تیروئید و ارتودنسی

تیروئید یکی از مهم ترین غده های درون ریز بدن است و هورمون های را تولید می کند که در تنظیم عملکرد های مختل بدن نقش مهمی دارند. اختلال در هورمون های تیروئیدی می تواند باعث ایجاد اختلالات زیادی در بدن فرد شود. ارتودنسی نوعی روش درمانی است که با استفاده از آن بسیاری از مشکلات دندان و فک را می توان با استفاده از آن روش رفع کرد. اختلالات تیروئید می تواند در روند درمان با ارتودنسی و دیگر خدمات دندانپزشکی تاثیر منفی داشته باشد. در این مقاله به بررسی تیروئید، اختلالات آن و تاثیر آن بر درمان ارتودنسی بپردازیم.

تیروئید و تاثیر آن بر بدن

تیروئید غده ای در بدن انسان است که در قسمت جلویی گلو قرار دارد و با تولید هورمون های تیروئیدی بر متابولیسم و فعالیت بدن تاثیر می گذارد. این غده همچنین میزان کلیسم بدن را کنترل می کند و در سلامت استخوان ها و دندان ها نیز تاثیر بسزایی دارد. اختلال در این غده باعث ایجاد مشکل در برخی از هورمون ها شده و سوخت وساز و فعالیت بدن را مختل می کند. شایع ترین اختلالاتی که به دلیل ایجاد مشکل در عملکرد غده تیروئید اتفاق می افتد شامل پرکاری تیروئید و کم کاری تیروئید می باشد.

پرکاری تیروئید وضعیتی است که در غده تیروئید فرد بیش از حد نرمال به ترشح هورمون های تیروئیدی می پردازد. پرکاری تیروئید به دلایل زیادی می تواند اتفاق بیفتد. شایع ترین دلیل پرکاری تیروئید، مصرف بیش از حد ید می باشد. ید به مقدار کم در نمک های خوراکی وجود دارد و وجود آن برای عملکرد صحیح بدن الزامی است، با این حال مصرف بیش از حد این ماده می تواند به پرکاری تیروئید بینجامد. پرکاری تیروئید می تواند باعث مشکلات و عوارضی عمومی از جمله ریزش مو، کاهش وزن، لرزش دست، تپش قلب و مشکلات دهان و دندان از جمله التهاب لثه، خشکی دهان و سوزش لب ها و دهان شود.

از طرف دیگر، کم کاری تیروئید به وضعیتی اطلاق می شود که در آن غدد تیروئید بیمار، کمتر از حد نیاز بدن به ترشح هورمون تیروئید می پردازند. شایع ترین علت کم کاری تیروئید کمبود ید می باشد، در سرتاسر جهان افرادی که نمک یددار کافی استفاده نمی کنند یا نمک مورد استفاده آن ها فاقد ید است از کم کاری تیروئید رنج می برند. کم کاری تیروئید می تواند باعث ایجاد مشکلاتی از جمله خشکی پوست، گرفتگی عضلات، یبوست و افسردگی می شود. بیمارانی که کم کاری تیروئید دارند باید از قرص لوتیرکسین براساس دستور پزشک معالج خود استفاده نمایند. میزان مصرف دارو براساس شدت کم کاری و براساس آزمایشات لابراتواری تعیین می شود.

تاثیر تیروئید بر درمان ارتودنسی

در درمان ارتودنسی هورمون های تیروئید می تواند بر حرکت دندان ها تاثیر زیادی داشته باشند. یکی از هورمون هایی که غده ی تیروئید ترشح می کند، تیروکسین نام دارد. تیروکسین باعث تنظیم کلسیم بدن شده و در شکل و نحوه قرار گیری دندان ها و فک در طول درمان ارتودنسی تاثیر بسزایی دارد. هورمون های تیروئید می توانند باعث افزایش سرعت حرکت دندان ها در درمان ارتودنسی شود. بنابراین در افرادی که به پرکاری تیروئید مبتلا هستند، سرعت حرکت دندان ها بیشتر از حالت طبیعی بوده و در افراد با تیروئید کم کار سرعت این روند کمتر است. از همین رو بیماران مبتلا به اختلالات هورمونی باید برای دستیابی به نتیجه بهتر در درمان با ارتودنسی، به کنترل این هورمون ها زیر نظر پزشک متخصص بپردازند. چه بیمار کم کاری و یا پرکاری تیروئید داشته باشد حتما قبل از درمان ارتودنسی باید میزان هورمون تیروئید کنترل شود و این امر توسط یک متخصص غدد میسر است.

کنترل تیروئید در حین درمان ارتودنسی

در افراد مبتلا به پرکاری تیروئید همواره استرس و اضطراب بیشتر از سایر افراد است. این افراد در حین درمان ارتودنسی دچار استرس بیشتری شده و وضعیتی که به آن بحران تیروتوکسیکوز گفته می شود، در این افراد به وجود می آید. در این وضعیت تیروئید فرد بیش از پیش به فعالیت پرداخته، پرکاری تیروئید شدیدتر و فعالیت تیروئید سمی می شود. در چنین موقعیتی با نظر متخصص غدد برای کنترل وضعیت از داروهایی چون اپی نفرین استفاده می شود. در موارد حاد متخصص ارتودنسی، در صورت صلاح دید، درمان ارتودنسی را به تعویق می اندازد. از طرف دیگر طول ویزیت درمان ارتودنسی در افراد مبتلا به کم کاری و یا پر کاری تیروئید، بایستی تا حدامکان کوتاه باشد خصوصا در جلسه باندینگ که قرار است براکت ها قرار گیرند این زمان باید تا جایی که مقدور است کوتاه باشد. در این بیماران  ممکن است بر اساس صلاح دید متخصص ارتودنسی از آرام بخش در حین درمان استفاده شود.

نکات مهم در کم کاری یا پر کاری تیروئید در طول درمان ارتودنسی

بیمارانی که از مشکلات و اختلالات تیروئیدی رنج می برند، لازم است در حین درمان ارتودنسی برخی مراقبت های لازم از تیروئید را رعایت کنند تا درمان ساده تر و نتیجه مطلوب تری را تجربه کنند. برخی از این مراقبت ها شامل موارد زیر می باشند:

• از استرس و تنش و شرایطی که باعث ایجاد هرگونه استرس می شوند، دوری کنید.
• در صورت هر گونه عفونت با دستور پزشک آن را برطرف کنید، زیرا وجود عفونت در بیماران کم کار و یا پر کار تیروئید باعث اختلال در درمان ارتودنسی خواهد شد .
• در طول درمان با ارتودنسی در صورت داشتن علائم تیروتوکسیک که شامل مواردی چون تب، تپش قلب، اسهال و استفراغ می باشد، به متخصص ارتودنسی معالج خود مراجعه کنید.

برخی عوارض احتمالی تیروئید در طول درمان ارتودنسی

ابتلا به اختلالات تیروئید می تواند در طول درمان ارتودنسی برخی عوارض و مشکلات برای فرد مبتلا به وجود بیاورد، برخی از عوارض احتمالی که اختلالات تیروئید ممکن است حین درمان ارتودنسی برای فرد مبتلا ایجاد کنند عبارتند از:

• در صورت پرکاری تیروئید بیمار، ریمادلینگ در استخوان فک و دندان ها و بافت پریودنتال بیش از حد مجاز انجام شود.
• در بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید، درمان ارتودنسی می تواند منجر به تحلیل ریشه دندان ها شود.

پرکاری تیروئید می تواند منجر به هایپرتروفی زبان یا افزایش حجم زبان شده و در طول درمان ارتودنسی روی شکل دندان ها و فک تاثیر منفی بگذارد.

سوالات متداول تیروئید و ارتودنسی

1-چگونه هورمون های تیروئید را کنترل کنیم؟

کنترل هومون های تیروئید تا حد زیادی با تنظیم رژیم غذایی امکان پذیر است، ولی لازم است که برای کنترل بالانس هورمونی به پزشک متخصص غدد مراجعه شود، زیرا برای کنترل هورمون های تیروئیدی مصرف دارو الزامی است.

2-چه زمانی برای درمان تیروئید باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که علائم هر یک از اختلالات تیروئیدی را داشتید یا قسمت جلویی گلویتان متورم بود، حتما با پزشک  متخصص غدد درون ریز مشورت کنید. همچنین پیش از انجام درمان ارتودنسی در صورت داشتن هر یک از علائم اختلالات تیروئیدی، آن را با متخصص ارتودنسی خود در میان بگذارید.

3-آیا می توان در طول درمان با ارتودنسی، جراحی تیروئید انجام داد؟

بهتر است در این مورد با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنید، با این حال به توصیه پزشک متخصص غدد بهتر است در صورت ضروری نبودن جراحی، آن را به بعد از درمان ارتودنسی موکول کنید.

4-آیا برای کنترل تیروئید در طول درمان ارتودنسی می توان از قرص های تنظیم کننده ید استفاده کرد؟

توجه داشته باشید که استفاده از هرگونه قرص بدون تجویز متخصص غدد می تواند باعث ایجاد مشکلات و عوارض احتمالی دیگری شود، بنابراین توصیه می شود برای کنترل تیروئید خود در طول درمان حتما با یک پزشک متخصص غدد مشورت کنید.