ارتودنسی ثابت چیست؟

منظور از ارتودنسی ثابت این است که بیمار نمی تواند دستگاه ارتودنسی را از دهان خارج نماید. در دستگاه ارتودنسی ثابت اجزا به صورت نگین هایی برروی دندان چسبانده شده و ثابت می گردند. به این نگین ها براکت می گویند. این روش درمانی برخلاف درمانهای متحرک، وابسته به همکاری بیمار نمی باشد.

طول درمان ارتودنسی ثابت به طور متوسط 2 سال می باشد ولی براساس نوع ناهنجاری بیمار و شدت مشکل می تواند بیشتر هم بشود. بیمار در هنگام دوره درمانی ثابت نباید غذاهایی با قوام سفت مثل ته دیگ، بلال، میوه های هسته دار، زیتون و غیره را استفاده نماید. در غیر این صورت براکت از دندان جدا می شود که می بایست براکت جدیدی برای بیمار چسبانده شود که این امر می تواند باعث طولانی شدن زمان درمان و آسیب به دندان گردد. در این دوره بیمار از نظر بهداشت، به مراقبت های خاصی نیاز دارد تا از ایجاد تغییر رنگ و پوسیدگی در دندانها جلوگیری به عمل آید.

روند درمان ارتودنسی ثابت

در درمانهای ارتودنسی ثابت می توان ماهی یک میلیمتر دندان را حرکت داد و این امر در بعضی مقاطع درمانی چندان مشهود نخواهد بود. در بعضی از موارد از بیمار براساس نوع ناهنجاری دندان کشیده می شود. در اینگونه از بیماران در چند جلسه اول حرکت دندانها بخوبی مشهود است و دندانها به جای فضای خالی حرکت داده می شوند که از نظر بیمار به خوبی قابل مشاهده است. بیمار می بایست ماهی یک بار جهت درمان ویزیت شود. در هر جلسه بعد از فعال کردن کش ها، سیم ها و یا فنرها ممکن است بیمار مقداری درد داشته باشد که به مرور زمان در هفته اول کاهش می یابد. گاهی در بین جلسات معاینه به دلیل حرکت دندانها ممکن است مقداری از انتهای سیم ها از آخرین دندان خارج شود و باعث احساس تیزی و آزار گونه بیمار شود که در این صورت نیاز است بیمار وقت اورژانس گرفته و زودتر از موعد مقرر به متخصص ارتودنسی خود مراجعه نماید تا انتهای سیم کوتاه شود.

هدف ارتودنسی ثابت

هدف از درمان ثابت، حرکت دندانها در فضای مناسب، تنظیم دندانهای شلوغ و اصلاح روابط دندانهای دو فک می باشد. در مرحله ارتودنسی ثابت براکت ها بر روی دندانها چسبانده می شوند و یک سیم از بین براکت ها گذرانده می شود که با کش های بسیار ظریف به براکت ها انداخته می شود. این کش ها می توانند سفید و یا رنگی باشند. این کش ها در هر جلسه تعویض می شود ولی سیم ها ممکن است هر جلسه عوض نشود و براکت ها هم تا انتهای دوره درمانی در دهان باقی می مانند.

کشیدن دندان در ارتودنسی ثابت

در بعضی از موارد نیاز است که از بیمار دندان کشیده شود که براساس نوع ناهنجاری، شدت ناهنجاری، سن مراجعه بیمار، می تواند هر نوع دندانی باشد که معمولاً آسیاهای کوچک فک بالا و پایین می باشد. اما به عنوان یک قانون هرگز نباید دندانهای نیش کشیده شود حتی اگر کاملاً بیرون زده و یا نهفته باشند مگر شرایط به گونه ای باشد که دندان نیش نهفته در موقعیتی قرار گرفته باشد که امکان حرکت دادن آن وجود نداشته باشد. معمولاً دندانهای آسیای کوچک کشیده می شوند و دندان نیش در فضای مناسب قرار داده می شود. گاهی براساس شرایط موجود ممکن است یک دندان ثنایا از فک پایین در قسمت جلو کشیده شود. فواصل دندانی کشیده شده با رفع شلوغی دندانهای دیگر و یا با عقب بردن دندانهای قدامی فک بالا و پایین پر می شوند.

فواصل ایجاد شده در اثر کشیدن دندانها با حرکت سایر دندانها در پایان درمان به طور کامل بسته می شود و بیمار مشکلی از نظر داشتن فضا بین دندانها، نخواهد داشت. معمولاً بیماران نگران هستند که در صورت کشیده شدن دندانها فضای آنها خالی می ماند اما در صورتی که دستور کشیدن دندان به درستی داده شده باشد این نگرانی بی مورد است. در اثر درمان ارتودنسی و حرکت دندانها به فضای دندان کشیده شده، ممکن است فضا برای رویش دندانهای عقل محیا گردد. کشیدن دندان عقل یا مولر سوم باعث مرتب شدن دندانهای جلو نمی شود و از فضای دندان عقل یا مولر سوم نمی توان برای منظم کردن دندانهای نیش یا قدامی استفاده کرد.

بهترین زمان برای ارتودنسی

با توجه به سلامت لثه ها و بافت های نگه دارنده دندانها می توان دندانها را در هر سنی حرکت داد ولی بهتر است که درمان های ارتودنسی در سن خاصی انجام شود. گرچه با افزایش سن مختصری سرعت حرکت دندانها کاهش می یابد. ولی به عنوان یک قانون کلی بهتر است بیمار قبل از بلوغ ویزیت شود تا بتوان از رشد فکین در جهت رفع ناهنجاری کمک گرفت. به عبارت دیگر بهترین زمان برای شروع درمان یا سن ارتودنسی می تواند قبل از بلوغ باشد.

متخصص ارتودنسی ثابت کیست

ارتودنسی ثابت به دلیل پیچیدگی و نیاز به ظرافت کاری بالاتر، طولانی بودن مدت درمان، در دوره دندانپزشکی عمومی آموزش داده نمی شود و آموزش آن فقط در دوره تخصصی ارتودنسی انجام می شود. بنابراین بایستی برای درمان با ارتودنسی ثابت فقط به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد.
ارتودنسی درمان روابط نامناسب فکی و جفت شدن غلط دندانها و ردیف کردن دندانهای نامنظم می باشد. تشخیص پیشگیری و درمان توسط دندانپزشکان عمومی و در موارد پیچیده تر توسط متخصصین ارتودنسی انجام می گردد. درمان ارتودنسی به دو صورت ثابت و متحرک است . ارتودنسی ثابت در مقایسه با ارتودنسی متحرک در ناهنجاریهای پیچیده تر انجام می شود. این درمان با چسباندن سیم و براکتهای ارتودنسی به دندانها انجام شده و در دهان ثابت است.

نکات مهم درمان ارتودنسی ثابت

مدت درمان به طور تقریبی از 12 ماه تا 3 سال بر اساس نوع ناهنجاری متفاوت است و گاهی در برخی از مشکلات دندانی فکی می تواند بیشتر از این مدت هم باشد. در هنگام درمان بیماران با ارتودنسی ثابت باید به نکات زیر توجه داشت.

• همکاری و مراجعات منظم بیمار به مطب جهت فعال کردن سیم و فنرهای ارتودنسی الزامی است.
• پس از چسباندن سیم های ثابت در دهان، چند روز اول صحبت کردن و غذا خوردن دچار مشکل می شود اما به مرور زمان به آن عادت خواهید کرد.
• پس از نصب براکت تا چند روز از غذاهای نرم استفاده کنید.
• در روزهای اول از خوردن مواد غذایی رنگی مانند سس، سبزی، نوشابه، چای، قهوه و غیره خودداری کنید.
• از جویدن آدامس و خوردن غذاهای سفت و چسبنده مانند ته دیگ و آدامس برای جلوگیری از شکستن و کج شدن سیم های ارتودنسی شدیداً اجتناب کنید.
• از شکستن تنقلات مثل تخمه و بادام غیره خودداری کنید.
• جهت جلوگیری از گیر غذایی و پوسیدگی دندانها می بایست براکتها و سیمهای ثابت ارتودنسی توسط مسواک بین دندانی تمیز گردد تا از بو گرفتن و تغییر رنگ رنگ دندانها جلوگیری شود.
• هنگام فعالیتهای شدید و ورزشهای سنگین که ممکن است با ضربه به سر و صورت همراه باشد و یا هنگام شنا مراقب سیم های ارتودنسی باشید و در صورت امکان از محافظ استفاده کنید.
• در صورت افتادن براکتها یا شل شدن آنها ، سریعاً به مطب مراجعه نمائید.

سوالات متداول ارتودنسی ثابت

1- از چند سالگی می توان ارتودنسی ثابت را انجام داد؟

بهترین زمان برای شروع ارتودنسی می تواند از سن 8 الی 12 سالگی باشد. اما شروع درمان ارتودنسی ثابت هیچ گونه محدودیتی ندارد و کاندیدای درمان ارتودنسی می تواند در هر سنی از مزایای این دستگاه ارتودنسی سود ببرد.

2- آیا می توانم نوع دستگاه ارتودنسی ثابت را خودم انتخاب کنم؟

نوع ناهنجاری است که تعیین می کند متخصص ارتودنسی چه دستگاهی را به بیمار پیشنهاد کند. بنابراین بسته به نوع ناهنجاری و شرایط زندگی بیمار متخصص ارتودنسی بهترین دستگاه ارتودنسی را پیشنهاد می کند.

3- آیا قبل از ارتودنسی ثابت می توان ایمپیلنت را انجام داد؟

خیر ، ابتدا باید دندانها توسط متخصص ارتودنسی مرتب شوند و سپس برای ایمپیلنت اقدام گردد. بدین ترتیب کاشت دندان با ایمپلنت دندانی به طور استاندارد.

4- دوره درمان ارتودنسی ثابت چقدر است؟

دوره درمان ارتودنسی با ارتودنسی ثابت نسبت به دیگر روش ها کوتاهتر است. این دوره از یک سال تا سه سال متغییر است. بعد از برداشتن براکت ارتودنسی ثابت بیمار به مدت 6 ماه از ریتینر استفاده می کند. بعد از 6 ماه تنها شب ها از ریتینر استفاده می کند.

5- آیا ارتودنسی ثابت به دندان ها آسیب می رساند؟

این نوع ارتودنسی به خودی خود آسیبی به دندان ها وارد نمی کند. اما برخی از بیماران به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در حین ارتودنسی دچار پوسیدگی دندان و جرم دندان می شوند. به همین دلیل توصیه می شود نکات بهداشتی را در حین ارتودنسی رعایت کنید و در صورت بروز جرم و پلاک دندانی نسبت به درمان آن اقدام کنید تا دچار پوسیدگی دندان نشوید.