آیا جایگزینی پرکردگی دندان ضروری است؟

پرکردگی دندان توسط آمالگام (آلیاژ جیوه با چند فلز دیگر) یا کامپوزیت در صورت از بین رفتن و یا ایجاد پوسیدگی جدید در کنار آن، یا در صورت شکستن دندان جایگزین می‌شود. در صورتی که هیچ کدام از این مشکل ‌ها رخ ندهد، می‌توانید همین پرکردگی را برای باقی عمرتان داشته باشید و جایگزینی پرکردگی دندان تا زمانی که سالم است ضروری نیست.

انتظار این است که پرکردگی دندان برای تمامی عمر جواب دهد؛ اما این امر به مواردی از قبیل سایش دندان و عادات بهداشتی دهان بستگی دارد. در صورتی که روزی ۲ مرتبه با خمیر دندان حاوی فلوراید دندان های خود را مسواک بزنید و از نخ دندان و دهانشویه روزی ۱ بار استفاده نمایید، پوسیدگی کمتری را تجربه کرده و پرکردگی ‌های شما مدت بیشتری دوام خواهند داشت.

‌ درمان کانال ریشه که در اصطلاح عام عصب ‌کشی نامیده می ‌شود، به وسیله دندانپزشک روی کانال‌ های ریشه که داخل دندان‌ های طبیعی قرار دارند، انجام می‌شود. سوال این است که چه زمانی عصب ‌کشی برای دندان‌ ها لازم می‌شود؟ آیا هر دندانی که درد می‌کند باید عصب‌ کشی شود؟ آیا ممکن است دندانی که درد ندارد عصب ‌کشی نیاز داشته باشد؟ در این مطلب، پاسخ این پرسش ‌ها را خواهید گرفت.

جایگزینی پرکردگی دندان در صورت نیاز به عصب کشی دندان

چنانچه دندان مجدد پوسیده شود و نیاز به عصب کشی دندان داشته باشید لازم است پرکردگی قبلی دندان برداشته شود و بعد از عصب کشی و درمان ریشه مجدد با پرکردگی جدید جایگزین شود.

دندان‌ درد معیار تشخیصی مهمی برای انتخاب درمان عصب ‌کشی است ولی تنها عامل نیست. همه انواع دردهایی که در دهانتان احساس می‌کنید، باعث عصب‌ کشی نمی ‌شوند. کیفیت درد، مدت درد، محل درد و علل شروع و ادامه درد عواملی هستند که دندانپزشک براساس آنها، علت درد را تشخیص می‌دهد و برای آن درمان لازم را در نظر می ‌گیرد بنابراین در پاسخ به تک ‌تک سوالات در مورد جنبه‌های مختلف درد، سعی کنید خوب فکر کنید و دقیق جواب دهید.

ممکن است دندان درد نداشته باشد اما با معاینات و آزمایشی که دندانپزشک انجام می‌دهد، به این نتیجه برسد که دندان به درمان کانال ریشه (عصب‌کشی) نیاز دارد. بیشتر دندان‌هایی که به تست‌ های حرارتی یا الکتریکی که دندانپزشک انجام می‌دهد، پاسخ نمی‌دهند، چنین شرایطی دارند.

گاهی بیماران محل درد را در دندان‌های خود حس می‌ کنند اما بعضی از این دردها ممکن است شبیه دردهای دندانی باشند یا دردهای دندانی را تقلید کنند. سینوزیت در دندان ‌های فک بالا ممکن است به صورت درد احساس شود. حتی در ابتلا به سینوزیت ممکن است در فشار و ضربه به دندان‌ ها درد احساس شود. سردردهای میگرنی هم ممکن است به‌ صورت دندان ‌درد احساس شوند در حالی که دندان‌ها سالم‌ اند و نیاز به عصب‌کشی ندارند.

مواردی از دردهای دندانی هم وجود دارد که دردها علت دندانی دارند ولی درمان مورد نیاز آنها عصب‌کشی نیست. مثلا حساسیت دندانی شیوع زیادی بین افراد دارد. در افراد دچار حساسیت دندانی، با تغییرات دمایی (مثل خوردن مواد خوراکی سرد) دندان‌ها به‌خصوص دندان‌های قدامی، بیشتر در ناحیه طوق دچار درد کوتاه و ناگهانی می‌شوند. حساسیت دندانی معمولا به عصب‌کشی نیاز ندارد و با درمان‌ هایی مانند استفاده از خمیردندان ‌های ضد حساسیت یا با کاربرد موادی که ممکن است دندانپزشک استفاده کند، درمان می ‌شود. امروزه کاربرد لیزر هم برای درمان حساسیت‌های دندانی مطرح شده است.

گاهی هم درد به دلیل گیرغذایی و مشکلات پرکردگی ‌های قبلی یا روکش ‌های قبلی ایجاد می‌شود و درمان این دردها هم با رفع این مشکلات (و نه عصب‌کشی) صورت می‌ گیرد. درمان کانال ریشه (عصب‌کشی) گاهی به دلایل غیر عصب‌ کشی هم ممکن است انجام شود. مثلا دندانپزشک یک دندان زنده سالم را به دلیل اینکه پایه روکش چند واحدی طویل صورت می ‌گیرد و احتمال بروز مشکلات کانال ریشه در آینده برای آن خیلی بالاست، عصب‌ کشی می ‌کند.

تشخیص علت درد دندان و انتخاب روش پرکردن دندان

معمولا دردهای خود به خود دندان با تحریک‌ های حرارتی (سرما و گرما) که ممتد باشند و دردهایی که شب‌ ها شروع می‌ شوند منشاء دندانی دارند. دندانپزشک با معاینه دهان و رادیوگرافی می‌تواند این موارد نیاز به عصب‌ کشی دندان را حتی اگر علامتی نداشته باشند، تشخیص دهد. به‌ طور کلی تشخیص نیاز به عصب ‌کشی دندان برای یک دندان به وسیله دندانپزشک و بر پایه توصیف‌ های بیمار از شکایت اصلی خود (که معمولا درد است) انجام می ‌شود ولی دندانپزشک برای تشخیص دقیق ‌تر ممکن است تست‌ های تکمیلی روی دندان‌ ها انجام دهد و از دندان ‌ها رادیوگرافی اشعه ایکس تهیه کند. مجموع این داده‌ ها برای تشخیص و پیش ‌بینی اینکه آیا دندان به درمان کانال‌های ریشه (عصب‌کشی) نیاز دارد یا نه استفاده می ‌شود.

عوارض عدم جایگزینی پرکردگی دندان

همانطور که گفته شد تا زمانی که پرکردگی دندان سالم باشد نیازی به جاگیزینی آن نیست. اما در مواقعی که پر کردگی دندان آسیب ببیند لازم است پرکردگی دندان جایگزین شود تا از پوسیدگی دندان جلوگیری شود. در مواقعی که شیاری بین بافت سالم دندان و پرکردگی دندان ایجاد می شود این نقطه محل تجمع میکروب ها و بقایای خوراکی های مصرفی می شود. این شیار کوچک با مسواک و دهانشویه تمیز نمی شود و در نهایت منجر به بروز پلاک های دندانی و پس از آن پوسیدگی دندان می شود. پوسیدگی دندان نیز در مراحل پیشرفته به عصب و ریشه دندان آسیب می رساند و در انتها منجر به از دست رفتن دندان می شود.

جایگزینی پرکردگی آمالگام با کامپوزیت

برخی بیماران که پرکردگی دندان آنها با آمالگام و به رنگ تیره انجام شده است نسبت به شکل ظاهری این نوع پرکردگی حساس می باشند. اگر این پرکردگی تیره رنگ در ردیف دندان های جلویی انجام شده باشد شکل ظاهری مناسبی در طرح لبخند بیمار ندارد. بنابراین بیماران از متخصص دندانپزشک ترمیمی خود می خواهند که مواد آمالگام را با کامپوزیت جایگزین کنند. در این مواقع با وجود سالم بودن پرکردگی دندان با آمالگام، دندانپزشک اقدام به جایگزینی آمالگام با ماده سفید کامپوزیت می نماید.