بدون شک دندان ها یکی از مهم ترین اعضای بدن انسان ها هستند. دندان های انسان در مقابل موارد مختلفی آسیب پذیر هستند. یکی از مهم ترین آسیب هایی که دندان های ما را تهدید می کند سندرم ترک دندان است. این عارضه می تواند مشکلات بسیاری را برای بیمار به بار بیاورد البته نباید فراموش کرد که این سندرم با درد شدیدی همراه است.
نکته ی جالب توجه درباره ی سندرم ترک دندان این است که اگرچه این عارضه ازجمله عوارض شایع بیماری های دهان و دندان به شمار می رود، اما اکثر مردم از آن بی اطلاع هستند. متأسفانه بیماران مبتلا به این نوع سندرم از درد بسیار زیادی رنج می برند؛ به همین دلیل توصیه می شود به محض مشاهده علائم اولیه ی این عارضه فرد فوراً به دندانپزشک مراجعه کند. تشدید و توسعه ی ترک مزبور می تواند منجر به بروز درد بسیار شدید تری در بیمار شود.
در این مقاله قصد داریم کلیه اطلاعات لازم درباره سندرم ترک دندان را در اختیار خوانندگان محترم قرار دهیم؛ بنابراین اگر در این رابطه پرسش خاصی دارید و یا به طورکلی مایل به کسب اطلاعات درباره ی مشکلات دهان و دندان از جمله سندرم ترک دندان هستید، توصیه می کنیم حتماً این مقاله را تا پایان مطالعه کنید.
دندان ترک خورده
سندرم ترک دندان چیست؟
در سندرم ترک دندان بخشی و یا کل دندان ترک می خورد. در بسیاری از مواقع ترک دندان بسیار کوچک است؛ اما در برخی موارد هم شاهد ترک های بسیار بزرگ و شدید هستیم که کل دندان بیمار را درگیر می کند.
اغلب ترک خوردگی در جایی از دندان اتفاق می افتد که که تنها با استفاده از تصاویر رادیوگرافی از دندان می توان ترک مورد نظر را مشاهده و معاینه کرد. معمولاً ترک های بسیار کوچک در دندان های پشتی یا دندان های آسیب دیده رخ می دهند. احتمال وقوع این سندرم در هر شرایط و در هر سنی وجود دارد؛ به همین دلیل نمی توان این بیماری را به یک گروه سنی خاصی محدود کرد، البته به طورکلی با افزایش سن، احتمال ترک خوردن دندان های افراد نیز افزایش می يابد.
مهم ترین علائم سندرم ترک دندان
برای تشخیص هر عارضه دندانی باید علائم آن را بشناسید. سندرم ترک دندان نیز از این قاعده مستثنی نیست. در واقع این عارضه نیز دارای نشانه ها و علائم خاص خودش است، که با بررسی آن ها می توان وجود ترک خوردگی در دندان ها را تأیید کرد. اگر بخواهیم به مهم ترین علام این سندرم اشاره کنیم، باید پیش از هر چیز به دو عنصر درد و حساسیت اشاره کنیم.
معمولاً هنگام خوردن غذا فشار زیادی به دندان های ترک خورده وارد می شود. این فشار شدید می تواند باعث بروز درد غیرقابل تحمل شود. این درد به قدری زیاد است که اغلب فرد را از خود بی خود می کند. لازم به ذکر است که افراد مبتلا به این سندرم، حتی از جویدن مواد بسیار نرم نیز عاجز هستند و هنگام جویدن نرم ترین مواد غذایی نیز درد بسیار شدیدی را در دندانهای خود احساس می کنند.
در بعضی موارد، درد نه تنها هنگام خوردن و جویدن، بلکه در زمان استراحت نیز احساس می شود. از جمله عواملی که درد را در این شرایط تشدید می کند، تغییر ناگهانی دما است. سرد یا گرم شدن ناگهانی هوا باعث ایجاد درد در افرادی که مبتلا به این سندرم دندانی هستند، می شود.
سندرم ترک دندان چه فرقی با پوسیدگی دندان دارد؟
ممکن است علائمی که در مورد سندرم ترک دندان به آن ها اشاره شد در زمان پوسیدگی دندان نیز مشاهده شوند، در نتیجه متمایز کردن درد ناشی از پوسیدگی دندان و درد ناشی از سندرم ترک دندان در بیماران به یک امر دشوار تبدیل شده است.
نکته ای که در این خصوص می تواند راهگشا باشد این است که درد ناشی از سندرم ترک دندان معمولاً یک درد دائمی نیست. در واقع این درد معمولاً چند دقیقه می کشد، بعد فروکش میکند. در مقابل، درد دندان ناشی از پوسیدگی دندان همیشگی است و به ندرت قطع می شود. دلیل این تفاوت در ماهیت کلی این دو نوع درد قرار دارد؛ همان طور که مشخص است، پوسیدگی آسیب بسیار بیشتری به دندان ها وارد میکند و در نتیجه درد بیشتر و شدید تری را نیز رقم می زند.
دندان با ترک بزرگ
مهم ترین دلایل ایجاد سندرم ترک دندان
حال که با علائم بروز سندرم ترک دندان آشنا شدیم، باید بدانیم که چه عوامل و عللی باعث بروز این عارضه در انسانها می شوند. هر یک از این موارد می توانند به تنهایی باعث بروز سندرم ترک دندان و همچنین سایر عوارض و مشکلات دندانی شوند.
1- ترک خوردن دندان در اثر دندان قروچه
دندان قروچه یکی از مهم ترین دلایلی است که موجب ایجاد سندرم ترک دندان می شود. افراد مبتلا به عارضه دندان قروچه، دندان های فوقانی خود را با فشار بسیار زیادی به دندان های تحتانی می فشارند. به تبع، طبیعی است که در اثر عمل دندانها دچار شکستگی و یا ترک خوردگی می شوند. افراد مبتلا به دندان قروچه معمولاً در طول بیداری ناخودآگاه دندان هایش را به هم می سایند (به این حالت براکسیسم بیداری گفته می شود) یا ممکن است هنگام خواب دندان قروچه کنند (به این حالت براکسیسم خواب گفته می شود).
براکسیسم خواب یک جور اختلال حرکتی مرتبط با خواب محسوب می شود. این افراد معمولاً به اختلالات دیگر خواب مانند خروپف و آپنه (مکث هنگام تنفس در خواب) نیز مبتلا هستند. براکسیسم خفیف شاید نیازی به درمان نداشته باشد، اما در برخی افراد این عارضه می تواند منجر به آسیب جدی به فک، باعث بروز سردردهای شدید و سندرم ترک دندان شود. در این موارد می توان برای معالجه به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کرد.
2- سندرم ترک خوردن دندان بدلیل فضای ناکافی بین دندانها
یکی دیگر از عواملی که می تواند موجب ایجاد سندرم ترک دندان شود، طرز قرارگیری نامناسب دندانهای فرد در کنار هم است. اگر فاصله دندان ها از هم مناسب نباشد نامرتبی و شلوغی دندان ها داشته باشیم و یا به شکلی رشد کنند که یک دندان بر دندان دیگر فشار وارد کند، بیمار پس از مدت کوتاهی دچار سندرم ترک دندان می شود.با مراجعه به ارتودنتیست و مرتب شدن دندان ها در فضای مناسب با درمان ارتودنسی از بروز این شرایط جلوگیری کرد و آن را درمان نمود.
3- ترک خوردن دندان بعلت پرکردگی‌های نامناسب
اگر دندان ها به صورت درست و علمی پر شوند، به راحتی می توان از بروز بسیاری از مشکلات دهان و دندان از جمله همین سندرم ترک دندان جلوگیری کرد؛ اما عکس این ادعا نیز صادق است، یعنی اگر دندان ها به صورت مناسبی پر نشوند می توانند منجر به ترک خوردن دندان های بیمار شوند. به همین دلیل اکیداً توصیه می شود اگر قصد دارید دندان های خود را پر کنید، حتماً نزد متخصصان دندانپزشک و به خصوص اندوتیست مراجعه کنید. این متخصصین به طور کامل با بهترین روش ها و مواد پرکردن دندان آشنایی دارند و می توانند از وقوع چنین مشکلاتی پیشگیری کنند.
4- ترک خوردگی دندان در اثر عصب کشی ناقص
عصب کشی دندان گاهی اوقات ممکن است بطور کامل و صحیح انجام نشود. عصب کشی ناقص می تواند نتایج عکس به بار بیاورد و منجر به سندرم ترک دندان شود. عصب کشی نیز مانند پرکردن دندانها باید توسط متخصصان و اندوتیست ها انجام شود که کاملاً با روند انجام و روش های مختلف آشنا هستند. وقوع هر گونه مشکل هنگام عصب کشی دندان و درمان ریشه می تواند ترک خوردگی دندان های شما را به بار بیاورد.
پیشگیری از وقوع سندرم ترک دندان
در مراحل اولیه بروز این عارضه، می توان سندرم ترک دندان را به راحتی با کمک روشهای درمانی مختلف توسط دندانپزشک متخصص و یا ارتودنتیست درمان کرد. اما اگر این ترک خوردگی پیشرفت کند، دیگر چاره ای به جز بهره گیری از روش های پیچیده تری مانند عصب‌کشی باقی نمی ماند.
استفاده از نایت گارد
بهترین روش پیشگیری از بروز سندرم ترک دندان استفاده از وسیله ای به نام «نایت گارد» است. همانطور که از نام این وسیله پیدا است (نایت گارد، یعنی محافظ شبانه) معمولاً به افرادی توصیه می شود که به دلیل دندان قروچه های شبانه دچار ترک خوردگی دندان شده اند. نایت گارد یک وسیله محافظتی به شمار می آيد که می توان آن را به راحتی در دهان قرار داد و از آسیب دیدگی های شدید تر جلوگیری کرد.
نایت گارد برای محافظت دندان در برابر ترک خوردن ناشی از دندان قروچه
مناسب ترین درمان برای سندرم ترک دندان
انتخاب روش درمانی مناسب شدیداً به شرایط سندرم ترک دندان شما بستگی دارد. در واقع یک روش درمانی خاص که برای یک بیمار مورد استفاده قرار می گیرد، ممکن است برای بیمار دیگری با شرایط متفاوت به هیچ وجه مناسب نباشد؛ به همین دلیل نمی توان روش واحدی را برای درمان عارضه ی ترک دندان مطرح کرد. در واقع دندانپزشک شما مطمئن ترین فردی است که می تواند در این زمینه به شما کمک کند و با توجه به شرایط دندان های شما از نظر پارامتر ها و ابعاد مختلف بهترین درمان را به شما معرفی کند.
یکی از رایج ترین روش هایی که امروزه ارتودنتیست ها از آن برای حل مشکلات ترک دندان ها استفاده می کنند، کار گذاشتن کامپوزیت است. در این روش ارتودنتیست از کامپوزیت برای پرکردن بخش ترک خورده ی دندان ها استفاده می کند. این روش مزایای بسیار زیادی دارد، که مهم ترین آن سرعت بسیار زیاد این روش درمانی و رسیدن به نتایج زود هنگام است.
روش دیگری که برای درمان سندرم ترک دندان مورد استفاده قرار می گیرد، باندینگ نام دارد. همان طور که از نام این روش مشخص است، در باندینگ ارتودنتیست از ابزار خاصی کمک می گیرد تا بتواند یک لایه محافظتی کاملاً مقاوم را در بخش ترک خورده دندان قرار دهد. این امر موجب می شود تا ترک خوردگی دندان بیش از حد افزایش نیابد و بخش ترک خورده گسترده تر نشود.
چنانچه به علت شرایط بسیار بد فرد هیچ کدام از درمان های فوق قابل استفاده نباشند، چاره ای به جز عصب کشی و یا درمان کانال ریشه ی دندان وجود ندارد. در این روش دندانپزشک دندان های شما را به طور کامل عصب کشی می کند و اعصاب دندان ترک خورده را از بین می برد تا دیگر دردی را حس نکنید.
سوالات متداول سندرم ترک دندان
1-سندرم ترک دندان چند نوع درمان دارد؟
برای درمان سندرم ترک دندان طیف وسیعی از روشهای درمانی دندانپزشکی وجود دارد. استفاده از نایت گارد، که بیشتر یک وسیله پیشگیری در افراد مبتلا به دندان قروچه شبانه است، تا کار گذاشتن کامپوزیت و یا استفاده از عصب کشی می توانند در درمان این عارضه مؤثر باشند.
2- سندرم ترک دندان در چه سنی رخ می‌دهد؟
با توجه به این که علل و عوامل سندرم ترک دندان ارتباطی با سن ندارند، لذا نمی توان سن خاصی را برای بروز سندرم ترک دندان در نظر گرفت و در هر سنی این عارضه می تواند رخ دهد.
3- مهم ترین دلیل سندرم ترک دندان چیست؟
دندان قروچه یا براکسیسم بیداری یا خواب را می توان مهم ترین دلیل ایجاد سندرم ترک دندان دانست.