هپاتیت A در دندانپزشکی

هپاتیت A که به آن HA یا هپاتیت نوع A نیز گفته می شود، یک بیماری عفونی بسیار مسری در کبد است که توسط ویروس هپاتیت A ایجاد می شود.

موارد خفیف هپاتیت A نیاز به درمان ندارد و بیشتر افرادی که به آن دچار شده اند، بدون هیچ آسیب دائمی به کبد، مجددا، بطور کامل سلامتی خود را به دست می آورند. در این نوشته، پس از بیان کلیاتی درباره علائم، راه های انتقال، سرایت و واکسیناسیون بیماری، به اهمیت توجه به هپاتیت A در دندانپزشکی پرداخته می شود.

هپاتیت A در دندانپزشکی, علائم بیماری

علائم بیماری هپاتیت A عبارت است از خستگی، تهوع و استفراغ ناگهانی، درد ناحیه شکم مخصوصا ربع فوقانی سمت راست (محل کبد) ، مدفوع خاکستری رنگ، ادرار تیره، از دست دادن اشتها، تب، درد مفصل، زردی رنگ پوست (یرقان) و خارش شدید می باشد.

تظاهرات دهانی بیماری

در فاز زردی (یرقان)، مخاط دهان می تواند زرد-قهوه ای شود. طعم بدی در دهان احساس می شود و احتمال خونریزی نیز، افزایش می یابد. بیماران مبتلا به مشکلات حاد کبدی برای عفونت های دهان و دندان مستعدترند.

هپاتیت A در دندانپزشکی, راه های انتقال

راه های انتقال این بیماری در دندانپزشکی به شرح زیر است:

• مصرف آب و غذای آلوده به ترشحات مدفوع (راه اصلی)
• تماس نزدیک با شخص حامل ویروس
• تماس جنسی دهانی
• به شکل کمتر شایع، از طریق استفاده از مواد مخدر (تزریقی یا غیر تزریقی)
• به ندرت، از طریق انتقال خون یا فرآورده های خونی از دهنده های حامل ویروس در دوره نهفتگی بیماری

سرایت بیماری هپاتیت A

حداکثر احتمال سرایت بیماری در نیمه آخر دوره نهفتگی است. دوره نهفتگی بطور متوسط 28 تا 30 طول می کشد و دامنه آن از 15 تا 50 روز است.

تا چند روز بعد از بروز یرقان (یا دوره ماکزیمم فعالیت آنزیمی کبد در موارد غیر یرقانی) نیز احتمال انتقال بیماری زیاد است. بیشتر افراد بالغ، یک هفته بعد از یرقان، غیر عفونی هستند. ولی، در کودکان ویروس HAV تا 6 ماه هم در مدفوع دیده شده است.

واکسیناسیون هپاتیت A

هپاتیت A می تواند توسط ایمن سازی بدن پیشگیری شود. توصیه می شود که افرادی که شانس بیشتری برای ابتلا دارند، ایمن سازی شوند. این افراد عبارتند از:

• مبتلایان بیماریهای مزمن (مثل هپاتیت های B یا C)
• تماس جنسی با فرد مبتلا مخصوصا، مردانی که با سایر مردها رابطه جنسی دارند
• مصرف کنندگان مواد مخدر
• مسافرین به کشورهای آلوده
• کادر درمانی

واکسیناسیون بعد از تماس

موثرترین زمان برای واکسن بعد از تماس با ویروس، 14 روز بعد از مواجهه است. واکسن همراه با ایمونوگلوبین IG، موثرتر است.

واکسیناسیون هپاتیت A در دندانپزشکی

راه اول انتقال ویروس HAV، مدفوعی-دهانی است و انتقال آن از طریق خون بسیار نادر است. در کل، خطر کمی برای انتقال HAV در اثر مواجهه با بیمار آلوده با ویروس وجود دارد.

با این حال، پرسنل و دانشجویان دندانپزشکی، اگر سابقه HAV ندارند یا آزمایش آنتی- HAV(آنتی بادی HA) آنها منفی است، بهتر است خود را در برابر هپاتیت A واکسینه کنند.

مبتلایان به هپاتیت A در دندانپزشکی

در صورتی که بیماران مراجعه کننده به دندانپزشکی، دندانپزشک، دانشجویان یا کادر دندانپزشکی به ویروس هپاتیت A مبتلا شده باشند، باید از تماس با افراد دیگر، تماس با اشیاء مربوط به آنها و دست زدن به مواد غذایی  تا 7 روز بعد از فاز زردی (یرقان) خودداری کنند.

توصیه های عمومی هپاتیت A در دندانپزشکی

انجام امور مربوط به بیمار مبتلا به هپاتیت A در دندانپزشکی نیازمند توجه ویژه است. در مواجهه با این بیماران باید اقدامات بهداشتی لازم را انجام داد تا برای شخص دندانپزشک و سایر بیماران، مشکلی ایجاد نشود. حتی در فرایندهای غیر تهاجمی نیز، در صورتی که بیمار هپاتیت فعال دارد، باید اقدامات بهداشتی زیر را انجام داد:

• استفاده از مواد و وسایل مصرفی یکبار مصرف (مثل سوزن)
• استفاده از روپوش، عینک، ماسک
• شستشوی منظم دستها
• استریل کردن وسایل غیر مصرفی
• ضد عفونی کردن ساکشن و محل شستشو در یونیت بطور روزانه
• دفع زباله در کیسه های مخصوص
• یکطرفه کردن مسیر های (لوله ها) آب و هوا

هپاتیت A در دندانپزشکی, اقدامات مربوط به بیمار مبتلا

طبق توصیه دندانپزشکان و متخصص ارتودنسی پیشنهاد می شود که اقدامات دندانپزشکی و ارتودنسی برای افراد زیر به تعویق انداخته شود:

• افراد دارای هپاتیت A فعال
• حاملین ویروس
• مصرف کنندگان داروهای مربوط به بیماری های کبدی
• افرادی که زمان خونریزی آنها طولانی است
• بیماران مبتلا به هپاتیت حاد، در صورتی که تحت نظر پزشک قرار نگرفته اند، باید برای تشخیص، ارزیابی و درمان به پزشک ارجاع داده شوند و تا زمانی که پزشک اجازه نداده است اقدامات مربوط به بیماران هپاتیت A در دندانپزشکی را باید به تاخیر انداخت.
• به دلیل کاهش فاکتورهای انعقادی و پلاکت ها در مبتلایان به هپاتیت A یا سایر بیماری های کبدی، ممکن است برای بعضی از اقدامات دندانپزشکی نیاز به ویتامین K و یا پلاکت یا فاکتورهای انعقادی باشد.
• فشار خون این بیماران را باید در ابتدا چک کرد. چون به دلیل افزایش احتمالی فشار خون پورتال، ممکن است افت فشار خون سیستولیک داشته باشند.
• در این بیماران، باید از تجویز داروهایی که بر متابولیسم کبد تاثیر می گذارد، خودداری یا دوز آنها را کم کرد (استامینوفن، آسپیرین، ایبوپروفن، کدئین، بی حس کننده های موضعی، و بعضی از آنتی بیوتیک ها)
• دندانپزشکان باید موارد بیماری هپاتیت را گزارش کنند تا اطمینان حاصل شود که فرد آلوده تحت نظارت است و انتقال آن در جامعه به حداقل می رسد.