علل زخم گوشه لب و راههای درمان آن

بیماری زخم گوشه لب یا انگولار استوماتیت یک بیماری التهابی بوده که معمولا در گوشه های لب ایجاد می شود. این بیماری ممکن است در یک و یا هر دو گوشه لب بروز کند و احتمال بروز آن در هر رده سنی وجود دارد که می تواند به دلایل مختلفی مانند انجام فعالیت های دندانپزشکی، ارتودنسی یا بیماری های پوستی بوجود بیاید. بطور کلی لب ها حساس هستند و هر گونه استفاده نادرست یا تماس تصادفی ابزار دندانپزشکی با گوشه های لب یا اعمال نیرو یا اصطکاک ناشی از این ابزارها می تواند باعث ضربه یا تحریک پوست شده و منجر به ایجاد ترک یا زخم در گوشه های لب شود.

ترک های گوشه لب که به نام کیلیت زاویه ای یا پرله نیز شناخته می شوند، می توانند با بیماری های پوستی خاصی مانند اگزما، پسوریازیس، کاندیدیازیس و درماتیت تماسی همراه باشند. معمولا ترک گوشه لب بعد از گذشت چند روز بهبود می یابد اما در برخی موارد به شکل مزمن ایجاد می شود. در برخی افراد علائم این بیماری دردناک بوده و از قرمزی خفیف تا ایجاد تاول هایی باز همراه با خونریزی مشاهده می شود.

علائم ایجاد ترک یا زخم گوشه لب

مطالعات گسترده بر روی افرادی که به این عارضه مبتلا می شوند نشان می دهد که بروز شقاق گوشه لب با علائم زیر همراه است:

• قرمزی، تورم
• ترک خوردگی
• تاول های باز و خونریزی
• زبری، پوسته پوسته شدن و خارش
• درد و سوزش لب یا دهان
• لب های شکاف دار و خشک
• ایجاد مشکل در زمان خوردن غذا

دلایل بوجود آمدن زخم درگوشه لب

یکی از شایع ترین علل ترک گوشه لب، وجود عفونت مخمری در دهان می باشد. بزاق دهان می تواند منشا انتقال این عفونت به لب ها باشد. گوشه های لب محل مناسبی برای تجمع بزاق و در نتیجه ایجاد عفونت و ترک خوردگی می باشد.  علاوه بر این، مهم ترین دلایل بوجود آمدن زخم گوشه لب را می توان کمبود ویتامین های گروه B و A، انجام ارتودنسی و کارهای دندانپزشکی، بیماری های زمینه ای مثل نقص ایمنی و دیابت، بیماری های پوستی، عادت های نادرست مانند مکیدن انگشت، و کمبود آب دانست.

توجه به این نکته مهم است که ترک‌ های گوشه لب می‌توانند دلایل متعددی داشته باشند و برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، مشورت با یک متخصص مراقبت‌ های بهداشتی مانند یک متخصص پوست یا پزشک عمومی ضروری است. آنها می‌ توانند وضعیت را ارزیابی کنند، بیماری‌ های پوستی زمینه‌ای یا عوامل مؤثر در ایجاد ترک‌ ها را شناسایی کنند و گزینه‌ های درمانی هدفمند مانند کرم‌ های موضعی، پماد ها یا توصیه‌ های غذایی را برای رسیدگی به علت خاص و بهبود بهبود ارائه دهند.

زخم گوشه لب ناشی از کمبود ویتامین های گروه A و B

ویتامین های گروه B به ویژه B2، B3، B6 و B9 در رشد و تکثیر سلول های پوست تاثیر فراوانی دارند. پوست لب ها بسیار حساس بوده و برای حفظ سلامتی آنها باید تمام مواد مغذی و ویتامین ها استفاده شود.

کمبود ویتامین B2 یا ریبوفلاوین در بدن می تواند باعث ایجاد ترک گوشه لب شود. این ویتامین محلول در آب برای رشد و تکثیر سلول های پوست، ناخن، مو و مفاصل مورد نیاز است. این ویتامین را می توان از محصولات لبنی، سبزیجات دارای برگ سبز، تخم مرغ، آجیل ها، غلات و گوشت به صورت روزانه دریافت کرد.

ویتامین B3 یا نیاسین در رژیم غذایی روزانه برای حفظ سلامتی پوست و جلوگیری از ایجاد ترک گوشه لب، تورم و قرمزی زبان و ایجاد زخم هایی در زیر زبان بسیار ضروری می باشد. از منابع غذایی مهم حاوی این ویتامین می توان به ماهی تن، گوشت گاو، مرغ، سیب زمینی، سبزیجات دارای برگ سبز، غلات، میوه هایی مانند هلو و گیلاس، شیر، غلات و جگر اشاره کرد.

پیریدوکسین یا ویتامین B6 یکی دیگر از ویتامین های گروه B است که کمبود آن موجب بروز بیماری های پوستی، درماتیت و شقاق گوشه لب می شود. این ویتامین در منابع غذایی مانند گوشت ها، حبوبات، غلات کامل، سبزیجات دارای برگ سبز و زرده تخم مرغ به وفور وجود دارد.

فولیک اسید یا ویتامین B9 در تولید گلبول های قرمز خون، تشکیل و ترمیم DNA نقش دارد. کمبود این ویتامین می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند بروز خستگی زودرس، ایجاد موی خاکستری، بروز زخم های دهان، تورم زبان و اختلال در رشد شود. از منابع غذایی مهم حاوی این ویتامین می توان به سبزیجات دارای برگ سبز، مرکبات، نخود فرنگی، تخم مرغ، لوبیا، حبوبات، جگر، غلات غنی شده و سبوس گندم اشاره کرد.

مصرف بیش از اندازه ویتامین A و یا کمبود آن در بدن می تواند باعث ایجاد خشکی پوست و ترک گوشه لب گردد. این ویتامین یک ویتامین محلول در چربی بوده که مقادیر اضافی آن در بدن ذخیره می شود. سمیت این ویتامین در بدن می تواند کشنده باشد. هیچگاه از مکمل های دارای این ویتامین به صورت خودسرانه استفاده نکنید. ویتامین A در گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لبنیات، در برخی میوه‌ ها و سبزیجات مثل اسفناج موجود است.

زخم گوشه لب در اثر انجام ارتودنسی و کارهای دندانپزشکی

ابزارهای دندانپزشکی در صورت تماس با پوست ظریف لب می توانند به طور بالقوه به ایجاد ترک در گوشه های لب کمک کنند. استفاده از ابزار های ارتودنسی و قرار گرفتن براکت بر روی دندان ها موجب افزایش ترشح بزاق می گردد که این تجمع بزاق در گوشه های لب باعث فراهم شدن شرایط برای ایجاد زخم های گوشه لب و عفونت می شود. در طی برخی درمان‌ های دندانپزشکی یا روش‌ هایی که نیاز به باز کردن طولانی‌ مدت دهان دارند، مانند جراحی‌ های طولانی دندانپزشکی یا معاینات ارتودنسی، ممکن است لب‌ها خشک شده و گوشه‌ ها مستعد ترک خوردن شوند. ترکیبی از خشکی و کشش طولانی مدت می تواند به ایجاد ترک های گوشه لب کمک کند. در موارد نادر، واکنش آلرژیک به مواد دندانی، مانند دستکش های لاتکس یا مواد ترمیم کننده دندان، می تواند باعث التهاب یا تحریک لب ها از جمله گوشه ها شود. این واکنش آلرژیک به طور بالقوه می تواند منجر به ایجاد ترک یا ناراحتی در آن ناحیه شود.

نقش بیماری های زمینه ای در ایجاد ترک گوشه لب

بیماری‌ های زمینه‌ ای می‌ توانند در برخی موارد به ایجاد ترک در گوشه‌ های لب‌ ها کمک کنند. نحوه ارتباط بین این عوامل با ترک گوشه لب در ادامه آمده است:

1. نقص ایمنی: شرایط نقص ایمنی، چه اکتسابی یا مادرزادی، می تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و مبارزه با عفونت ها را دشوارتر کند. این می تواند منجر به افزایش خطر ابتلا به عفونت های فرصت طلب، از جمله عفونت های قارچی یا باکتریایی، در گوشه های لب شود که می تواند منجر به ترک گوشه لب شود.

2. اختلالات خود ایمنی: اختلالات خود ایمنی، می تواند پوست و غشاهای مخاطی را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به خشکی و التهاب شود. این بیماری می تواند احتمال ایجاد ترک در گوشه های لب را افزایش دهد.

3. دیابت: افراد مبتلا به دیابت بیشتر مستعد ابتلا به برخی از بیماری های دهان و دندان و مشکلات پوستی از جمله ترک گوشه لب هستند.

4. بیماری التهابی روده (IBD): IBD، از جمله بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، شامل التهاب مزمن در دستگاه گوارش است. در برخی موارد، التهاب می تواند به حفره دهان گسترش یابد و باعث خشکی، سوزش و التهاب گوشه لب شود.

عادت های نادرست در افراد و تاثیر آن بر ترک گوشه لب

زخم گوشه لب می تواند به دلیل تماس مکرر و رطوبت ناشی از مکیدن انگشت یا جویدن ناخن ایجاد شود. رطوبت و اصطکاک مداوم ناشی از انجام این عمل می تواند باعث تحریک پوست ظریف اطراف لب به خصوص در گوشه ها و ایجاد زخم گوشه لب گردد.

تلاش برای کنترل و کاهش عادت نادرست جویدن ناخن یا مکیدن انگشت، حفظ بهداشت دهان و دندان، تمیز و خشک نگه داشتن گوشه های دهان و استفاده از ژل یا کرم می تواند به بهبودی زخم گوشه لب کمک کرده و از تحریک بیشتر جلوگیری کند.

کمبود آب و ایجاد زخم گوشه لب

ایجاد ترک‌ های گوشه‌ های لب می‌تواند با کمبود آب یا کم‌ آبی بدن مرتبط باشد. کم آبی زمانی اتفاق می افتد که بدن آب کافی برای عملکرد صحیح نداشته باشد. این کمبود آب بدن می تواند ناشی از مصرف ناکافی مایعات، تعریق بیش از حد، یا برخی شرایط پزشکی باشد. هنگامی که بدن کم آب می شود، بر سطوح رطوبت بدن از جمله پوست و لب ها تأثیر گذاشته و باعث خشکی لب ها، ترک خوردگی و زخم گوشه لب می شود. آبرسانی کافی به بدن برای حفظ سطح رطوبت مناسب در لب ها و درمان ترک گوشه لب ضروری است.

درمان زخم گوشه لب

هدف از درمان ترک گوشه لب، برطرف کردن آلودگی از گوشه های لب و خشک نگه داشتن آن برای جلوگیری از ابتلا مجدد به عفونت می باشد. مهمترین راه درمان، ضد عفونی کردن موضعی گوشه های لب و تمیز نگه داشتن زخم گوشه لب می باشد. روش های درمان شقاق گوشه لب با توجه به علت ایجاد کننده متفاوت است.

• اگر علت ایجاد کننده ترک گوشه لب کمبود برخی از ویتامین ها و مواد معدنی در بدن باشد، با تجویز پزشک از یک مکمل غذایی استفاده کنید.
• اگر علت بیماری عفونت مخمری باشد، پزشک برای درمان، استفاده از داروهای موضعی ضد قارچ را تجویز می کند.
• اگر دلیل ایجاد کننده این بیماری عوامل باکتریایی باشد، پزشک از آنتی بیوتیک ضد باکتریایی به صورت موضعی برای درمان تجویز می کند.
• اگر این بیماری التهابی به دلیل افتادگی پوست ایجاد شده باشد، پزشک از روش تزریق پرکننده جهت از بین رفتن چین و چروک های گوشه های لب استفاده می کند.

برای به حداقل رساندن خطر ایجاد ترک در گوشه‌ های لب توسط ابزارهای دندانپزشکی، استفاده از تکنیک و مراقبت مناسب در طول عمل برای متخصص ارتودنسی و دندانپزشک مهم است. چرب کردن لب ها با ژل یا بالم لب بر پایه آب قبل از درمان می تواند به کاهش اصطکاک و خشکی کمک کند. علاوه بر این، برقراری هرگونه ناراحتی یا حساسیت در حین اعمال دندانپزشکی می تواند متخصص دندانپزشک را وادار کند تا تنظیماتی را برای اطمینان از ایمنی و راحتی بیمار انجام دهد. استفاده از کرم های موضعی دارای ترکیبات استروئیدی برای درمان زخم ها موثر است.

همچنین یکسری درمان های خانگی برای ترک گوشه لب وجود دارد از جمله:

• مکیدن آب نبات سخت برای جلوگیری از ایجاد خشکی دهان
• استفاده از بالم لب برای پیشگیری از بروز خشکی لب
• استفاده از روغن نارگیل و یا وازلین در گوشه های لب
• قرار دادن خیار بر روی زخم های التهابی
• استفاده از عسل با خواص ضد باکتریایی قدرتمند
• گذاشتن ژل آلوئه ورا خنک بر روی زخم گوشه لب
• ترکیب روغن درخت چای و روغن نارگیل و مالیدن آنها بر روی ترک های اطراف دهان

سوالات متداول علل زخم گوشه لب و راههای درمان آن

1- آیا زخم گوشه لب می تواند باعث بروز عارضه ای دیگر شود؟

اگر علت ایجاد کننده ترک گوشه یا زخم لب عفونت های قارچی باشد، در نتیجه عدم درمان به موقع، عفونت می تواند به پوست اطراف گسترش یافته و علاوه بر ایجاد مشکل در درمان، موجب بروز ظاهر ناخوشایندی برای فرد، مشکل در تکلم و غذا خوردن گردد.

2- برای درمان زخم گوشه لب چه کنیم؟

بهترین روش برای درمان زخم های گوشه لب، مراجعه به یک پزشک متخصص می باشد. با تشخیص علت ایجاد کننده بیماری و استفاده از مواد ضد عفونی کننده، پمادهای استروئیدی و داروهای آنتی بیوتیک می توان مشکل سریع تر را برطرف کرد.

3- چگونه می توانم زخم گوشه لب را در خانه درمان کنم؟

تمیز نگه داشتن محل زخم ها، استفاده از آبرسان های قوی و چرب کردن ترک های گوشه لب با استفاده از روغن نارگیل و یا وازلین از راههای درمان در منزل می باشد.

4- از مهمترین علل ایجاد کننده ترک یا زخم گوشه لب چیست؟

کمبود ویتامین های گروه B، کم آبی بدن، بیماری های زمینه ای و استفاده از ابزارهای دندانپزشکی و ارتودنسی از جمله مهمترین علل ایجاد زخم گوشه لب هستند.