درمان دندان قروچه

تا حالا شده وقتی صبح از خواب بیدار می شوید در ناحیه فک و دندان هایتان و همچنین سرتان احساس درد داشته باشید! فکر می کنید علت آن چیست؟ بعضی افراد در هنگام خواب بسیار ناآرام هستند و به طور ناخودآگاه و به شدت دندان هایشان را به هم فشار می دهند و همین باعث احساس درد شدید در نواحی گفته شده در هنگام صبح می شود. به این عمل اصطلاحاً دندان قروچه می گویند.

دندان قروچه چیست؟

دندان قروچه یا براکسیسم (Bruxism) به عادت ساییدن و فشردن دندان ها روی هم گفته می شود که معمولا در خواب رخ می دهد. ساییدن دندان ها و فشار دادن آن ها روی هم به طوری که حتی ممکن است اطرافیان را از خواب بیدار کند. در این صورت دندان ها سایش پیدا کرده و مسطح و لب پریده می شوند.

در اصطلاح دندانپزشکی به فشار دادن شدید فک و ساییده شدن دندان ها که معمولاً صدای آزاردهنده ای هم دارد، دندان قروچه می گویند. این عمل اکثر اوقات در شب اتفاق می افتد و آسیب های زیادی به دندان وارد می کند. دندان قروچه ناخودآگاه انجام می شود و فرد متوجه این کار نیست.

طبق بررسی های انجام شده توسط متخصصان دندانپزشکی، مشخص شده که یک سوم کودکان دچار دندان قروچه می باشند. خوشبختانه این معضل به مرور زمان در اکثر آن ها از بین می رود و آن را ترک می کنند.

دندان قروچه چه علائمی دارد؟

چون دندان قروچه بصورت ناخودآگاه انجام می شود معمولا افراد دیگر متوجه آن می شوند ولی معمولا آثاری هم بوجود می آورد که با توجه به آنها می توان متوجه آن شد. مثلاً در مواقعی که دندان قروچه شدت پیدا می کند مینای دندان را از بین می برد که این کار مشکلات دیگری را از قبیل حساسیت دندان و شکستگی دندان به دنبال دارد. همچنین دندان قروچه باعث سردرد، دندان درد، لق شدن دندان ها، تحلیل لثه، گردن درد، گوش درد و غیره نیز می شود که می توان از طریق این موارد به وجود آن پی ببریم.

سن وقوع دندان قروچه

دندان قروچه هم در کودکان و هم در بالغین مشاهده می شود. ولی در کودکان شایع تر است، اما معمولا تا سن 10 سالگی برطرف می شود. در بالغین، این عارضه بین 20 تا 40 سالگی بروز می کند و با افزایش سن، میزان بروز آن کاهش می یابد ممکن است دندان قروچه از سه سالگی شروع شده و تا آخر عمر وجود داشته باشد باید دانست دندان قروچه در کودکان و در زمان دندان های شیری نیز ممکن است به وجود آید.

عوامل ایجاد دندان قروچه

دندان قروچه می تواند به علت کج بودن دندان، نبودن دندان و یا وجود دندان اضافی صورت بگیرد ولی عموماً عوامل روحی و روانی باعث آن می شوند. مثلاً داشتن استرس و اضطراب شدید در شرایط حساس زندگی. خیلی از افراد در شرایطی مثل ازدواج، تولد فرزند، فشار کاری و از این قبیل موارد اضطراب و استرس زیادی دارند و به همین دلیل به طور ناخودآگاه دندان هایشان را به هم فشار می دهند.

همچنین داشتن احساسات منفی و مشکلات زندگی و خانوادگی نیز علت دیگری برای دندان قروچه می باشد. در این مواقع توصیه می شود مشکلات خود را حتماً با افراد متخصص و مورد اطمینان در میان بگذارید و از آن ها مشورت بگیرید. این کار باعث می شود از فشار روحی که به شما وارد می شود تا حد زیادی کاسته شود.

ارتباط دندان قروچه و استرس

دندان قروچه در دوران کودکی پدیده شایعی است و نوعی اختلال خواب محسوب می شود. این اختلال در یکی از مراحل خواب عمیق اتفاق می افتد. در بیشتر موارد این اختلال در سنین 3 تا 5 سالگی آغاز می شود و در برخی موارد سابقه خانوادگی وجود دارد.

اختلالات خواب مثل دندان قروچه، وحشت شبانه و کابوس ممکن است با استرس های روزانه تشدید شوند. دندان قروچه در اثر نگرانیها، فشار روحی، بی خوابی، استرس و اضطراب ایجاد می شود. استرس در اثر عصبانیت و یا تغییرات در کارهای روز مره، یک معلم جدید یا تولد یک خواهر یا یک برادر، حتی تنبیه والدین، یا بحث و جدل کودک با والدین هم ممکن است بوجود آید و فاکتورهای روانی دیگر از جمله بحران و کشمکش، فرو بردن خشم، شخصیت های فعال و تهاجمی ممکن است این اختلال را تشدید کنند. همچنین هر گونه اختلالی که در مفصل گیجگاهی فکی پدیدار شود می تواند با علائمی مانند دندان قروچه و درد های مبهم ناحیه سر و صورت خود را نشان دهد.

مشکلات و درد های مفصل گیجگاهی-فکی در سنین مختلف با تظاهرات متفاوت همراه است، به عنوان مثال در کهنسالی این نارسایی همراه با از دست دادن دندان ها و در سنین جوانی عمدتا در اثر استرس های روحی و روانی اتفاق می افتد که در تمامی موارد این امر منجر به تاثیر روی مراکز عصبی مربوط به سیستم جونده و دندان ها و به دنبال آن عارضه ای به نام دندان قروچه می شود.

در گذشته بین وجود انگل در بدن کودک و دندان قروچه هم ارتباط مستقیمی قائل می شدند در حالی که بعد ها به این نتیجه رسیدند که هیچ ارتباطی بین انگل و بروز دندان قروچه وجود ندارد در عین حال بررسی آن بدون ضرر است.

برخی متخصصین ارتودنسی معتقدند در بعضی از بالغین جفت شدن غیر طبیعی دندان های فک بالا و پایین یا تماس زود رس یک دندان احتمالا منجر به دندان قروچه می شود.

مشکلاتی که دندان قروچه به وجود می آورد

دندان قروچه عوارض زیادی دارد از جمله باعث از بین بردن مینای دندان، حساسیت دندان و مشکلات فک می شود. گاهی اوقات کسی که این کار را انجام می دهد دچار سردرد شدید و گوش درد نیز می شود. در برخی مواقع، دندان قروچه سبب شکستگی دندان، لق شدن و افتادن آن و همچنین پوسیدگی دندان خواهد شد. از جمله عوارض دیگر این کار می توان دندان درد شدید، درد گردن، مشکلات شنوایی، ساییدگی دندان، درد فک و بی خوابی را نیز نام برد.

گرچه دندان قروچه (براکسیسم) معمولا در خواب رخ می دهد ولی سائیدن یا کوبیدن دندان ها در طول روز نیز شایع است. دندان قروچه مداوم ممکن است باعث خوردگی لثه و استخوان های حمایت کننده از آنها در دهان شود و باعث شکستگی و پریدگی مینای دندان و حساسیت دندان شود همچنین سفتی ماهیچه های جونده فکی، گوش درد (به علت انقباض ماهیچه های فکی، نه این که مشکل در گوش باشد) سر درد سنگین در صبح، جویدن و تروماتیزه کردن با فشارهای داخل گونه و ایجاد سر درد های عصبی، درد فک و یا درد مزمن صورت هنگام صبح و اختلالات مفصل فکی (محل این مفصل جلوی گوش بوده و با باز و بسته شدن دهان می توان آن را لمس کرد) و ایجاد محدودیت در باز کردن دهان میتواند در اثر دندان قروچه بوجود آیند.

جلوگیری از آسیب رسیدن به دندان در حین خواب

تنها راه جلوگیری از آسیب رسیدن به دندانها و مفصل از طریق کاربرد محافظ شبانه یا نایت گارد است. محافظ شبانه قطعه ای پلاستیکی است که توسط دندانپزشک بر روی قالب فک بالای بیمار (و برخی موارد فک پایین) ساخته می شود و بیمار باید هر شب موقع خواب آن را بر روی دندانها بگذارد تا فشارها و تماس های نا صحیح بر دندانها برداشته شوند و از آسیب رسیدن به دندان در حین خواب جلو گیری کند. نایت گارد هر شب و تا وقتی که شخص دندان قروچه دارد باید در دهان گذارده شود.

روش های درمان دندان قروچه

دارو درمانی، درمان های روانپزشکی، تغییر وضعیت خوابیدن، اصلاح نحوه جفت شدن دندان ها و غیره جهت درمان دندان قروچه پیشنهاد شده است. در صورت عادتی بودن، دندان قروچه معمولا با گذشت زمان بر طرف می شود.
اگر علت دندان قروچه ناشی از جفت شدن نا مناسب دندان ها باشد، ارتودنتیست آن را تصحیح می کند. در موارد خیلی شدید وقتی که پوشش روی دندان ها منجر به افزایش حساسیت یا ناتوانی در جویدن مناسب شود از تاج (Crown) هایی استفاده می شود که به صورت کامل سطح جونده دندان ها را می پوشاند.

در مجموع موارد زیر می توانند به درمان دندان قروچه کمک کنند:

• استرس و اضطراب و همچنین فشارهای روحی و روانی را کم کنید. این کار نه تنها باعث ترک دندان قروچه می شود بلکه فواید زیاد دیگری نیز برای سلامتی شما به دنبال دارد.
• برای معاینه نزد یک متخصص ارتودنسی بروید و مشکل خود را با او در میان بگذارید.
• از محافظ شبانه دندان استفاده کنید. با تجویز دندانپزشک این محافظ را باید در هنگام خوابیدن در دهانتان بگذارید.
• ورزش کنید. بهترین روش برای خالی شدن از استرس و فشارهای روانی ورزش است.
• مواد غذایی سالم استفاده کنید. به جای مصرف فست فود و یا نوشابه و غذاهای سرخ کردنی، مصرف میوه و سبزیجات را بیشتر کنید. با اینکار از میزان استرس شما کاسته شده و آرامش بیشتری کسب می کنید.
• استفاده از دمنوش های گیاهی نیز برای کاهش استرس قبل از خواب به شدت توصیه می شود.
• مصرف آدامس را ترک کنید، زیرا آدامس احتمال بروز دندان قروچه را بیشتر می کند.

سوالات متداول درمان دندان قروچه

1-برای درمان دندان قروچه به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

ابتدا برای بررسی وضعیت دندان ها باید به متخصص ارتودنسی مراجعه شود. پس از معاینه دندان ها راهنمایی های لازم توسط متخصص داده می شود.

2-دندان قروچه باعث چه مشکلاتی می شود؟

دندان قروچه باعث از بین بردن مینای دندان، پوسیدگی، لق داشتن، شکستگی و افتادن دندان و ایجاد مشکلات فک، سردرد و گوش درد خواهد شد.

3-کمبود چه ویتامین هایی منجر به دندان قروچه می شود؟

کمبود ویتامین هایی مثل کلسیم و منیزم ممکن است منجر به بروز دندان قروچه شوند. بنابراین استفاده از یک مولتی ویتامین مناسب به عنوان درمان تکمیلی دندان قروچه توصیه می شود. داشتن یک رژیم غذایی پرکلسیم و مصرف شیر و لبنیات نیز بسیار مهم است.

4-درمان دندان قروچه شدید چیست؟

دندان قروچه شدید معمولا با استفاده از روش های دندانپزشکی نظیر به کار بردن نایت گارد درمان نمی شود. در این موارد باید مجموعه ای از روش های درمانی از جمله مراجعه به روانپزشک، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی به کار گرفته شود.

5-درمان خانگی دندان قروچه چیست؟

اولین قدم کاهش استرس است. برای کاهش استرس می توانید به موزیک های آرامبخش گوش کنید. قبل از خواب دوش آب گرم بگیرید و یا یوگا کار کنید. از خوردن و نوشیدن خوراکی های محرک در هنگام شب خودداری کنید. به ساعات خواب خود نظم دهید و هر شب سر ساعت مشخصی به رختخواب بروید. مراجعه منظم به دندانپزشک را نیز فراموش نکنید.

6-آیا کرم و انگل منجر به دندان قروچه می شود؟

برخی از متخصصین گوارش بر این باوراند که ابتلا به برخی از بیماری های گوارشی مثل کرم های روده ای منجر به بروز دندان قروچه می شوند. بنابراین برای درمان قطعی دندان قروچه لازم است که تمامی فاکتورهای سلامتی بیمار تست شود.

7-درمان دندان قروچه در کودکان به چه شکل است؟

کودکان ممکن است بر اثر سو مصرف مواد غذایی، یا استرس و مشکلات گوارشی دچار دندان قروچه شوند. با رفع هر یک از این مشکلات می توانید به درمان دندان قروچه فرزند خود دست یابید. همچنین کمک به آرامش بیشتر کودک به خصوص در هنگام شب بسیار مهم است. شما می توانید قبل از خواب یک حوله گرم بر روی صورت کودک خود بگذارید تا حس آرامش بیشتری را در کودک ایجاد کنید. مراجعه منظم به دندانپزشک برای درمان و جلوگیری از دندان قروچه کودکان توصیه می شود.