تاثیر مکیدن انگشت بر دندان کودکان

عادت مکیدن انگشت به ویژه انگشت شست در کودکان و تأثیر آن بر دندانها به گونه ای است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. کودکان و نوزادان به دلایل متفاوتی ممکن است انگشتان خود را بمکند. این عادت تا 5 سالگی آثار جدی بر دندانها نداشته ولی بعد از 5 سالگی می تواند آثار جبران ناپذیری باقی بگذارد. اگر مکیدن انگشت ها تا 6-7 سالگی ادامه داشته باشد این موضوع آسیب جدی به دندان ها و فک ها وارد می کند. در ادامه این مقاله قصد داریم تاثیر مکیدن انگشت بر دندان های کودکان را مورد بررسی قرار دهیم.

چرا کودکان انگشتان خود را می مکند

مکیدن انگشت برای کودکان یادآور مکیدن سینه مادر می باشد و از همین رو اغلب خردسالان بین سنین 6 ماهگی تا 4 سالگی برای آرام کردن خود و تداعی کردن حس مکیدن سینه مادر انگشت خود را می مکند. اغلب کودکان تا قبل از 4 سالگی این عادت را ترک کرده و از همین رو مکیدن انگشت جای نگرانی ندارد. با این وجود اگر کودک مکیدن انگشت را تا سنین پیش از مدرسه ادامه دهد، می تواند به دندان ها و فک ها آسیب جدی وارد کند. به طور کلی مکیدن انگشت در کودکان ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتد:

• طولانی بودن فاصله بین دو شیردهی
• گرسنه ماندن کودک برای طولانی مدت
• جدا کردن کودک از سینه پیش از سیر شدن کامل کودک
• از شیر گرفتن کودک پیش از 2 سالگی
• مشکلات روحی روانی
• وجود استرس در محیط خانواده و یا مهد کودک

عوارض مکیدن انگشت

مکیدن انگشت نه تنها دندان ها از ردیف های خود خارج می شوند بلکه باعث تغییرات اساسی و تغییر مسیر رشد فکین و تغییر شکل در هر دو فک می شود. این تغییرات علاوه بر تأثیر بر زیبایی دندانها، می تواند بر نحوه عملکرد و حتی تکلم نیز تأثیر بگذارد.

تاثیر مکیدن انگشت بر دندان ها

مکیدن انگشت در کودکان پس از سن 5 سالگی باعث نامرتب شدن دندان های بالایی و پایینی می شود. اگر این عمل مرتبا توسط کودک تا سال های زیادی تکرار شود، شایع ترین مشکلی که در اثر مکیدن انگشت ها توسط کودک ایجاد می شود، اپن بایت است. اپن بایت به وضعیتی گفته می شود که در آن وقتی دهان بسته می شود دندان های بالایی و پایینی در قسمت جلویی دندان به هم نرسیده و بین آن ها فاصله وجود دارد. از سوی دیگر با مکیدن انگشت شست فشار بر روی دندان های ردیف پایین وارد می شود. بدین ترتیب دندان های ردیف پایین رو به سمت عقب می رود و باعث افزایش اورجت می شود.

ایجاد فاصله بین دندان ها و ناهم راستایی آن ها نیز از جمله مشکلاتی است که مکیدن انگشت باعث آن می شود. تمامی این مشکلات نه تنها عملکرد دندان ها را مختل می کند، بلکه اعتماد به نفس کودک را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.

تاثیر مکیدن انگشت بر فک

مکیدن انگشت شست توسط کودک نه تنها بر دندان ها تاثیر منفی می گذارد بلکه فک ها و عضلات صورت را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. رشد فک ها و عضلات دهان و صورت تا دوران نوجوانی ادامه دارد و مکیدن انگشت ها می تواند این پروسه رشد را بر هم زده و در آن اختلال ایجاد کند. مکیدن مداوم انگشت برای طولانی مدت فشار زیادی به دندان ها و فک ها وارد می کند و باعث جا به جایی دندان ها می شود. این جا به جایی ها ساختار فک را تحت تاثیر قرار داده و فرم صورت را تغییر می دهند. همچنین این فشار از رشد متقارن و متناسب فک نیز جلوگیری می کند و ممکن است باعث شود در سنین بالاتر نیاز به جراحی فک دیده شود. اختلال در مفاصل فک ها نیز ممکن است در شرایط حاد به دلیل مکیدن انگشت ها توسط کودک ایجاد شود.

اختلال در فک ها نه تنها عملکرد دهان را مختل می کند بلکه بر ساختار و زیبایی صورت نیز تاثیر به سزایی دارد.در بعضی موارد بیماری که انگشت می مکد ممکن است این عادت تبدیل به مکیدن زبان شود که مانند مکیدن انگشت مخرب است. اگر جلوی مکیدن انگشت شست بعد از 5 سالگی گرفته نشود و این مشکل برای سالیان متمادی ادامه داشته باشد فکین از هم فاصله میگیرند و باعث اپن بایت می شود که اگر کودک در سنین پایین مراجعه نماید با دستگاه عادت شکن و توسط ارتودنسی به راحتی درمان می شود در غیر اینصورت نیاز به جراحی فک خواهد بود.

تاثیر مکیدن انگشت بر تکلم و صحبت کردن

مکیدن انگشت اگر مدت بسیار زیادی طول بکشد، بر روی دندان ها و فک ها تاثیر منفی گذاشته و به دنبال آن تکلم کودک نیز دچار مشکل می شود. در صورت وارد شدن فشار زیاد به دندان ها و ایجاد اپن بایت، کنترل زبان برای کودک سخت شده و باعث شل صحبت کردن کودک می شود. همچنین این کودکان ممکن است در تلفظ حروفی مانند س، ش، ص، ض، ط، ظ، ز، ل و ر نیز دچار مشکل شود.

همچنین کودکان و نوزادان در سنین کم به صورت غریزی تلفظ و ایجاد آواهای مختلف را تمرین می کنند، اما آن دسته از نوزدان و کودکانی که انگشت خود را زیاد می مکند، فرصت این تمرین را نداشته و عضله های لب ها، زبان و صورت آن ها برای تکلم ضعیف تر خواهد بود.

جلوگیری از مکیدن انگشت شست کودک

مکیدن انگشت شست عمل شایعی است که بسیاری از کودکان آن را انجام می دهند و تا قبل از 5 سالگی چندان جای نگرانی ندارد. با این وجود لازم است برای جلوگیری از تبدیل این عمل به عادت و ادامه یافتن آن برای طولانی مدت، حتی الامکان کودک را از انجام این کار منع کنیم. برخی از روش هایی که می توان با استفاده از آن ها کودکان را از مکیدن انگشت بعد از 5 سالگی ترک داد:

• ممنوع کردن مکیدن انگشت در برخی شرایط خاص، مثلا هنگام استراحت کردن نباید انگشت خود را بمکد. این موضوع به مرور برای کودک محدودیت ایجاد کرده و برای ترک عادت آماده خواهد کرد.
• شناسایی موقعیت هایی که کودک را به مکیدن انگشت وا می دارد و به حداقل رسانیدن آن ها.
• در صورت مضطرب بودن کودک او را در آغوش بکشید و اجازه ندهید در موقعیت های تنش زا انگشت خود را بمکد.
• برای ترک دادن کودک خود به او پاداش بدهید.
• از دستکش هایی که انگشت شست را می پوشانند استفاده کنید.
• از رفتار درمانگر کمک بگیرید.
• از محافظ شست تجویز شده توسط دندانپزشک و متخصص ارتودنسی استفاده کنید.
• در صورت صلاحدید دندانپزشک از دستگاه عادت شکن استفاده کنید. دستگاه عادت شکن وسیله ای است که روی دندان های بالایی نصب شده و کودک نمی تواند انگشتان خود را با وجود آن بمکد.

درمان اثرات ناشی از مکیدن انگشت توسط کودکان

اگر عادت مکیدن انگشت ها در سنین پایین ترک شود، ممکن است عوارض اندکی که به دهان و دندان وارد شده است به راحتی و به مرور برطرف شوند. با این وجود اگر مکیدن انگشت ها باعث ایجاد مشکلات دندانی از جمله اپن بایت و دیگر مشکلات ناشی از مکیدن دندان ها شده باشد، لازم است کودک برای تشخیص درمان نزد متخصص ارتودنسی برده شود. در اغلب موارد ارتودنسی برای رفع مشکلات ناشی از مکیدن انگشت ها درمان مناسبی است، با این حال تشخیص این موضوع کاملا بر عهده متخصص ارتودنسی می باشد.

سوالات متداول تاثیر مکیدن انگشت بر دندان کودکان

1-چه زمانی باید نگران مکیدن انگشت ها توسط کودکم باشم؟

اغلب کودکان تا قبل از 5 سالگی مکیدن انگشت را ترک کرده و عوارضی که در این دوره ممکن است روی دندان ها ایجاد شود، در صورت ترک کردن این عادت خود به خود برطرف می شود. اما اگر کودک بعد از 5سالگی همچنان به مکیدن انگشتان خود ادامه دهد باید به متخصصین مربوطه مانند متخصص ارتودنسی و رفتاردرمانگر مراجعه کنید.

2-درمان مشکلات ناشی از مکیدن انگشت چقدر زمان می برد؟

طول درمان به سن کودک، نوع ناهنجاری، شدت عوارض ایجاد شده در دندان ها و فکین، وضعیت بافت نرم صورت، شیب فکین و غیره بستگی دارد و ممکن است بین 2 تا 4 سال متغیر باشد.

3-ارتودنسی برای درمان مشکلات ناشی از مکیدن انگشت کودکان چقدر هزینه دارد؟

هزینه ارتودنسی براساس نوع دستگاه مورد استفاده، شدت مشکل، سن بیمار، زمان مراجعه بیمار متغیر است و نمی توان میزان ثابتی برای آن در نظر گرفت. ابتدا متخصص ارتودنسی باید کودک را معاینه کرده و با توجه به مشکلات و سن کودک نوع درمان ارتودنسی را مشخص کند و سپس هزینه آن تعیین می شود. برای رزرو وقت مشاوره با کلینیک دکتر جمیلیان می توانید تماس بگیرید.

4-آیا پستانک می تواند برای جلوگیری از مکیدن انگشت توسط کودک استفاده شود؟

پستانک می تواند جایگزین مناسبی برای انگشت باشد، به این شرط که کودک به آن عادت نکند. چراکه مکیدن پستانک نیز تمامی عوارضی که مکیدن انگشت به دنبال دارد را می تواند داشته باشد. بهتر است از پستانک ارتودنسی به این منظور استفاده شود و مدت استفاده از آن نیز محدود باشد.