واکنش آلرژیک نسبت به لاتکس: از دیگر واکنش آلرژیک به براکت ها می توان به حساسیت نسبت به لاتکس اشاره کرد. اکثر تجهیزاتی که در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرند از کش ارتودنسی مخصوص قابل نصب روی براکت های ارتودنسی گرفته تا دستکش های مورد استفاده در این شغل، از جنس لاتکس بوده و ممکن است برای افراد حساسیت به همراه داشته باشند.
- آلرژی نسبت به رزین آکریلیک: استفاده از رزین آکریلیک نیز در فرایند تولید ارتودنسی متحرک و ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی به وفور رایج است. این ماده نیز ممکن است برای افراد حساسیت به همراه داشته باشد.
- واکنش و حساسیت نسبت به سایر مواد و تجهیزات: علاوه بر موارد نام برده، کرومیوم نیز جز فلزهای حساسیت زا در دندانپزشکی محسوب می شود. این نوع از حساسیت به فلز کرومیوم در مردان شایع تر از زنان است. البته ناگفته نماند که از این ماده برای ارتودنسی دندان استفاده نشده و برای کامپوزیت دندان کاربردی تر است.
راه های پیشگیری از حساسیت و آلرژی به براکت های ارتودنسی
برای پیشگیری از حساسیت های آلرژیک نسبت به براکت های ارتودنسی نیز راهکارهایی وجود دارد. با رعایت نکات و راهکارهای زیر می توانید احتمال ابتلا به این قبیل از حساسیت های آلرژیک را به حداقل ممکن برسانید. این ترفندهای مفید عبارت اند از:
- در صورت وجود حساسیت، حتما متخصص ارتودنسی خود را پیش از شروع درمان مطلع نمایید.
- در صورتی که برای حساسیت، دارو خاصی مصرف می کنید، حتما قبل از مراجعه به ارتودنتیست دارو را مصرف کرده و پزشک خود را در خصوص دارو مطلع کنید.
- پیش از شروع درمان ارتودنسی تست آلرژی انجام داده و نتیجه تست در اختیار متخصص ارتودنسی قرار دهید.
- به صورت مرتب به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کرده تا وضعیت براکت های ارتودنسی را بررسی نمایید.
روش درمان حساسیت آلرژیک به براکت های ارتودنسی
بیشتر افرادی که دچار حساسیت نسبت به مواد و تجهیزات ارتودنسی می شوند، میزان حساسیت آنها شدید نبوده و تنها با انجام راهکارهای ساده ای حساسیت آنها به مرور کمتر و در نهایت برطرف خواهد شد. در ادامه به معرفی چند روش درمان آلرژی نسبت به براکت های ارتودنسی خواهیم پرداخت:
اقداماتی که توسط بیمار قابل انجام است:
- کمپرس سرد برای کاهش تاول، خارش
- استفاده از قرص های ضد حساسیت مانند داروهای آنتی هیستامین دار
- اجتناب از هرگونه مواد غذایی که باعث تشدید آلرژی می شود مانند ادویه و غذاهای اسیدی
اقداماتی که توسط متخصص ارتودنسی قابل انجام است:
- حذف کردن مواد حساسیت را بلافاصله بعد ازبروز نشان های آلرژی مثل قرمزی، خارش و کهیر
- حفظ آرامش بیمار و چک کردن علایم حیاتی فرد
- جایگزین کردن تجهیزات حساسیت زا با مواد فاقد فلز آلرژی زا و لاتکس
- در خواست کمک از فوریت های پزشکی در صورت تشدید حساسیت و بروز مشکلات تنفسی در بیمار
در آخر توصیه می کنیم در صورتی که نسبت به مواد یا دارو خاصی حساسیت دارید حتما پیش از شروع درمان ارتودنسی، متخصص خود را از وضعیت حساسیت مطلع کنید تا از بروز هرگونه واکنش آلرژیک در طول درمان ارتودنسی جلوگیری شود. اگر پس از گذشت چند روز از انجام ارتودنسی دچار نشان های حساسیت شدید، ارتودنتیست خود را بلافاصله در جریان قرار دهید تا راهکار و درمان مناسب را متناسب با شرایط شما پیشنهاد دهند.
سوالات متداول واکنش آلرژیک به براکت های ارتودنسی
در شرایط مشابه مراجعه به دندانپزشک متخصص ضرورت دارد. در مرحله اول ارتودنتیست حساسیت بیمار نسبت به نیکل یا تیتانیوم را تشخیص داده و در صورت لزوم از روکش های مخصوص و شفاف استفاده می کنند.
تورم، خارش، قرمزی لثه، بثورات اطراف دهان تورم لب ها و التهاب از جمله رایج ترین نشانه های واکنش و آلرژی به سیم و وسایل دندانپزشکی محسوب می شود.
سلام. من حدود یکسال هست که ارتودنسی دارم. الان چند روزه که برای اولین بار تبخال زدم. آیا می تواند نشانه حساسیت و آلرژی به براکت ارتودنسی باشد؟
باسلام. خیر، شما حدود یکسال هست که تحت درمان ارتودنسی هستید و هیچگونه حساسیتی را نداشته اید. الانم این تبخال ربطی به داشتن ارتودنسی دندان های شما ندارد.
سلام. برای کمی حساسیت دندانی بعد از ارتودنسی پیدا کردم. راهکار چیه؟
باسلام. توصیه می شود از خمیردندان های ضد حساست مانند سنسوداین استفاده نمایید. اطلاعات بیشتر مراجعه به این لینک خمیردندان مناسب برای دندان
سلام و وقت بخیر خداروشکر من آلرژی به فلز دارم . ولی الان دندان هام را ارتودنسی کردم هیچ مشکلی نیست. کلینیک دکتر جمیلیان انجام دادم . بسیار هم راضیم.
درود و سپاس.
سلام من دندان های حساسی دارم، آیا برای درمان ارتودنسی هم ممکنه الرژی داشته باشم؟
باسلام. در جلسه مشاوره در خصوص آلرژی و حساسیت به ارتودنسی و غیره با متخصص ارتودنسی معالج مشورت نمایید.
سلام آقای دکتر مقاله بسیار خوب و مفیدی بود اطلاعات جامعی در اختیار کاربران قرار دادید، متشکرم
از حسن توجه شما سپاسگزارم.
سلام وای من میخواستم ارتودنسی کنم پس خوبه متوجه شدم، اطلاعات خوبی بود ولی خوشبختانه حساسیت به فلز ندارم.
باسلام. بسیار عالی. در صورت داشتن حساسیت فبل از درمان ارتودنسی با متخصص ارتودنسی معالج مشورت نمایید تا از بهترین روش ارتودنسی برایتان استفاده نماید.
سلام، جناب دکتر من حساسیت به نیکل دارم پس برای گذاشتن ارتودنسی باید جیکارکنم؟
باسلام. در جلسه مشاوره با متخصص ارتودنسی معالج مشورت نمایید تا ایشان از براکت مناسب برای شما استفاده نماید. مراجعه به این لینک انواع براکت های ارتودنسی
بسیار عالی و آموزنده
درود و سپاس بر شما.