کتاب

اصول تریسینگ سفالومتری

حائز اهمیت است بدانیم  که یک سفالومتری دو بعدی در حقیقت نشان دهنده یک شئی سه بعدی است که بخشهای Bilateral بر روی هم در تصویر قرار می گیرند . متخصص ارتودنسی بایستی قادر باشد که ساختارهای Bilateral  را  از هم تشخیص دهد و بتواند جداگانه آنها را ، تریس  نماید زیرا در اکثر اوقات سمت راست و چپ به خوبی روی هم قرار نمی گیرند ، که این امر می تواند به علت آسیمتری صورت ، بزرگ نمایی بیشتر  تصویر در سمتی که جمجمه  دورتر از فیلم می باشد و هم چنین قرار گرفتن نامناسب بیمار در زمان عکسبرداری باشد.

به طور معمول ، در ابتدا ساختمانهای Bilateral  ( مانند ریموس و لبه تحتانی فک پایین ) به طور جداگانه ای تریس  می شوند، سپس با کشیدن خطوط نقطه چین ، میانگین دو ساختار چپ و راست ، تخمین زده می شود. به عبارت دیگر در مواردیکه 2 نیمه چپ و راست بر هم منطبق نیستند میانگین آن ها رسم می شود. ( شکل 1 )

تجهیزات مورد نیاز برای  تریسینگ:

برای تریسینگ، استفاده از موارد زیر توصیه می شود:

  • سفالوگرام لترال ، به ابعاد 10 × 8 اینچ. در بیمارانی که دارای آسیمتری صورت می باشند نیاز به سفالوگرام فرونتال ( قدامی خلفی) دارند .
  • پلان تریسینگ استات مات به ضخامت 003/0 اینچ و به ابعاد 10 × 8  اینچ .
  • مداد طراحی 3H نوک تیز و یا یک خودکار با نوک نرم .
  • نوار چسب مات
  • چند ورق مقوای ترجیحا مشکی به ابعاد 12 × 6 اینچ و یک لوله مقوائی
  • یک نقاله و تمپلیت ترسیم کننده دندان ( اختیاری). اکثر تمپلیت ها به عنوان مثال ( یونیتک) برای رسم Ear Rod ها دارای دو سوراخ گرد می باشند .
  • قالب های مطالعه تریم شده برای مشاهده حداکثر Intercuspation
  • نگاتوسکوپ
  • مداد تراش و پاک کن

ملاحظات هنگام تریسینگ

عمل تریسینگ  با قرار دادن رادیوگرافی در نگاتوسکوپ به گونه ای که سر بیمار به سمت راست باشد، شروع می گردد (به طور قرار دادی صورت در اکثر موارد برای آنالیز به سمت راست قرار می گیرد ). چهار گوشه رادیوگرافی را به نگاتوسکوپ می چسبانیم . با خودکار نرم سه عدد بعلاوه ( + ) بر روی رادیوگرافی، دو تا در ناحیه جمجمه ویکی در ناحیه ستون مهرها می کشیم ( شکل 2). این بعلاوه ها اجازه می دهند در صورت جدا شدن رادیوگرافی از کاغذ Traceبتوان دوباره آن را در جای قبلی خود قرار داد. سپس پلان مات استات را بر روی رادیوگرافی قرار داده و با دقت آن را به نگاتوسکوپ و رادیوگرافی بچسانید (سطح براق استات بر روی رادیو گرافی قرار می گیرد ) . بعد از چسباندن پلان استات به فیلم ، 3 عدد علامت بعلاوه را یافته و به هم رسم می کنیم. سپس نام بیمار ، شماره پرونده ، سن بیمار به سال و ماه ، تاریخ گرفتن سفالومتری ، و نام آنالیز کننده در پایین و سمت چپ استات نوشته می شود . سعی کنید تریسینگ بدون برداشتن مداد از روی پلان استات انجام شود . در هنگام ترسیم مولرها و انسیزورها به قالب های مطالعه رجوع شود . توجه نمایید که سمت راست و چپ به اشتباه در جای یکدیگر ترسیم نشوند .

به منظور مشاهده بهتر نقاط کمرنگی که در Out Line بافت نرم مشاهده می شود( مثل Nasion وANS) می توان از پوشاندن نور در بخشهای رادیواوپک فیلم توسط مقوا استفاده کرد .

در موارد خاصی که یکسری رادیوگرافی تهیه می شود توصیه می شود که تا حد ممکن تمام ساختارهای آناتومیک در بخش هایPalate, Skull Base و فک پایین(به خصوص وقتی که کانال  فك پايين  دیده می شود) برای سوپرایمپوزیشن بهتر رسم گردند.

تکنیک تریسینگ مرحله به مرحله

تعیین لند مارکهای سفالومتریک

به عنوان قانون کلی ، نقاطی که نمایانگر لندمارکها هستند را مستقیماً بر روی تریسینگ  رسم می نماییم. رسم خطوط و نوشتن یاداشتهای متعدد بر روی تریسینگ توصیه نمی شود زیرا این کار باعث شلوغ شدن و محو شدن جزئیات لازم در مطالعات Longitudinal  می شود . در آنالیزهای مختلف نقاط و پلانهای مختلفی وجود دارد . بنابراین هر آنالیزی باید بر روی کپی جداگانه ای از تریسینگ  انجام شود تا از ایجاد اشتباه جلوگیری گردد.

تشخیص مرحله ای لندمارک ها

به منظور استاندارد کردن لندمارکهای سفالومتریک ، توصیه می شود که سفالومتری در جهت خط فرانکفورت گرفته شود . این خط از تقاطع دو نقطه Or  و Po  به دست می آید . به محض اینکه این پلان مشخص گردد ، لندمارک هایی که ممکن است با تغییر موقعیت سر تغییر کنند را می توان با استفاده از خط موازی و یا عمود بر فرانکفورت به دست آورد . برای مثال ، Pog  یعنی قدامی ترین نقطه بر روی چانه با ترسیم خط عمود از فرانکفورت به قدامی ترین نقطه بر روی چانه به دست می آید نقطه ای که اولین تماس را با چانه می یابد ، Pog  است. با پیروی از این قانون ، ابهام دریافتن لندمارک ها را می توان کاهش داد .

لندمارک های آناتومیک:

S: Sella ، مرکز هندسی حفره غده هیپوفیز

Se: نقطه وسط در محل ورود به حفره غده هیپوفیز

Point A: عمیق ترین نقطه بر روی قسمت قدامی ماگزیلا، بین ANS و Prosthion می باشد.

Pr: Prosthion: تحتانی و قدامی ترین نقطه در استخوان آلوئول که در بین انسیزورهای فک بالا قرار دارد.

Point B:  عمیق ترین نقطه بر روی قسمت قدامی مندیبل که بین Pog و ID می باشد.

ID: Infradentale: قدامی و بالاترین نقطه بر روی استخوان آلوئول در بین انسیزورهای فک پایین می باشد.

ANS:  Anterior Nasal Spine، قدامی ترین نقطه بر روی زائده تیز فك بالا در بخش تحتانی منفذ قدامی بینی

PNS: Posterior Nasal Spine ، تلاقی خط عمود بر FH و خلفی ترین نقطه استخوان پالیت نشان دهنده PNS میباشد.

Ar: Articular ، نقطه ای در محل تلاقی قسمت خلفی ریموس و قسمت تحتانی Cranial Base خلفی (استخوان اکسیپیتال)

Go: Gonion ، نقطه ای بر روی انحنای زاویه فك پايين که از نیمساز خطوط مماس بر لبه تحتانی فك پايين و لبه خلفی ریموس ایجاد می شود.

Gn: Gnathion ، نقطه ای در وسط نقطه قدامی (Pogonion) و نقطه تحتانی (Menton) ناحیه چانه می باشد.به عبارت دیگر قدامی تحتانی ترین نقطه بر روی قسمت قدامی مندیبل به نام گناسیون شناخته می شود.

Me: Menton ، تحتانی ترین نقطه در سمفیز فك پايين که در سفالومتری لترال مشاهده می شود.

N: Nasion ، قدامی ترین نقطه در تقاطع بین 2 استخوان فرونتال و بینی (Frontonasal Suture) در Midsagittal Plane.

Or: Orbitale ، تحتانی ترین نقطه بر روی لبه تحتانی حدقه چشم. برای تعیین Or  یک انتهای خط کش را ، درلبه بالایی Ear Rod  قرار دهید و انتهای دیگر آن را به سمت بالا ببرید تا اولین تماس با لبه تحتانی حدقه چشم ایجاد شود ، این نقطه Or  است.

Pog: Pogonion ، قدامی ترین نقطه بر روی چانه.

Po: Porion ، خارجی و فوقانی ترین نقطه بر روی سوراخ گوش خارجی که توسط Ear Rod های سفالواستات مشخص می شود که به آن Mechanical Porion  می گویند.

PTM: Pterygomaxillare ، شیار Pterygomaxillary در بخش قدامی توسط توبروزیته رترومولار فك بالا و در بخش خلفی توسط انحناء قدامی زائده Pterygoid استخوان اسفنوئید ساخته می شود .که در تریس پایین ترین نقطه این شیار ، به کار برده می شود.

Ba: Basion ، خطی مستقیم به موازات FH رسم نمایید ، اولین نقطه تلاقی این خط با پایین ترین نقطه روی لبه قدامی Foramen Magnum همان Ba است.

Bo: Bolton Point ، تلاقی کندیل اکسیپیتال و Foramen Magnum در بالاترین نقطه بر روی بریدگی (Notch) ، در خلف کندیل اکسیپیتال

دانلود کتاب اصول تریسینگ سفالومتری انتشارات شایان نمودار

پروفسور جمیلیان

پروفسور جمیلیان، متخصص ارتودنسی دارای فلوشیپ تخصصی جراحی ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت و استاد تمام بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، دارای بورد تخصصی ایران و اروپا و عضو انجمن ارتودنتیست های ایران و آمریکا و اروپا هستند.

منتشر شده توسط
پروفسور جمیلیان

مقالات اخیر

واترجت دندان چیست؟ بررسی مزایا، کاربرد و روش استفاده

واترجت دندان که به عنوان نخ دندان آبی نیز شناخته می شود، وسیله ای است…

1 هفته قبل

همه چیز درباره اسپری دندان درد

اسپری دندان درد، محصولی برای تسکین سریع درد دندان است. این اسپری حاوی مواد بی‌…

1 ماه قبل

9 شایعه عجیب درباره ارتودنسی دندان

برخی از افراد با وجود ناهنجاری‌ های فک و دندان برای درمان ارتودنسی اقدام نمی‌…

2 ماه قبل

با دندان عقل نهفته چه کنیم؟

دندان عقل آخرین دندانی است که رویش کرده و در برخی مواقع نیز به صورت…

2 ماه قبل

اورینگ ارتودنسی چیست؟

اورینگ (O-ring) ارتودنسی کش کوچکی است که به دور براکت ارتودنسی پیچیده شده و وظیفه…

3 ماه قبل

واکنش آلرژیک به براکت های ارتودنسی

یکی از نگرانی های افراد قبل از اقدام برای ارتودنسی دندان، حساسیت و واکنش آلرژیک…

4 ماه قبل