دندان اضافی

حتما شما هم اصطلاح دندان های میسینگ یا دندان های غایب را شنیده اید. برخی از افراد برعکس این حالت، گاهی دندان اضافه دارند که وجود آن ها مثل عدم حضور دندان های غایب باعث ایجاد اختلال هایی می شود. در حقیقت هنگامی که دندان ها بیش از تعداد استاندارد خود در دهان حضور دارند به عنوان دندان های غیر عادی محسوب شده و این حالت به عنوان Hyperdontia یا دندان اضافی شناخته می شود. فقط یک تا چهار درصد جمعیت در جهان مبتلا به این عارضه هستند.

در بعضی موارد بیمار ممکن است یک یا چند دندان اضافی در فک داشته باشد که اصطلاحا به آن دندان Supernumerary یا در اصطلاح پزشکی Hyperdontia می گویند. به دندان اضافه ایی که در ناحیه قدامی فک بالا روییده باشد مزیودنس Mesiodens گفته می شود که در ادامه به تعریف دقیق تر این نوع دندان اضافه می پردازیم.

گرچه داشتن دندان اضافه تنها بخش کوچکی از جمعیت را تحت تاثیر قرار داده، آقایان دو برابر بیشتر از بانوان دچار ابتلا به حضور دندان اضافی می شوند.

علت رویش دندان اضافی

به صورت قطعی نمی توان گفت که علت رویش دندان اضافی چیست اما عوامل متعددی در رشد این دندان ها نقش دارند که در این راستا به برخی از آنها اشاره می کنیم:

• وجود شکاف لب و کام (lip and cleft palate) در بدو تولد کودک
• داشتن سندروم گاردنر که نوعی اختلال ژنتیکی است و منجر به رشد غده و انباشتگی در بخش‌ هایی از بدن می ‌شود.
• اختلالات ژنتیکی در صورت و دندان کودک

دندان مزیودنس چیست؟

دندان مزیودنس (mesiodens) یک نوع دندان اضافی بوده که معمولاً در فک بالا و بین دو دندان جلو بصورت مخروطی شکل رشد می ‌کند. البته لازم بذکر است که رشد این نوع دندان در برخی از افراد به شکل نهفته بوده که تنها با بررسی وضعیت سایر دندان و تصویر رادیوگرافی فابل تشخیص است.

مضرات رشد دندان اضافی

حال که درباره علت رویش دندان اضافی اطلاعاتی به دست آوردید، برایتان خواهیم گفت که رشد این دندان‌ ها چه پیامد و مضراتی را برای کودکان به دنبال دارند. این مضرات عبارت اند از:

• تداخل با رشد و نظم دندان‌ های اصلی: بدون شک اصلی ‌ترین مشکلی که رشد دندان اضافه به همراه دارد، مختل کردن رشد سایر دندان‌ های اصلی کودک است. همچنین ممکن است سایر دندان ‌ها به دلیل فضای اشغال شده توسط دندان اضافی تحت فشار بوده و به کندی رشد کنند. از طرفی نظم دندان ‌ها بعلت فشار زیاد نیز بهم می خورد و اصلاح و درمان آنها زمان بر و پر هزینه خواهد بود.
• کاهش عزت نفس کودک: از آنجایی که دندان اضافی رشد سایر دندان‌ ها را تحت تاثیر قرار می‌ دهد، الگوی طبیعی دندان ‌ها را بهم ریخته و اگر چاره‌ ای برای درمان آن نکنید، تأثیر منفی بر اعتماد به نفس فرزند شما خواهد داشت.
• شلوغی فضای دهان و دندان‌ ها: از دیگر معایب رشد دندان اضافه می ‌توان به شلوغ شدن فضای دهان و دندان اشاره کرد. در این شرایط در دهان کودک، دندان‌ ها به صورت بی نظم و کج رشد می‌ کنند و تاج دندان ها به شکل غیر عادی به سمت ریشه کج می شود، بنابراین استفاده از خدمات ارتودنسی دندان برای درمان آن‌ ها ضروری است.
• تشکیل کیست و تومور: جدی نگرفتن مشکل دندان اضافی منجر به بروز بیماری‌ های دیگری می ‌شود. برای مثال ممکن است شاهد رشد کیست دندان و تومور در لثه کودک باشید. بی‌ توجهی به این مسئله عواقب جبران ناپذیری را به دنبال دارد.

پیشنهاد می ‌کنیم از 6 ماهگی فرزند خود و قبل از زمان رویش دندان‌ های شیری، او را به کلینیک دندانپزشکی کودکان برده و وضعیت لثه و فک او را بررسی کنید. بدین طریق رشد دندان‌ های شیری و اصلی فرزندان شما بدون دردسر و نگرانی خواهد بود.

جایگزین دندان اضافه به جای دندان اصلی

احتمالا این سوال برای شما هم پیش آمده که آیا می شود از دندان اضافه به جای دندان اصلی استفاده کرد و در عین حال عارضه به وجود آمده را نیز اصلاح کرد؟ بستگی دارد که دندان اضافه کجا قرار گرفته باشد. گاهی دندان اضافه بین دو تا دندان های جلوی بیمار قرار گرفته و یک دندان تک بوده و زوج نیست. در نتیجه کلا قیافه فرد را بهم می ریزد و باید کشیده شود. اما گاهی دندان اضافه در انتها وجود دارد و اگر بیمار دندان دائم قبلی را کشیده باشد در اینصورت ما می توانیم از آن استفاده کنیم و جای دندان اصلی قرارش دهیم.

در حالت نرمال تعداد دندان ها در فک بالا و پایین باید با همدیگر مچ باشند. اگر ما در یک فک یک دندان اضافی داشته باشیم نمی توانیم آن ها را با هم هماهنگ کنیم. زمانی می توانیم در فک دندان اضافی بین دندان های کرسی را نکشیم و با ارتودنسی آن را در میان دندان ها جا بیندازیم که در فک مورد نظر، یکی از دندان ها به علت شکستگی افتاده باشد یا کشیده شده باشد و ما دندان اضافه را جایگزین آن نماییم. در نتیجه همانطور که کم بودن دندان ها معضل است اضافه بودن آن ها نیز می تواند معضل باشد.پس اصل مهم اینست که ما ببینیم دندان اضافه در کجای دهان قرار گرفته است، تعداد دندان های بیمار چند عدد است؟ آیا ما فضا داریم یا خیر؟ و غیره اگر فضا داشته باشیم بدون شک دندان اضافه را نمی کشیم.

بررسی روش‌ های درمان دندان اضافه

پیش از انجام هرگونه از روش های درمانی دندان اضافه، باید به این موضوع توجه کنیم که آیا دندان اضافه بیمار ریشه خوبی دارد یا خیر؟ گاهی دندان های اضافی ریشه های خوبی ندارند. برای مثال کج هستند، کوچک هستند و یا در انتها دارای انحراف است. اگر انحراف داشته باشد حرکت دادن این دندان ها بسیار سخت و مشکل است. در واقع مانند یک قلاب در انتهای ریشه قرار گرفته است و نمی شود آن را حرکت داد. علاوه بر این موضوعات باید به نوع بیماری دندانی و دهانی فرد نیز توجه کرد. سپس با در نظر گرفتن شرایط بالا نوع روش درمانی توسط دندانپزشک متخصص انتخاب می شود. در ادامه به معرفی راه های درمان دندان اضافی می پردازیم:

1- کشیدن دندان اضافه به روش ساده

کشیدن دندان اضافی رایج ‌ترین روش درمان است. البته این نکته بدین معنا نیست که دنداپزشک به محض مشاهده این دندان تصمیم به خارج کردن آن بگیرد. برای مثال اگر دندان به طور جزئی یا به طور کامل پوسیده شده باشد، دندانپزشک می تواند تصمیم بر خروج آن از دهان بگیرد. وی دندان را به آرامی به عقب و جلو حرکت می کند تا آن را از ریشه جدا نماید. چنانچه دندان اضافه بیمار، دندان شیری باشد، دندانپزشک آن را تحت نظر گرفته و سپس برای درمان اقدام می‌ کند. در اکثر مواقع خارج کردن دندان اضافی به سادگی کشیدن دندان‌ معمولی است. البته دندان اضافه باید توسط دندانپزشک متخصص کشیده شود.

2- خارج کردن دندان اضافی به روش جراحی

چنانچه دندان اضافه به صورت نهفته باشد خارج کردن آن دشوارتر خواهد بود. حتی ممکن است نیاز به جراحی دندان باشد. در این شرایط بخشی از لثه برش داده شده و سپس دندان اضافی خارج می‌شود.

3- درمان دندان اضافه به کمک ارتودنسی

از دیگر روش‌ های رایج درمان دندان اضافه می ‌توان به ارتودنسی اشاره کرد. برای دندان های اضافی به غیر از مزیودنس معمولا متخصص ارتودنسی تلاش می کند تا دندان های اضافی را با استفاده از این روش درمانی جایگزین دندان های کشیده شده بنماید.

در صورتی که دندان اضافی از نوع مزیودنس باشد و همچنین دندان ‌های جلویی فضای کافی برای رشد و بیرون آمدن داشته باشند، ارتودنتیست یک جراحی سرپایی به روی بافت لثه پوشاننده دندان انجام داده و سپس نوعی براکت به آن وصل می‌ کند. به این طریق دندان به بیرون هدایت شده و نارسایی دندان‌ ها طی مدت حداقل 6 ماه رفع می ‌شود. برای اطلاع از هزینه ارتودنسی می توانید با دکتر جمیلیان متخصص ارتودنسی تماس حاصل بفرمایید.

اگر فرزند شما نیز دندان اضافی دارد، توصیه می ‌کنیم در اسرع وقت برای معاینه و بررسی دندان‌ های او به مراکز دندانپزشکی مراجعه کنید.

سوالات متداول دندان اضافی