تمپلیت تناسبی فصل17

تمپليت تناسبي براي استفاده در بزرگسالان خصوصاً در طرح درمان در ارتباط با جراحي ارتوگناتيک طراحي شده است. بيشتر آناليزهايي که تاکنون بحث شده‌اند به مقايسه پارامترهاي زاويه‌ايي افراد مبتلا به ناهنجاريهاي دنتوفاشيال با افراد “نرمال” مي‌پردازند. مقدار انحراف از آن پارامترها نشان دهندة مقدار ناهنجاري دنتوفاسيال است. هنگام مقايسه افراد با مقادير “نرمال” به جاي اندازه‌گيريهاي خطي از اندازه‌گيريهاي زاويه‌ايي استفاده مي‌شود. از اندازه‌گيريهاي خطي هنگامي استفاده مي‌شود که فواصل کم است و به راحتي توسط ميلي‌متر قابل محاسبه مي‌باشند.
اندازه گيريهاي زاويه ايي ارزيابي نسبت هاي کرانيو فاسيال و دنتوفاسيال را ممکن مي‌سازند. در حاليکه اندازه گيريهاي خطي را مي‌توان به جاي اندازه گيريهاي زاويه ايي استفاده کرد اما معمولاً بسيار وقت گير هستند و استفاده از آنها بسيار مشکل است.
يک روش عملي‌تر و ساده‌تر براي تشخيص ناهنجاري دنداني و اسکلتال مقايسه توسط مشاهده مستقيم مي‌باشد، روشي که توسط آن تريسينگ يک فرد داراي ناهنجاري با تريسينگ يا تمپليت نرمال مقايسه مي‌شود. تريسينگ يا تمپليت بر روي يک نگاتوسکوپ قرار داده مي‌شوند و به طور سيستماتيک مقايسه مي‌شوند.

فلسفه تمپليت

تمپليت تناسبي براساس مقايسه چشمي‌ تريسينگ سفالومتري لترال با تريسينگ هاي ميانگين نرمال تنظيم شده است. فلسفه اين تمپليت براساس اندازه‌گيري نسبت‌هاي بدن مي‌باشد. قد متوسط يک مرد 5 پا و 9 اينچ (cm178) مي‌باشد. پاها تقريباً 50% و سر تقريباً 5/12% کل قد يک فرد را تشکيل مي‌دهند . هر چند افرادي وجود دارند که با همان قد نسبتهاي آنها به مقدار قابل توجهي از مقدار ميانگين متفاوت است (مثلاً پاها، بالاتنه و يا سر به طور نامتناسبي بزرگتر يا کوچکتر از ميانگين هستند) بنابراين هنگاميکه تمپليت يک بزرگسال با نسبت هاي متوسط در کنار تمپليت مربوط به فردي با ابعاد نامناسب قرار داده مي‌شود، تفاوت اندازه اجزا به سرعت مشخص مي‌شود.
ممکن است گفته شود که يک تمپليت را نمي‌توان براي تمامي افراد استفاده کرد زيرا قد بدن افراد متفاوت است . اين مورد صحيح است اما از آنجاييکه نسبت هاي بدن (يا کرانيو فاسيال) تمامي افراد بدون توجه به قد بايد برابر باشد، مي‌توان به آساني از تمپليت هايي با اندازه هاي مختلف براي مقايسه استفاده کرد.
بنابراين يک تمپليت با نسبت‌هاي متوسط کرانيوفاسيال با استفاده از داده‌هاي Broadbent و همکارانش1 تهيه شد. آنها با استفاده از تريسينگ 5000 سفيدپوستهاي آمريکايي که از سلامت خوبي برخوردار بودند و صورتهاي آنهااز نظر زيبايي مورد قبول بود و اکلوژن عالي داشتند استانداردهايي را به دست آوردند. به منظور بررسي اندازه‌هاي مختلف جمجمه 4 تمپليت طراحي شد. تمپليت متوسط (شکل 1-17) با استفاده از محاسبه هندسي ابعاد متوسط نمونه‌ها به دست آمد. تمپليت بزرگ براي افراد بزرگتر از حد متوسط و تمپليت کوچک براي افراد کوچکتر از حد متوسط ساخته شد. همچنين يک تمپليت فوق‌العاده بزرگ براي افرادي که از حد معمول بسيار بزرگتر بودند طراحي شد (تمامي تمپليت‌‌ها در CD موجود مي‌باشد). نسبت‌هاي ساختاري کرانيال و فاسيال مشابه هستند و بزرگنمايي و کاهش در اندازه‌ها هر کدام 5%است. بااينکه در ساختارهاي کرانيوفاسيال، مقداري تفاوت در دو جنس وجود دارد، اما مي‌توان براي زنها و مردها از يک تمپليت تناسبي استفاده کرد.2 محلهايي که بين آقايان و خانم‌ها تفاوت اساسي وجود دارد در روابط اسکلتال تغيير قابل توجهي ايجاد نمي‌كند. تفاوتهاي اصلي شامل سينوسهاي فرونتال بزرگتر، ريج‌هاي سوپرا اربيتال بزرگتر، بيني بزرگتر و چانه جلوآمده‌تر در آقايان مي‌باشد. تفاوتهاي كم‌اهميت ديگر مانند برجستگي روبه خارج زاويه گونيال در مردان و اختلاف اندازه کنديلها و دکمه‌هاي اکسي‌پيتال مي‌باشد.
ارائه تمپليت نبايد به مفهوم تلاشي براي کاهش ارزش مفهوم طبيعي بودن يک الگوي مرفوژنتيک واحد قلمداد گردد. هر چند اين نياز وجود دارد تا وسيله ايي طراحي شود که بتوان در مقايسه هاي باليني از آن استفاده کرد.

پلان و لندمارک هاي سفالو متريک

يک کليشه سفالوگرام جانبي بر روي يک کاغذ استات، تريس شده است و لندمارک هاي زير مشخص شده اند. بازيون (ba)، سلا (s)، آرتيکولار (Ar)، نازيون (N)، خار قدامي بيني (ANS)، خار خلفي بيني (PNS)، نقاط A و B، پوگونيون (Pog)، منتون (Me)، گونيون (Go) و شيار تريگوماگزيلاري (PTM) سپس پلان‌هاي زير کشيده شدند (شکل 2-17): BaS، SN، BaN، پالاتال، اکلوزال، پلان فک پايين، و پلان تريگوماگزيلاري عمودي. بعلاوة اين لندمارک‌ها و پلان‌ها يک خط عمود از S به خط BaN کشيده مي‌شود و نقطه‌ايي که در آن با اين خط تلاقي مي‌کند نقطه J نام مي‌گيرد. نقطة بين S ونقطة J به عنوان نقطة mid-S-J نام مي‌گيرد. سرانجام خطوط عمودي از نقاط A و B به پلان اکلوزال کشيده مي‌شوند تا ارقام wits به دست آيد (به منظور اطلاعات بيشتر از روش wits appraisal به فصل 9 رجوع کنيد). در بعد عمودي، نقاط اسکلتال بر روي تريسينگ علامت‌گذاري مي‌شوند تا ارتفاع فوقاني صورت (N-ANS) و ارتفاع تحتاني صورت (ANS-Me) مشخص شوند.

دانلود فصل 17 از کتاب رادیوگرافی و سوفالومتری (تمپلیت تناسبی) انتشارات شایان نمودار