بارداری و مشکلات دهان و دندان

تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است زنان را بیشتر مستعد بیماری های پریودنتال ( لثه ) و پوسیدگی های دندان کند. سلامت دهان و دندان ممکن است بخش مهمی از مراقبت های دوران بارداری در نظر گرفته شود، زیرا بهداشت دهان و دندان ضعیف می تواند منجر به پیامدهای نامطلوب سلامتی برای مادر و نوزاد شود. در نتیجه مادران با کوچکترین سهل انگاری در دوران بارداری درگیر مشکلات دهان و دندان می شوند.

در دوران بارداری با تغییر تعادل هورمونی احتمال ابتلا به بیماری های دهان و دندان از جمله پوسیدگی دندان و بیماری های لثه افزایش می یابد.فراموش نکنید که حتی با کوچکترین علامت دندان درد احتمال عفونت دندان در دوران بارداری وجود دارد بنابراین درمان عفونت دندان در دوران بارداری را به شدت پیگیر باشید. زیرا در صورت عدم درمان عفونت دندان و لثه احتمال اختلال در رشد کامل جنین وجود دارد.

پوسیدگی دندان در دوران بارداری

از هر 4 زن باردار 1 نفر دچار پوسیدگی دندان می شود. هرچه مادران دندان های ضعیف تر و آسیب دیده تری داشته باشند بیشتر از دیگران در معرض مشکلات پوسیدگی دندان در دوران بارداری می باشند. جالب است بدانید کودکانی که مادران آنها دچار پوسیدگی دندان و مشکلات دهان می باشند تا 3 برابر بیشتر از دیگر کودکان دچار مشکلات دهان و دندان می شوند. در گذشته مردم بر این باور بودند که جنین برای تامین نیاز به کلسیم خود از دندان های مادر استفاده می کند؛ این عقیده کاملاً اشتباه است. در واقع کلسیم موجود در دندان در دوران بارداری هیچ گاه کم نمی شود.

علت پوسیدگی دندان در دوران بارداری

اگر علت پوسیدگی دندان در دوران بارداری را به خوبی تشخیص بدهیم می توانیم از بروز این عارضه دندانی نیز به خوبی پیشگیری کنیم. چهار مورد از مهمترین مواردی که در بروز پوسیدگی دندان در دوران بارداری تاثیرگذار است به شرح زیر می باشد:

1. تهوع و استفراغ: تهوع های صبحگاهی باعث افزایش میزان اسید موجود در دهان مادر می‌شود که این اسید قادر به تجزیه کردن مینای دندان است و سبب تشدید پوسیدگی دندان می شود.
2. تغییرات هورمونی: با افزایش میزان ترشح هورمون‌ های پروژسترون و استروژن شرایط پوسیدگی و لق شدن دندان تشدید می شود.
3. میل به خوردن غذاهای شیرین و ترش: خوردن این غذاها باعث چسبیدن مواد غذایی  به دندان می شود. این وضعیت جرم دندان و پوسیدگی دندان را تشدید می‌ کند.
4. کاهش سطح بهداشت: برخی مادران در این دوران بی حوصله اند و به بهداشت دهان و دندان خود کمتر اهمیت می دهند.

التهاب و بیماری‌ های لثه در دوران بارداری

تقریبا 60 تا 75 درصد از زنان باردار دچار التهاب و بیماری های لثه می شوند. به واسطه تغییرات هورمونی در دوران بارداری، معمولاً لثه ها متورم  و نرم می شوند و همچنین التهاب لثه و عفونت دندان تشدید می شود که بیمار شاهد قرمزی و درد لثه خواهد بود.

عامل اصلی بیماری های لثه همان پلاک های میکروبی است که پوسیدگی دندان را ایجاد می‌کند، به مرور زمان این پلاک ها به رنگ قهوه‌ ای در آمده و تبدیل به جرم دندان می ‌شود که جنس آن بسیار سخت است و قسمتی از دندان را می ‌پوشاند.  با تشکیل پلاک میکروبی و جرم، لثه ها نیز دچار التهاب می شوند. این وضعیت خطرناک است و موقع مسواک زدن باعث خونریزی لثه می شود به این حالت «التهاب لثه» می گویند.

پیشگیری از التهاب و بیماری های لثه در دوران بارداری بسیار مهم است چون ابتلا به آن احتمال بروز زایمان زودرس، کم وزن بودن جنین یا مرگ نوزاد را افزایش می‌دهد.

دیگر مشکلات رایج دهان و دندان در بارداری

حدود 10 درصد از زنان باردار در این دوران دچار تومورهای دهان می شوند. اغلب این تومورها بعد از بارداری خود به خود از بین می روند. اما این به آن معنا نیست که به متخصص بیماری های دهان و دندان و دندانپزشک مراجعه نکنند. این تومورها ممکن است به رنگ قرمز یا بنفش مشاهده شوند که در صورت تشخیص متخصص لازم است جراحی و تخلیه شوند.

مادرانی که دارای بیماری های زمینه ای مثل دیابت می باشند نیز بیشتر از مادران دیگر در معرض خطر ابتلا به زخم های داخل دهان می باشند.

برخی از زنان باردار نیز دچار رشد مضاعف لثه ها می شوند که در صورت نیاز بعد از بارداری تحت جراحی لثه قرار می گیرند. همچنین برخی از زنان باردار دچار حرکت دندان ها طی این دوران می شوند که لازم است در این مواقع به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند.

سوالات متداول بارداری و مشکلات دهان و دندان

1-چطور بارداری بر روی سلامت دهان و دندان تاثیر می گذارد؟

در دوران بارداری میزان هورمون های بدن تغییر می یابد و این امر باعث تاثیر بر پلاک دندان می‌شود که سلامت دهان و دندان را به خطر می‌اندازد. همچنین تهوع و استفراغ صبحگاهی با افزایش اسیدی شدن دهان باعث پوسیدگی دندان می شود.

2-آیا رادیوگرافی دندان در بارداری خطرناک است؟

رادیوگرافی و عکسبرداری در بارداری توصیه نمی‌شود اما اگر اجرای آن ضروری است به گونه‌ ای که عفونت شدید لثه یا دندان بیشتر از عکس می تواند به مادر آسیب برساند با مشورت دندانپزشک و متخصص زنان و زایمان در بعضی موارد اورژانس مجاز است و اگر قرار بر گرفتن رادیوگرافی باشد مطلقا رادیوگرافی در 3 ماه اول بارداری توصیه نمی شود و بهتر است رادیوگرافی در 3 ماه دوم بارداری گرفته شود.

3-آیا بهداشت دهان و دندان بر روی بارداری تاثیر می‌گذارد؟

بله بهداشت دهان و دندان بر روی بارداری و جنین تاثیر می گذارد. تحقیقات انجام شده توانسته است ارتباط بین بهداشت دهان و دندان در زنان باردار و زایمان زودرس و کم وزن بودن جنین را نشان دهد و در مواقع حاد در صورت ورود عفونت به خون باعث مشکلات جدی برای مادر و کودک می شود.

4-چطور می توان از بروز مشکلات مربوط به سلامت دهان و دندان در بارداری جلوگیری کرد؟

لازم است که زنان باردار هر روز سه مرتبه دندان ‌های خود را مسواک بزنند و بین دندان ها را با نخ دندان تمیز کنند. هر شش ماه یک بار و قبل و بعد از بارداری به دندانپزشک مراجعه کنید. همچنین میزان مصرف کلسیم را در بارداری افزایش دهید.

5-آیا لازم است به دندانپزشک اطلاع دهم که باردار هستم؟

بله! حتی اگر مشکوک به بارداری هستید، حتما موضوع را با دندانپزشک  خود در میان بگذارید. ممکن است دندانپزشک برای سلامتی بیشتر مادر و جنین، برخی اعمال دندانپزشکی غیر ضروری را به بعد از زایمان موکول کند.