روکش دندان

روکش دندان، پوششی است که دندانپزشک برای بازسازی و ترمیم دندان روی آن قرار می‌دهد. روکش، دندان را به شکل، اندازه و عملکرد طبیعی خود باز می گرداند. روکش می تواند دندان را قوی تر کرده یا ظاهر آن را زیباتر سازد. انجام روکش دندان به عوامل مختلفی از جمله ساختمان دندان ها، عادات بیمار و شرایط دندان‌ها وابسته می باشد. یک تا یک و نیم میلی‌متر از نسج دندان، در فرآیند ترمیم، تراش می‌خورد و مراقبت از آن برای جلوگیری از پوسیدگی مجدد بسیار مهم و ضروری است. روکش دندان کاربردهای ترمیمی و زیبایی مختلفی دارد.

کاربردهای روکش دندان

ذهنیت اکثر مردم در مورد روش روکش دندان این است که تنها بعد از ترمیم دندان ها باید روکش استفاده شود تا قسمت ترمیم شده مجددا ریزش پیدا نکند. اما این عمل کاربردهای مختلفی دارد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• اولین و متداول ترین کاربرد عمل روکش دندان استفاده از آن برای ترمیم دندان شکسته است. به پیشنهاد متخصصین مجرب زمانی که بخشی از دندان شکسته می شود باید بعد از ترمیم کردن حتما عمل روکش دندان انجام شود تا هم دندان و هم قسمت ترمیم شد محافظت شوند.
• گاهی دندانپزشک متخصص پس از معاینه دندان ها ملاحظه می کند که علی رغم سالم بودن دندان ها، نیاز به روکش دندان وجود دارد. یکی از مهمترین مزیت های مراجعه به دندانپزشک متخصص جهت معاینه دندان ها این است که حتی دندان های سالم را به دقت بررسی می کند. ممکن است برخی از دندان ها به ویژه دندان های عقبی، علی رغم سالم بودن، استحکام خود را از دست داده باشند. در این صورت روکش دندان ها به عنوان حفاظی از آن ها محافظت می کند.
• کاربرد دیگر عمل روکش دندان جنبه زیبایی آن است که امروزه در میان مردم بیشتر کاربرد پیدا کرده است. متخصص با کمک روکش دندان به بهترین شکل ممکن دندان ها را فرم می دهد. این عمل بیشتر برای دندان های جلو به کار می رود. از این طریق شما دندان های یکدست و مرتبی را خواهید داشت و بدشکلی آن ها رفع می شود.
• در برخی موارد ممکن است بیمار دندان های مرتبی داشته باشد اما هم سطح نباشند. در چنین حالتی متخصص ترمیمی یا پروتز با کمک روکش دندان این مشکل را حل خواهد کرد.
• در بعضی از بیماران دیده می شود که فاصله ای بین دندان ها ایجاد شده که با کمک ایمپلنت قابل درمان نیست چرا که فضا به اندازه ای نیست که عمل ایمپلنت صورت گیرد. در چنین موارد می توان این فاصله های باریک را با کمک روکش دندان ترمیم نمود.
• استفاده دیگر روکش دندان برای مخفی کردن جرم و لکه های دندان است. زمانی که دندان جرم می گیرد در اولین قدم باید جرم گیری را انجام داد. اما گاهی در طول دوران زندگی شرایط دندان ها به جایی می رسد که به شدت جرم گرفته و با کمک جرم گیری قابل درمان نیستند. در این زمان روکش دندان در واقع ظاهر زیبایی روی دندان ها ایجاد خواهد کرد بطوریکه لکه ها و زردی دندان ها را پنهان کرده و کمک می کند تا شما از داشتن دندان های زیبا و سفید لذت ببرید.

در چه مواردی انجام روکش دندان ضروری است؟

• اگر در دندان شما حفره ای به وجود آمده که نسبتا بزرگ است.
• اگر دندانی دارید که ترک خورده، فرسوده یا ضعیف شده است.
• اگر دندانپزشک روکش دندان را پس از عصب کشی دندان ضروری تشخیص دهد.
• اگر می خواهید نقایص ظاهری و رنگ بد دندان خود را بپوشانید و لبخند خود را جذاب تر کنید.
• اگر دندان شما به دلیل پوسیدگی بیش از حد از بین رفته است.

مراحل انجام روکش دندان

برای قرار دادن روکش روی دندان طبیعی، چندین مرحله انجام می شود:

دندانپزشک شما دندان را با تراشیدن قسمت بیرونی آن آماده می کند تا روکش دندان، جا باز کند. هرگونه پوسیدگی دندان نیز برداشته می شود. در صورت نیاز به ساختار اضافی دندان برای حمایت از روکش، دندانپزشک شما ممکن است از  “کور بیلداپ” استفاده نماید. “کور بیلداپ” روشی است که در آن دندان‌پزشک ساختار از دست رفته دندان را با یکی از مواد ترمیمی مناسب، بازسازی کرده تا دندان، آماده دریافت روکش شود. با انجام این کار فونداسیون مناسبی برای پشتیبانی از روکش ایجاد می‌شود. ایجاد ذهنیت مناسبی از روکش دندان، این تصور را می توان با قالب یا اسکن دیجیتالی دندان برای بیمار ایجاد کرد.

ممکن است قبل از گذاشتن روکش دائمی، پزشک برای شما روکش دندان موقت قرار دهد. این روکش معمولاً کمتر از دو هفته در دهان شما باقی می ماند. در زمانی که روکش موقت دردرون دهان شماست، ممکن است دندان، نسبت به گرما و سرما حساس باشد. در این مدت از جویدن آدامس و خوردن غذاهای چسبنده خودداری کنید. اگر دندانپزشک شما تجهیزات ویژه ای داشته باشد، ممکن است در همان روز بتواند روکش دائم جدید را بسازد.

وقتی روکش دائم آماده شد، دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی آن را در دهان شما قرار می دهد و کارهای لازم را انجام می دهد. در صورتی که شما و دندانپزشک تان، از ظاهر روکش احساس رضایت داشته باشید، روکش در جای خود با مواد مخصوص محکم می شود.

انواع روکش دندان

انواع مختلفی از مواد در ساخت روکش دندان قابل استفاده است، از جمله:

روکش دندان تمام فلزی

جنس این نوع از روکش‌ها کاملا از فلز است و رنگ آن بسته به آلیاژ موجود در روکش، زرد یا سفید می‌باشد. انواع آلیاژ موجود در روکش دندان تمام فلز:

• آلیاژهای قیمتی
• آلیاژهای نیمه قیمتی
• آلیاژهای معمولی

روکش دندان سرامیکی

جنس روکش دندان سرامیکی از مواد سرامیکی مختلف از جمله پرسلن است. این نوع روکش انواع گوناگونی دارد از جمله:

• پرسلن جاکت کراون
• پرسلن مدرن
• روکش سرامیکی اکسید زیرکونیم

روکش دندان سرامیک و فلز

امروزه، این نوع از روکش، مورد استفاده توسط اغلب ارتودنتیست‌ها می باشد. در این نوع از روکش دندان، هسته مرکزی از جنس فلز است تا قدرت و استحکام آن را زیاد کرده و به خوبی بتواند از دندان محافظت نماید؛ اما لایه خارجی به جهت افزایش زیبایی، از جنس سرامیک می باشد. به عبارت دیگر، می توان اینگونه نتیجه گرفت که استفاده از روکش دندان “سرامیک و فلز”، زیبایی “روکش دندان سرامیکی” و استحکام “روکش های فلزی” را به همراه خواهد داشت.

مزایای استفاده از روکش دندان

روکش دندان مزایا‌ی زیادی برای هر شخص به دنبال خواهد داشت. به ‌طور کلی فواید و مزایای روکش دندان عبارت است از:

• ترمیم و بازسازی دندان های خراب یا بدرنگ
• پشتیبانی از ساختار ضعیف شده دندان و حفاظت از ساختار شکسته دندان
• جلوگیری از گسترش ترک دندان
• ترمیم دندان پس از عصب ‌کشی
• بهبود عملکرد جویدن با دندان شکسته
• بهبود عملکرد صحبت کردن
• افزایش زیبایی دندان هنگام خندیدن
• جلوگیری از ساییدگی دندان
• کمک به اتصال بریج به دندان‌ها
• استفاده به عنوان یک دندان ایمپلنت
• سفید شدن دندان هایی که تغییر رنگ پیدا کرده اند
• افزایش طول و یا پهنای دندان
• از بین بردن فاصله بین دندان‌ها
• اصلاح کجی و ناهمراستایی خفیف دندان
• در مواردی که تاج دندان دچار آسیب های ناشی از پوسیدگی شدید، ضربه، شکستگی یا تضعیف ساختار دندان پس از عصب کشی شده باشد، استفاده از روکش، ضروری است.
• مهم‌ترین ویژگی روکش، حفظ ساختار دندان در برابر شکستگی و حفظ سلامت بافت‌های اطراف دندان است.

عوارض موقت روکش دندان

• حساسیت دندان نسبت به برخورد با غذاهای سرد یا داغ
• احساس ناراحتی در هنگام جویدن غذا
• حساسیت لثه به لمس یا فشار

به طور کلی می توان گفت؛ روکش کردن دندان، روش درمانی کاملاً اطمینان بخشی بوده و احتمال بروز مشکل در آن بسیار کم است. در صورتی که برای ترمیم دندان و یا بهبود وضعیت دندان‌هایتان و افزایش زیبایی آنها، به روکش دندان نیاز دارید، سعی کنید در اسرع وقت به دندانپزشک مجرب و متخصص، مراجعه نمایید.

آیا روکش دندان را می‌توان تراش داد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت، تراش روکش دندان امکان پذیر است و از آن برای قراردادن صحیح روکش بر سطح دندان استفاده می‌کنند. گاهی روکش بلند است، یا به سختی در محل خود نشسته و به دندانهای اطراف فشار زیادی وارد می کند که دندانپزشک با کمی تراش این مشکل را برطرف می کند. در واقع، اولین مرحله از نصب روکش دندان، تراش آن است. این عمل به مهارت و تجربه زیاد دندانپزشک و ابزار و تجهیزات ویژه دندانپزشکی بستگی دارد. برای تراش روکش دندان می‌بایست به جنس روکش توجه کرد. قطر و جنس روکش‌ها عواملی هستند که دندانپزشک در هنگام تراش به آنها توجه می‌کند.

سوالات متداول روکش دندان

1- بهترین جنس روکش دندان چیست؟

بهترین روکش دندان که در حال حاضر در ایران و دیگر کشورها مورد استفاده قرار می گیرد روکش دندان از جنس زیرکونیا می باشد. روکش دندان تمام سرامیک زیرکونیا در عین استحکام و دوام بالا، دارای درخشندگی و زیبایی فوق العاده ای می باشد. زیرکونیا قوی ترین سرامیک مورد استفاده در دندانپزشکی می باشد.

2- ماندگاری روکش دندان چه مدت است؟

عمر روکش دندان می تواند از 10 سال تا 20 سال متغییر باشد. ماندگاری روکش دندان در این دوره زمانی ارتباط مستقیمی با نحوه قالب گیری درست از دندان، تجربه و مهارت دندانپزشک، دقت در ساخت مراحل لابراتواری روکش، جنس روکش و مراقبت صحیح از روکش دندان دارد. رعایت بهداشت دهان و دندان نیز در افزایش طول عمر روکش دندان موثر است.

3- آیا گذاشتن روکش دندان درد دارد؟

خیر، گذاشتن روکش دندان درد ندارد. اما اگر نسبت به تحریک ناحیه لثه حساس می باشید از دندانپزشک خود بخواهید که برای اندازه کردن روکش دندان از بی حسی استفاده کنند.

4- گذاشتن روکش دندان بهتر است یا ایمپلنت؟

بهتر است که از خود دندان استفاده گردد تا اینکه یک جسم خارجی به نام ایمپلنت برای بیمار گذاشته شود. بنابراین دندانپزشکان ترجیح می دهند که دندان خود بیمار را تا حد امکان نگهدارند. گذاشتن ایمپلنت عوارض مربوط به خود را دارد، بنابراین اگر بیمار شرایط گذاشتن روکش دندان را دارد استفاده از روکش نسبت به ایمپلنت دندان ارجح می باشد.

5- آیا روکش دندان نیاز به عصب کشی و درمان ریشه دارد؟

اگر ریشه دندان عفونت نکرده باشد نیازی به درمان ریشه نیست. در برخی موارد دندان بیمار قبلا درمان ریشه شده است. به همین دلیل بیمار متوجه پوسیدگی و درد دندان نمی شود و پوسیدگی دندان تا حد از بین رفتن کامل پیش می رود. در این زمان قبل از گذاشتن روکش دندان عملیات پست و کور برای این گروه از بیماران انجام می شود.

6- روکش دندان بهتر است یا کشیدن دندان؟

کشیدن دندان علاوه بر ایجاد ظاهر نامناسب منجر به بروز تحلیل لثه نیز می شود. با روکش دندان می توان از باقیمانده دندان حفاظت کرد. بنابراین اگر بیمار شرایط استفاده از روکش دندان را داشته باشد روکش بهتر از کشیدن دندان می باشد.

7- آیا دندان سالم را می توان روکش کرد؟

بله، برای افزایش زیبایی دندان می توان اقدام روکش کردن دندان نمود. در صورتی که دندان هایتان از ریشه سالم است و دارای نواقص ظاهری مثل بد رنگی می باشد، می توانید این کار را انجام دهید.

8- آیا دندان لق را می توان روکش کرد؟

روکش دندان حتی برای دندان های لق شده نیز قابل اجرا می باشد. روکش دندان درمانی است که دندان لق پوشش داده را باید به طور موقت براساس شرایط بیمار به دندان‌ های مجاور بست تا زمانی که دندان محکم شود.

9- آیا می توان رنگ روکش دندان را تغییر داد؟

در صورتی که فرآیند نصب روکش روی دندان به اتمام رسیده باشد، نمی توان آن را تغییر داد. حتی در صورت تغییر نظر و سلیقه بیمار، امکان تغییر این رنگ وجود نداشته و تنها راه، تعویض روکش است.