مکیدن زبان در کودکان

مکیدن زبان در کودکان زمانی اتفاق می ‌افتد که کودک در حالت استراحت، صحبت یا بلع است و به پشت یا بین دندان‌ ها فشار وارد می‌کند. برخی از کودکان از عضلات دهان، فک و صورت و لب‌ ها به درستی استفاده نمی‌کنند. این بیماری به گفته گفتار درمانگران، اختلال OMD یا اختلال عملکرد نامیده می ‌شود. متداول‌ ترین نوع این بیماری، مکیدن‌ زبان است که باعث بروز مشکلات گفتاری و دندانی در کودکان می شود. نوزادان برای بلعیدن غذا، زبان را به جلو فشار می ‌دهند و بیشتر کودکان نیز تا شش سالگی بلع را به صورت طبیعی یاد می گیرند. اگر این یادگیری در این سن صورت نگیرد، کودک برای بلع همچنان زبان را بین دندان های دو فک قرار می دهند.

عوارض مکیدن زبان در کودکان

فشاری که کودکان در هنگام مکیدن زبان به بین دندان های دو فک وارد می ‌کنند باعث  بلع و گفتار نا صحیح می شود. در صورتی که این اختلال مداوم باشد، می تواند اثر مخربی بر روی رشد دندان‌ ها و سلامت فک و دهان کودک داشته باشد.

علائم بیماری مکیدن زبان

زمانی که کودک مبتلا به مکیدن زبان یا رانش زبان باشد، ممکن است در هنگام بلعیدن، استراحت و صحبت کردن زبانش از بین دندان‌ ها بیرون بزند. همچین می ‌تواند یک یا چند مورد از علائم زیر را نیز داشته باشد.

• قرار گیری ناصحیح زبان در موقعیت استراحت
• باز قرار گرفتن لب‌ ها
• مشکلات گفتاری
• مشکلات جویدن غذا
• بروز ناهنجاری های فکی و دندانی و نیاز به درمان‌ های ارتودنسی
• عادت به مکیدن طولانی مدت زبان
• ایجاد اپن بایت Open bite

بهترین زمان برای مراجعه به پزشک متخصص

رانش یا مکیدن زبان تا سن شش سالگی در کودکان کاملا طبیعی است. اما در صورتی که کودک شما در هنگام صحبت کردن، بلعیدن و استراحت زبانش از بین دندان ‌ها خارج شود نیاز است که به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید. اگر سن کودک شما بیشتر از 5 سال است و در مواردی که ذکر شد مشکل داشت، نیاز است که حتما توسط متخصص ارتودنسی معاینه گردد. دندان‌ های قدامی فک بالا و پایین کودکان بر اثر مکیدن زبان از هم فا صله می گیرند و ناهنجاری های فک و دندان مثل اپن بایت یا اورجت افزایش یافته ایجاد می شود.

علت بروز بیماری مکیدن زبان

بسیاری از گفتار درمانگرها معتقد هستند که مکیدن زبان به دلایل زیر اتفاق می ‌افتد.

• مکیدن طولانی مدت انگشت شست یا سایر انگشت‌ ها
• وجود ترس و استرس در کودک
• جویدن ناخن ‌ها در طولانی مدت
• زمینه ‌های وراثتی در خانواده
• اختلالات جسمی یا ساختاری زبان، گونه و لب
• مشکلات عصبی یا رشدی

آزمایش‌ ها و تشخیص‌ مکیدن زبان در کودکان

تشخیص بیماری رانش که در اثر مکیدن زبان اتفاق می‌افتد باید توسط دندانپزشک، متخصص ارتودنسی، پزشک یا آسیب شناس گفتاری زبان انجام شود. این مراحل باید با انجام آزمایش‌ های گفتاری و بلع و بررسی دقیق موقعیت فک و دندان انجام شود.

روش‌های درمانی مکیدن زبان

گفتار درمانگر، آسیب شناس گفتاری زبان و ارتودنتیست جز متخصصینی هستند که می ‌توانند، مشکل مکیدن زبان و رانش آن را اصلاح کنند. در ابتدا کودک باید توسط این متخصصان ارزیابی شود تا آن‌ ها بتوانند یک برنامه درمانی مناسب را آغاز کنند. طول دوره های درمانی توسط گفتار درمانگر معمولا به صورت ده جلسه ۳۰ دقیقه ‌ای انجام می‌ شود. مدت زمان درمان ارتودنسی نیز بسته به تشخیص ارتودنتیست و شدت ناهنجاری متفاوت خواهد بود.

کودک در حین درمان مکیدن زبان، موقعیت مناسب استراحت دهان و شیوه بلعیدن غذاها و مایعات را یاد می گیرد. این فعالیت ها باید در خانه نیز به صورت مستمر ادامه داشته باشند. به یاد داشته باشید انجام صحیح تمرینات و پیگیری آن ‌ها در خانه شانس موفقیت درمانی را افزایش می‌دهد.

نقش متخصص ارتودنسی در درمان مکیدن زبان

در برخی از شرایط، بیماری که دچار رانش در اثر مکیدن زبان شده است باید توسط دندانپزشک، متخصص ارتودنسی ویزیت شود. در اکثر مواقع مکیدن زبان برای طولانی مدت منجر به بروز ناهنجاری های دندانی مثل اورجت افزایش یافته و اپن بایت می شود. در این موقعیت متخصص ارتودنسی با کمک دستگاه ارتودنسی ثابت یا ارتودنسی متحرک دندان های بیمار را به حالت استاندارد تغییر می دهد. همچنین برای جلوگیری از مکیدن زبان کودک می توانید از ارتودنتیست دستگاه ارتودنسی مناسب دریافت کنید.

سوالات متداول مکیدن زبان

1-آیا اضطراب می‌تواند باعث مکیدن زبان کودک شود؟

مکیدن و رانش زبان بر روی دندان ‌ها می‌تواند یکی از علائم بیمارانی باشد که در کودکی دچار اضطراب مخصوصا استرس عاطفی شده‌ باشند.

2-چگونه متخصص ارتودنسی  مانع مکیدن زبان کودک می شود؟

با یک دستگاه متحرک ساده داخل دهانی به نام عادت شکن متخصص ارتودنسی می تواند مانع مکیدن انگشت شود.

3-آیا مکیدن زبان در نوزادان طبیعی است؟

در نوزادانی که از شیر مادر یا شیشه شیر تغذیه می کنند، رانش زبان طبیعی است، هرچه کودک بزرگتر شود الگوی بلع و گفتار او نیز تکامل پیدا می کند.

4-آیا لمس دندان ها با زبان طبیعی است؟

موقعیت درست زبان، زمانی اتفاق می‌افتد که، زبان به نرمی روی سقف دهان و دور از دندان ‌ها قرار دارد. در هنگام استراحت، لب ‌ها باید بسته و دندان‌ ها با فاصله کمی از هم باز باشند.

5-آیا رانش زبان ممکن است اصلاح شود؟

اصلاح مکیدن زبان با درمان‌ های ارتودنسی به پایان می‌رسد. این الگو معمولا به دو روش انجام می ‌شود: ۱) ورزش زبان یا زبان درمانی ۲) استفاده از وسیله ‌ای که توسط متخصص ارتودنسی در دهان قرار داده می ‌شود.

6-آیا استفاده از پستانک باعث رانش زبان می‌شود؟

در صورتی که استفاده از پستانک ادامه دار باشد، باعث ایجاد الگویی همیشگی برای نوزاد یا کودک می ‌شود که باعث مشکلات دندانی فکی می گردد و در ادامه می تواند باعث عارضه مکیدن زبان و رانش آن ‌شود.