لیپوما یا غده چربی در دهان

لیپوم به توده ای از بافت چربی بافتی اطلاق می شود که گرد یا بیضی باشد و اغلب زیر پوست رشد می کند. لیپوما، بیماری مربوط به بافت چربی است که در آن توده‌ های چربی به‌ صورت غیر طبیعی رشد کرده و باعث ایجاد برآمدگی می‌ شوند. این توده‌ ها می‌ توانند در تمام نقاط بدن از جمله کمر، بازو ها، شانه ها و گردن رشد کند. اما عمدتاً نواحی فوقانی بدن را درگیر کرده و به‌ ندرت هم می‌ توانند در دهان ایجاد شوند. به‌ طور کلی توده‌ های این بیماری خوش‌ خیم محسوب می شوند که به کندی رشد می کنند و سرطانی نیستند. به‌ طور کلی لیپومای دهانی بیماری شایعی نیست و آمار‌ها نشان می‌دهد چیزی حدود یک دهم درصد مردم با این بیماری مواجه می‌ شوند که بیشتر آن‌ ها هم در سنین 40 تا 60 سالگی هستند. اغلب لیپوم ها نیاز به درمان پزشکی ندارند. اما اگر آزار دهنده باشند به راحتی و با روش های سر پایی ساده می توان آن ها را از بین برد.

با این‌ وجود گاهی این بیماری با لیپوسارکوما که توده‌ های سرطانی غده چربی هستند، اشتباه گرفته می‌ شوند و به همین دلیل توصیه می‌ کنیم در صورت مشاهده علائم گفته‌ شده، حتماً توسط پزشک متخصص معاینه شوید تا از این موضوع اطمینان بیشتری داشته باشید. در این بخش قصد داریم تا شما را با نوع دهانی این بیماری، آشنا کنیم.

انواع لیپوما

قبل از پرداختن به لیپومای دهانی، بد نیست تا کمی با فرم‌ های مختلف آن آشنا شوید. این کار کمک می‌کند تا راحت‌ تر بتوانید این بیماری را درک کنید. بسته به اینکه توده‌ ها با چه بافت‌ های دیگری غیر از چربی همراه هستند، این بیماری فرم‌ های مختلفی دارد. فیبرولیپوم یکی از فرم‌ های این بیماری است که توده‌ های آن بیشتر حاوی بافت فیبروز است. اگر توده حاوی رگ‌ های کوچک خونی باشد، آنژیولیپوم نام دارد.

پلی مورفیک نوع دیگری است که حاوی سلول‌ های بزرگ و پر رنگ است و جزو چالش‌ برانگیزترین مدل‌ های این بیماری است. چرا که غالباً با لیپوسارکوما که فرم بد خیم و سرطانی است، اشتباه گرفته می‌ شود. اگر توده‌ های چربی میان عضلات مخاط نفوذ کنند، اینتراماسکولار هستند که این فرم، در دهان مشاهده شده است. اما احتمال وقوع آن بسیار کم است.

عوامل ایجاد لیپومای دهان

تاکنون هنوز به طور کامل عوامل بروز لیپوما مشخص نشده است. متخصصان احتمال می دهند که این عارضه ارثی بوده و از والدین به نسل ها منتقل می شود. مطالعات انجام‌ شده نشان می‌ دهند که دیابت، کلسترول بالا، چاقی، افزایش سن و وجود برخی بیماری ها از عوامل مهم مؤثر بر بروز این بیماری به شمار می‌روند.

برخی بیماری ها که می توانند در ایجاد لیپوما دخیل باشند عبارتند از بیماری درکوم، سندروم گاردنر، مالتیپل لیپوماتوز و مادلونگ.

در بیماری درکوم که به آن ادیپوز دولوروسا یا سندرم آندرس هم گفته می شود، لیپوم های دردناک در قسمت های مختلف تنه ایجاد می شود. سندروم گاردنر نیز نوعی بیماری ارثی است که باعث ایجاد لیپوم در قسمت های مختلف بدن می شود. مالتیپل لیپوماتوز نیز مانند گاردنر بیماری ارثی است که در آن لیپوم در قسمت های مختلف بدن از جمله دهان رشد می کند. در مادلونگ اغلب در مردانی که مصرف الکل بالایی دارند باعث رشد لیپوم در دهان، گردن و شانه های می شود.

علائم لیپومای دهان

لیپوما نوعی توده چربی است که درد ندارد. البته اگر این غده چربی در نزدیکی اعصاب یا مفاصل ایجاد شود می تواند دردناک باشد. با این وجود بیشتر افرادی که دچار لیپوم دهان یا دیگر نقاط بدن هستند، متوجه علائم خاصی نمی شوند.

لیپومای دهان کپسوله است و در یک نقطه بصورت گرد یا بیضی متقارن رشد کرده و برجسته شده و به بافت های اطراف یا مجاور آن سرایت نمی کند. از آنجایی که لیپوم دهان درست زیر خارجی ترین لایه بافت دهان ایجاد می شود در صورت لمس کردن آن، می توانید متوجه حرکت آن شوید. قطر لیپوم های دهانی اغلب کمتر از پنج سانتیمتر است ولی با این وجود در موارد نادر قطر غده چربی ایجاد شده در دهان تا 15 سانتی متر هم می رسد.

تومور خوش ‌خیم بیشتر در مخاط گونه و بعد از آن در زبان، لب و سایر بخش‌ های دهان ایجاد می‌ شود. برآمدگی‌ ها کاملاً نرم بوده و در اکثر موارد قابل ‌رؤیت هستند. در مواردی که تومور سطحی است، رنگ آن زرد بوده اما در مواردی که توده عمقی است، ضایعه صورتی رنگ است.

تشخیص لیپومای دهان

تشخیص لیپومای دهان بر عهده پزشک متخصص یا دندانپزشک است. تشخیص اغلب با یک معاینه فیزیکی ساده شروع می شود و پزشک یا دندانپزشک با لمس غده درون دهان و پرسیدن سوالاتی از بیمار مانند احساس یا عدم احساس درد در ناحیه متورم، نوع تومور را مشخص می کند. گاهی برای اطمینان حاصل کردن از سرطانی نبودن غده پزشک یا دندانپزشک، بیوپسی یا نمونه برداری از غده برای آزمایش را تجویز می کند تا تشخیص دقیق تر باشد.

گاهی ممکن است پزشکان یا دندانپزشکان غده چربی در دهان یا همان لیپوما را با کیست دندان اشتباه بگیرند. به همین دلیل در برخی موارد برای بررسی دقیق تر توده، تصویر برداری سونوگرافی یا سی تی اسکن تجویز می شود. تمام این روش ها با توجه به شرایط بیمار، برای تشخیص لیپومای دهان از کیست، محل و عمق، خوش خیم یا بد خیم بودن و میزان درگیری آن با اعصاب و عروق خونی ممکن است انجام شود. با این وجود اولین قدم برای تشخیص لیپومای دهان مراجعه به پزشک متخصص یا دندانپزشک برای معاینه فیزیکی می باشد.

روش‌های درمان لیپومای دهان

لیپوما ایجادشده در دهان، بیماری خوش‌ خیم و نسبتاً کم‌ خطری است که معمولاً بدون درد بوده و اندازه کوچکی دارد. از این‌ رو اکثر افراد سال‌ ها متوجه حضور آن در دهان خود‌ نمی‌ شوند. با این‌ وجود اگر بیمار دارای احساس درد یا علائم خطرناک‌ تر باشد نیاز به درمان خواهد داشت. در گروهی از بیماران، توده به اندازه‌ای رشد می‌کند که جویدن غذا یا حرف زدن مشکل می‌شود که در چنین شرایطی نیاز به اقدامات جدی‌ تری هست.

درمان عمدتاً به‌صورت جراحی موضعی توده در حفره دهان است که موارد جراحی‌ شده در غالب موارد عود نمی‌کنند. البته اگر توده داخل عضلانی باشد، برداشت کامل آن سخت‌ تر است و به همین دلیل بیشتر احتمال عود آن وجود دارد.

علاوه بر جراحی، لیپوساکشن نیز می تواند نوعی درمان جایگزین باشد. در صورت صلاحدید دندانپزشک متخصص تشخیص بیماریهای دهان و دندان می توان لیپومای دهان را با استفاده از لیپوساکشن برداشت. در این روش یک سوزن بسیار نازک و بلند وارد لیپوما شده و بافت چربی را از بین می برد. همچنین این روش از رشد دوباره لیپوما جلوگیری می کند.

پیشگیری از لیپومای دهان

همانطور که پیش تر گفته شد، لیپوم و شرایطی که باعث ایجاد لیپوم می شوند، اغلب ارثی بوده و از والدین به فرزندان منتقل می شوند و این فرزندان در سنین میانسالی مستعد ابتلا به لیپوم خواهند بود. با این تفاسیر، نمی توان گفت این عارضه کاملا قابل پیشگیری است. با این وجود می توان با استفاده از مواد غذایی مفید برای سلامت دهان و عدم استفاده مداوم از نوشیدنی های الکلی یا دخانیات، احتمال ابتلا به لیپومای حفره دهان را به حداقل برسانید.

سوالات متداول لیپوما یا غده چربی

1-شیوع لیپوم های دهانی چقدر است؟

لیپوم به طور کلی نوعی عارضه شایع محسوب می شود. به طوری که از هر 1000 نفر 1 نفر مبتلا به این عارضه می باشد.

2-آیا سن در مستعد بودن ابتلا به لیپوم دهان تاثیر دارد؟

لیپوم عارضه ای است که اغلب بین سنین 40 تا 60 سال امکان دارد برای فرد ایجاد شود. از همین رو می توان گفت که سن تاثیر به سزایی در ایجاد این عارضه دارد. با این وجود ممکن است لیپوما در افراد با سنین کمتر یا بیشتر هم نیز رخ دهد.

3-آیا شیوع لیپوم دهان در زنان و مردان یکسان است؟

لیپوم ها به طور کلی برای تمامی افراد فارغ از جنسیت می تواند رخ دهد. با این حال شواهد نشان داده است که این عارضه در زنان شایع تر از مردان است.

4-آیا امکان سرطانی شدن لیپوما دهان وجود دارد؟

خیر، این بیماری دارای توده خوش‌ خیم است و به همین دلیل به‌ ندرت ممکن است تومور سرطانی و خطرناک بشود. در غالب موارد نگرانی خاصی وجود ندارد.

5-چه زمانی برای درمان لیپوما یا غده چربی مراجعه به پزشک وجود دارد؟

توصیه می‌کنیم حتماً در صورت احساس نوعی برآمدگی در دهان، به دندانپزشک مراجعه کنند.

6-تومور‌ها یا لیپیوما بیشتر چه مناطقی از دهان را درگیر می‌کنند؟

مشاهدات نشان داده است لیپوما یا غده چربی بیشتر مناطقی از مخاط گونه و زبان در این بیماری درگیر می‌ شود، اگرچه با احتمال کم، سایر نقاط دهان هم می‌ توانند درگیر بشوند.