کشت دندان با سلول های بنیادی

انسان ها در طول زندگی، دو مجموعه دندانی دارند. دندان های شیری که تا سن 12 یا 13 سالگی از دست می روند؛ این بدان معناست که دندان های بزرگسالی، باید تا آخر عمر باقی بمانند.

برخی دیگر از گونه های موجودات زنده، تعداد نامحدودی دندان در طول زندگی خود دارند. کوسه ماهی در این موضوع، به طرز خارق العاده ای منحصر به فرد است و می تواند در طول چند هفته، تمام دندان های خود را جایگزین کند. کوسه ماهی ها گواه توانایی طبیعت برای رشد دندان های جدید در دوران بزرگسالی هستند.

دانشمندان این موضوع را سرمشق قرار داده و در پی روشی بوده­ اند که در آن، بتوان از سلول های بنیادی برای رشد دندان های جدید در افراد بزرگسال استفاده کرد. همچنین متخصصین ارتودنسی نیز در برخی از درمان های ارتودنسی از این تکنولوژی جدید بهره می برند.

آیا استفاده از سلول های بنیادی، یک روش طبیعی برای جایگزینی دندان است؟

استفاده از سلول های بنیادی برای رشد دندان که یک روش طبیعی است، می تواند مزایای قابل توجهی نسبت به کاشت دندان داشته باشد. کاشت دندان، به علت هزینه بالا و پیچیدگی، یک روند دندانپزشکی آسان نمی باشد؛ اما روندی که با سلول های بنیادی سر و کار دارد، می تواند گزینه بسیار قابل دسترس تر و مقرون به صرفه تری برای جایگزینی دندان باشد.

کاشت دندان و ایمپلنت دندانی برای برخی افراد که در شرایط خاصی قرار دارند قابل اجرا نمی باشد. علاوه بر آن، بسیاری از افراد از روند کاشت دندان هراسان هستند. این فرآیند به جراحی دهان و دندان نیاز دارد که اخیرا پیشرفت قابل توجهی داشته است اما علی رغم پیشرفت تکنولوژی، کاشت دندان خطرات و مشکلات بالقوه خود را دارا می باشد. برخی از این مشکلات عبارت اند از:

• زمان بهبود و التیام
• طولانی بودن عمل کاشت دندان
• احتمال بالای عدم موفقیت
• کمبود پژوهش های طولانی مدت بر دوام و دیرپایی دندان های کاشته شده

بنابراین، آیا سلول های بنیادی آینده دندان های جایگزین را رقم می زنند؟

سلول های بنیادی دندانی

بدن انواع بسیار مختلفی از سلول ها را شامل می شود. از زمان تشکیل سلول تخم، شما تمام انواع سلول های متفاوت مورد نیاز بدن را ندارید، بلکه سلول های بنیادی هستند که به شما در ایجاد اندام ها و سیستم های مختلف بدن کمک می کنند. آنها سلول های تمایز نیافته ای هستند که توانایی تبدیل به هر نوع سلولی در بدن را دارند.

سلول های بنیادی در اکثر بافت های بدن وجود دارند و به تولید سلول های جدید و ترمیم بافت ها کمک می کنند. این سلول ها معمولا در نقاط عمیقی قرار دارند که پیدا کردن آنها دشوار است؛ اغلب اوقات پراکنده بوده و در میان سلول هایی که ظاهر مشابه آنها را دارند، پنهان هستند.

دانشمندان دریافته اند که حتی دندان ها نیز، ذخیره ای از سلول های بنیادی دارند که در هر دو دندان شیری و دائمی یافت می شوند. این سلول ها توانایی بازسازی کامل خود را دارند.

سلول های بنیادی دندانی به علت سازگاری با سیستم ایمنی بدن، می توانند در بسیاری از زمینه های علم پزشکی کاربرد داشته باشند. یکی از مشکلات کاشت دندان با استفاده از سلول های بنیادی، این است که ممکن است بدن آنها را از طریق یک پاسخ ایمنی پس بزند؛ اما گذشته از نقش های بالقوه این سلول ها در سایر روندهای پزشکی، کاربرد واضح و بدیهی آنها در جایگزینی دندان هاست. مطالعات در حال یافتن روش های محسوسی جهت کاشت دندان با سلول های بنیادی دندانی هستند.

دانشمندان موفق به رشد دندان در مدل های حیوانی شده اند

پیشرفت قابل توجهی در استفاده از سلول های بنیادی در مطالعات حیوانی رخ داده است. در برخی از مراکز دانشگاهی ایران این روش برای موارد زیادی به کار برده شده و نتایج موفقیت آمیزی را نشان داده است.

در یکی از دانشگاه های آمریکا نیز تیم پژوهشی دانشگاه، بافت لثه انسان و سلول های بنیادی دندان های موش را ترکیب کرده و بدین ترتیب باعث رشد دندان شدند.

مطالعه دیگری در دانشگاه هاروارد، موفق به کاشت دندان با سلول های بنیادی در موش های آزمایشگاهی شده است. آنها از لیزر کم قدرت برای فعال سازی سلول های بنیادی جهت رشد مجدد ساختار دندان استفاده کردند.

سلول های بنیادی در بازسازی ریشه دندان

استفاده از سلول های بنیادی برای باز سازی ریشه دندان چند سالی است که محققانی از سراسر دنیا بر روی آن کار می کنند. در حال حاضر استفاده از سلول های بنیادی برای باز سازی ریشه دندان با موفقیت روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده و امید می رود در آینده بتوان از این فناوری استفاده کرد.

این محققان سلول های بنیادی مورد نیاز خود را از دندان های خارج شده از دهان افراد 18 ماهه تا 20 ساله بدست آورده اند و این سلول ها توانسته اند ریشه و الیاف لثه ای در محیط آزمایشگاهی ایجاد کنند. دانشمندان در تلاشند تا یک بانک سلول های بنیادی ایجاد کنند که هر گاه کودک یکی از دندانهای شیری اش را از دست داد تعدادی سلول بنیادی از پالپ (بافت نرم درون اتاقک تاج) استخراج و در این بانک نگهداری کنند و هنگامی که سالهای بعد همین کودک به سن میانسالی و سالمندی رسید و نیاز به سلول بنیادی برای بازسازی دندانهایش پیدا کرد بتواند از این بانک خصوصی استفاده کند. همچنین اخیرا از سلولهای بنیادی جهت بازسازی انساج از دست رفته اطراف دندان (استخوان،سمنتوم،PDL) در بیماریهای پریودنتال استفاده که نتایج چشمگیری را به دنبال داشته است.